Iqtisodiy statistika

YalMni oxirgi foydalanish usulida hisoblash
Bu usulni mohiyati shundaki, unda YalM quyidagi ele- m entlarning yig‘indisi sifatida qaraladi: tovar va xizm atlar-


ning oxirgi iste’moli yalpi jam g‘arish, tovar va xizm atlarning eksporti va im porti qoldig'i.
Tovar va xizm atlarning oxirgi iste’moli deyilganda, ular- dan aholining shaxsiy ehtiyojlarini va jam iyatning jam oa ehtiyojlarini butunligicha qondirilishi tushuniladi. U larni qondirish uchun qilingan xarajatlarni iqtisodiyotning quyidagi uchta sektori institutsion birliklari qoplaydilar: uy xo‘jaliklari, davlat muassasalari va uy xo‘jaliklariga xizmat ko‘rsatuvchi notijorat tashkilotlar.
Y alM hisoblanayotganda uy xo'jaligi rezidentlarining (R l) mamlakat iqtisodiy hududidagi va xorijdagi oxirgi iste’moli hisobga olinadi. Ularga o ‘z darom adlari hisobidan sotib olingan iste’mol tovarlari va xizm atlar bilan birga, m ehnat haqqi hisobiga berilgan natural usuldagi toMovlar yoki uy xo‘jaliklarining o ‘zlari iste’mollari uchun ishlab chiqargan m ahsulotlari (o‘z yordamchi xo'jaligida yetishtiril- gan qishloq xo‘jaligi mahsulotlari va o ‘z uyida yashayot- ganlarning uy xizm atlari). Uy xo‘jaliklarining uy-joy sotib ol­ ish va ishlab chiqarish xarakteridagi xizmatlari iste’molga kiritilmaydi.
Davlat m uassasalari ning oxirgi iste’moli uchun qilingan xarajatlar (R 2) ikki guruhga bo‘linadi:
— uy xo‘jaliklariga yakka iste’mol uchun taqdim etilgan
tovar va xizm atlarga qilingan xarajatlar (R 2i)- U quyidagi nobozor xizm atlarini o ‘z ichiga oladi: budjet tashkilotlari to ­ m onidan sog'liqni saqlash, ta ’lim, ijtimoiy ta ’m inot, m adani­ yat, san’at, jism oniy tarbiya va sport sohasidagi xizm atlar, shuningdek, bepul dorilar, darsliklar, nogironlar uchun h ara- kat vositalari, ularni ta ’mirlash va h.k. xizmatlar;
— ja m o a x iz m a t ig a q ilin g a n xarajatlar ( R 22) q u y id agi n o ­