Informatika va programmalash

§2.8. Ichma-ich joylashgan siklik algoritmlar

Ba’zan, takrorlanuvchi algoritmlar bir nechta parametrlarga bog‘liq bo‘ladi. Odatda bunday algoritmlarni ichma-ich joylashgan algortmlar deb ataladi.

Misol sifati berilgan nxm o‘lchovli a_ij –matritsa elementlarining yig‘indisini hisoblash masalasini qaraylik.
1-misol. Bu yig‘indi hisoblash uchun, i ning har bir qiymatida j bo‘yicha ko‘paytmani hisoblab, avval yig‘indi ustiga ketma-ket qo‘shib borish kerak bo‘ladi. Bu jarayon quyidagi blok–sxemada aks ettirilgan. Bu yerda i-tashqi sikl - yig‘indi uchun, j-esa ichki sikl-ko‘paytmani hosil qilish uchun foydalanilgan.



2.14-rasm. Ichma-ich joylashgan siklik algoritmga doir blok-sxema


Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

1. 
   4 xonali sonlar orasidan avvalgi ikkita raqamli yig‘indisi, keyingi 2 raqamli yig‘indisiga teng bo‘lgan sonlar chop etilsin va miqdori aniqlansin.
   
2. 
   Berilgan a_ij nxn o‘lchovli matritsaning satr elementlarining yig‘indisi chop etilsin.
   
3. 
   nxm o‘lchovli a_ij matritsaning elementlarining eng katta va kichik elementlari topilsin.
   

§2.9. Rekurrent algoritmlar

Hisoblash jarayonida ba’zi bir algoritmlarning o‘ziga qayta murojaat qilishga to‘g‘ri keladi. O‘ziga–o‘zi murojaat qiladigan algoritmlarga rekkurent algoritmlar yoki rekursiya deb ataladi.

Bunday algoritmga misol sifatida Fibonachchi sonlarini keltirish mumkin. Ma’lumki, Fibonachchi sonlari quyidagicha aniqlangan.
1-misol. a₀=a₁=1, a_i=a_i-1+a_i-2 i=2,3,4,…. Bu rekkurent ifoda algoritmiga mos keluvchi blok-sxema 2.15-rasmda keltirilgan. Eslatib o‘tamiz formuladagi i-indeksga hojat yo‘q, agar Fibonachchi sonining nomerini ham aniqlash zarur bo‘lsa, birorta parametr-kalit kiritish kerak bo‘ladi.

2.15-rasm. Fibonachchi sonlarining n- hadini hisoblash algoritmi.