3Nerv jarayonlarining harakatchanlik darajasi
Shaxsning qo'zg'atuvchi va inhibitiv stimullar o'rtasida tezda almashish qobiliyati. Nostandart vaziyatlarda tezda qayta qurish qobiliyati va yangi narsa bilan ishlash istagi uchun javobgardir.
11-42-savol
Gipoteza (yunoncha: hypothesis — asos, taxmin) — hodisalarning qonuniy (sababli) bogʻlanishi toʻgʻrisidagi taxminan mulohaza, faraz. Gipoteza ilmiy bilishni rivojlantirish uchun asos boʻladi. Gipotezaning mantiqiy jihatdan tahlil qilish (taqqoslash, analiz va sintez, mavhumlashtirish va umumiylashtirish) asosida bevosita bilimga oʻtish, sababiy bogʻlanish asosida qonuniyatlarni ochish kabi bosqichlari bor. Umumiy gipoteza bir guruh hodisalar, jarayonlar xususiyati va sababi toʻgʻrisidagi, xususiy gipoteza alohida, yakka hodisalar, jarayonlar sababi toʻgʻrisidagi taxmindir. Har qanday gipoteza tekshirishni talab qiladi. Natijada uning ehtimolligi ortadi yoki kamayadi, haqiqatligi isbotlanadi yoki rad etiladi. Yangi faktlarni eski nazariyalar bilan izohlash mumkin boʻlmaganda, cheklangan miqdordagi faktlar va kuzatishlarni izohlashda gipotezaga ehtiyoj tugʻiladi. U keyingi bilimlarga, tekshirishlarga yoʻl ochadi, yangi nazariyalar esa yana boshqa gipotezani tugʻdiradi. Gipoteza bilish jarayonining ajralmas qismi sifatida muhim ahamiyatga egadir.
12-savol
Suhbat metodi. Bu metod bilan inson psixikasini o`rganishda suhbatning maqsadi va vazifasi belgilanadi, uning obyekti va subyek-ti tanlanadi, mavzusi, o`tkaziladigan vaqti aniqlanadi, yakka shaxs-lar, guruh va jamoa bilan o`tkazish rejalashtiriladi, o`rganilayotgan narsa bilan uzviy bog`liq savol-javob tartibi tayyorlanadi. Suhbat-ning bosh maqsadi muayyan bir vaziyat yoki muammoni hal qilish ja-rayonida inson psixikasidagi o`zgarishlarni o`rganishdir. Suhbat or-qali odamlarning tafakkuri, akd-zakovati, xulq-atvori, qiziqishi, tiyrakligi, bilim saviyasi, e`tiqodi, dunyoqarashi, irodasi to`g`ri-sida ma`lumotlar olinadi.Suhbat metodining ijobiy jihatlari bilan birga ayrim zaif tomonlari ham mavjud. Qaytariq so`zlar, «g`aliz» iboralar, nutqning tezligi, fikrning mavhumligi, zerikarligi muvaffaqiyatsizlikka sabab bo`ladi. Shuningdek, savol-javobning bir shaklda emasligi sinaluvchida o`ziga xos ishlash uslubi, oshkoralik yetishmasligi, iy-manish, uyalish atroflicha ma`lumotlar olishni qiyinlashtiradi va shu sababli boshqa metodlarga murojaat qilishga to`g`ri keladi.
14-16-savol
. Xarakter aksentuatsiyasi (yunoncha chfrakter – xususiyat, belgi, lotincha accetus – urg’u) – xarakterning alohida xususiyatlarini haddan tashqari ifodalanishi (psixopatiyaga yaqin nomoyonlashuvi). Xarakter aksentuatsiyasini individual yondoshish, oilaviy psixoterapiya turini topishga yordam beradi.Xarakterning aksenti - shaxsning ta'sir etuvchi omillarga bo'lgan munosabatining o'ziga xosligini ta'kidlaydigan shaxsning o'ziga xos xususiyatlarining haddan tashqari intensivligi (yoki kuchayishi) yoki aniq vaziyat... Masalan, tashvish odatiy namoyon bo'lish darajasidagi xarakterli xususiyat sifatida, g'ayrioddiy vaziyatlarga tushib qolgan ko'pchilik odamlarning xatti-harakatlarida aks etadi. Ammo agar tashvish shaxsning xarakterini ta'kidlash xususiyatlariga ega bo'lsa, unda odamning xatti-harakati va harakatlari etarli darajada tashvish va asabiylikning ustunligi bilan ajralib turadi. Xususiyatlarning bunday namoyon bo'lishi, go'yo odatdagi va patologiyaning chegarasida, ammo salbiy omillarga duch kelganda, ba'zi aksanlar psixopatiyaga yoki odamning aqliy faoliyatidagi boshqa og'ishlarga aylanishi mumkin.
15-savol Psixofizika — qoʻzgʻatuvchining kuchi bilan undan paydo boʻladigan sezgi darajasi oʻrtasidagi miqdoriy munosabatni oʻrganuvchi psixologiya tarmogʻi. 19-asrning 2yarmida G. Fexner asos solgan. Sezgi chegarasini, yaʼni inson sensor sistemasidagi sezuvchanlikning oxirgi nuqtasini oʻlchash (Veber-Fex-ner qonuni va boshqalar) va psixofizik shkalalar tuzish (S. Stivene va boshqalar) masalalarini oʻz ichiga oladi
19-savol Psixologik metodlarining klassifikatsiyasi.
Psixologik tadqiqot metodlari psixologiya amal qiladigan nazariy prinsiplarga va
psixologiya hal etayotgan aniq vazifalarga bog‟liq ekanligini ko‟rsatib beradi.
Psixologiyada empirik metodlarni qo‟llash muammosini ko‟rib chiqilayotganda ularni
psixologik metodlar tizimidagi o‟rnini aniqlashdan boshlash kerak. Psixologiya fanining asosiy metodlari Kuzatish metod Tashqi (obyektiv kuzatish) Ichki (subyektiv, o‟z-o‟zini kuzatish) Erkin kuzatuv
Standartlashtirilgan Guruh ichida kuzatish Guruh tashqarisida kuzatish So‟roq metodi Og‟zaki Yozma
Erkin (suhbat) Standartlashtirilgan Test metodiTest-so‟rov Test-topshiriq Proektiv test Sotsiometrik test
Do'stlaringiz bilan baham: |