Ii-qism: elektromagnetizmdan laboratoriya ishlari to’plami

1-rasm. P diodning diagrammasi: 1-qizdiruvchi vilka, 2-katod plastinkasi, 3-katod qizdirgich simi, 4-Anod, 5-anodni ulash simi.

2-rasm. Diodning _{ }ning tipik shakli:_{ }-teskari kuchlanish sohasi_{ }-hajmiy zaryadlar chegaralanish sohasi va_{ }-to’yinish sohasi.
Volt-amper xarakteristikasida uch sohani bir-biridan farqlash mumkin.
Teskari kuchlanish sohasi _{ }
Anod potensiali katod potensialiga nisbatan manfiy soha. Bu sohada elektronlar elektr maydonigaqarshi yo’nalishda harakatlana olmaydi. Elektronlar katoddan _{ } kinetik energiya bilan ajralib chiqqanlari uchun anod kuchlanishi eng tez elektronlarni to’xtatib qolgunuga qadar anod toki mavjud bo’ladi.
Hajmiy zaryadlar chegaralanish sohasi_{ }
Kichik maydon kuchlanganligida katoddan ajralib chiqayoygan elektronlarning baechasi ham anodga yetib bora olmaydi. Ular katodni atrofida xuddi bulutga o’xshab manfiy fazoviy zaryadni hosil qiladi. Shuning uchun past kuchlanishlarda anodda boshlanadigan elektr maydon kuch chiziqlari katodgacha yetib bormasdan shu elektronlarning fazoviy manfiy zaryadida tugaydi. Anoddan boshlanib chiqayotgan elektr maydon shunday qilib to’siqqa uchraydi. Qachonki kuchlanishning ortishi maydon kuch chiziqlarini katod atrofi sferasiga chuqurroq va chuqurroq kirita olganda anod toki orta boradi. Anod tokining katod kuchlanishidan bog’liqligini Lengmyur-Chayld tenglamasi yordamida ifodalanadi:

Xavfsizlik choralari.
- Vakuumli diod P yupqa shisha devorli vakuum lampa hisoblanadi. Uning portlash xavfi mavjud!
- Vakuumli diod ishlayotganda universal shtativning ulash sohasida xavfli kontakt kuchlanish bo’lishi mumkin!
- Vakuumli diodga mexanik kuchlanish ta’sir etkazmang.
-Universal shtativning ulash sohasida faqat xavfsiz ulash kabellaridan foydalaning.
- Diod _{ }ning va universal shtativ _{ }ning instruksiyalaridagi izohlarni o’qing.
- Tok kuchi to katodning atrofidagi faziviy zaryadlar tarqalib ketguncha ortadi. Keyin anod toki o’zining to’yinish qiymatiga erishadi. Anod kuchlanishining keying ortishi anod tokiga boshqa ta’sir etmaydi.