Ii қисм. Асосий қоидалар I бўлим. Узоқ муддатли активлар I кичик бўлим. Асосий воситалар, номоддий ва бошқа узоқ муддатли активлар

Т/р	Хўжалик операцияларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1.	Асосий воситалар ва бошқа активларни сотишдаги харидорлар ва буюртмачиларнинг қарзлари суммаси	4010	9210, 9220
2.	Харидорлар ва буюртмачилардан асосий воситалар ва бошқа активлар объектларини сотишдан тўловлар келиб тушиши	5010—5530	4010
3.	Харидор ва буюртмачига сотилган асосий воситалар ва бошқа активлар объектлари бўйича даъво билдирилиши	4860	4010
4.	Харидорлар ва буюртмачиларга сотилган асосий воситалар ва бошқа активлар объектлари бўйича ҳисоб-китоб ҳужжатларини тақдим этишда олинган бўнакларнинг ҳисобга олиниши	6310	4010
5.	Харидорлар ва буюртмачиларнинг тўланмаган қарзларини зарарга ҳисобдан чиқарилиши	9430	4010
6.	Харидорлар ва буюртмачиларнинг қарзлари ишончсиз қарзлар бўйича резервлар ҳисобига ҳисобдан чиқарилиши	4910	4010
7.	Олинган векселлар бўйича қарзларнинг қопланиши	5010—5530	4020
8.	Олинган векселларнинг узоқ муддатли қисмдан жорий қисмга ўтказилиши	4020	0910
9.	Суғурта шартномалари бўйича суғурта қилдирувчилар қарздорлигининг вужудга келиши	4030	6280
10.	Суғурта товонини тўлашда навбатдаги вақтида тўланмаган суғурта мукофотини ушлаб қолиш	6030	4030
11.	Суғурта воситачиларидан суғурта мукофотининг келиб тушганлиги тўғрисида хабар олиниши	4040	6280
12.	Агентлик келишувига мувофиқ суғурта воситачиси томонидан ҳисобланган комиссион мукофот суммасининг ушлаб қолиниши	6040	4040
13.	Суғурта воситачиси томонидан суғурта мукофотларининг тўланиши	5010, 5020, 5110, 5210, 5220	4040
14.	Қайта суғурта қилиш бўйича олинган таваккалчиликлар бўйича қайта суғурта қилиш шартномаси бўйича суғурта мукофотларининг ҳисобланиши	4050	6270
15.	Қайта суғурта қилдирувчи томонидан қайта суғурта қилиш шартномаси бўйича комиссион рағбатлантиришларнинг ушлаб қолиниши	6050	4050
16.	Қабул қилинган таваккалчиликлар бўйича қайта суғурта қилиш шартномалари бўйича суғурта мукофотининг тўланиши	5110, 5210, 5220	4050
17.	Қайта суғурталовчидан олинадиган суғурта товонининг ҳисобланиши	4060	9070
18.	Қайта суғурта қилишга берилган таваккалчиликлар бўйича қайта суғурталовчи томонидан товоннинг тўланиши	5110, 5210, 5220	4060
19.	Қайта суғурталовчининг товонларни тўлаш бўйича қарздорлигининг депо мукофот ҳисобидан қопланиши	6070	4060
20.	Ҳаёт суғуртаси турлари бўйича суғурта полиси кафолати остида суғурта қилдирувчиларга ссуда бериш	4070	Пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар
21.	Ссудалар бўйича суғурта қилдирувчининг қарздорлигини суғурта товони суммасидан ушлаб қолиш	6030	4070
22.	Ҳаёт суғуртаси бўйича ссудалар бўйича суғурта қилдирувчи қарздорлигининг қопланиши	Пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар	4070
23.	Суғурталовчининг бошқа суғурталовчилардаги депо мукофотларининг ҳисобланиши	4090	4050
24.	Суғурталовчининг бошқа суғурталовчилардаги депо зарарларининг ҳисобланиши	4080	4060
25.	Депо мукофотларни тўлаш муддатининг келиши	4050	4090
26.	Депо зарарларни тўлаш муддатининг келиши	4060	4080

(жадвал Ўзбекистон Республикаси молия вазирининг 2009 йил 19 мартдаги 36-сонли (рўйхат рақами 1813-1, 23.04.2009 й.) буйруғи таҳририда — ЎР ҚҲТ, 2009 й., 17-сон, 219-модда)
Олдинги таҳрирга қаранг.
2-§. Алоҳида бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятларидан олинадиган счётларни ҳисобга олувчи счётлар (4100)
163. Алоҳида бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятлари билан кўрсатилган хизматлар учун дебиторлик қарзлари бўйича ҳисоб-китоблар тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:
4110 «Алоҳида бўлинмалардан олинадиган счётлар»;
4120 «Шўъба ва қарам хўжалик жамиятларидан олинадиган счётлар».
164. 4110 «Алоҳида бўлинмалардан олинадиган счётлар» счётида суғурталовчининг умумий балансига (ички хўжалик ёки ички баланс ҳисоб-китоблар) қўшиладиган алоҳида бўлинмалар (филиаллар, ваколатхоналар)нинг дебиторлик қарзлари ҳисобга олинади. Бу счётда ажратилган мулклар, моддий қийматликларни ўзаро ҳамкорликда чиқариш, бўлинмаларнинг ходимларига иш ҳақи тўлаш ва бошқа жорий операциялар бўйича ҳисоб-китоблар ҳисобга олинади.
Ҳисоб-китобларни амалга ошириш учун асосий ҳужжатлар бўлиб, таъсис шартнома, чора-тадбирлар шартномаси, таъсисчиларнинг ушбу бўлинмаларни ташкил қилиш тўғрисидаги қарори, таъсисчиларнинг мулкни бериш тўғрисидаги қарори ва бошқалар ҳисобланади.
Кўрсатилган бўлинмаларга ажратилган мулк суғурталовчи томонидан асосий воситалар (0100), номоддий активлар (0400), ўрнатиладиган асбоб-ускуналар (0700), материаллар (1000) ва бошқаларни ҳисобга олувчи счётлардан 4110 «Алоҳида бўлинмалардан олинадиган счётлар» счётининг дебетига ҳисобдан чиқарилади.
165. 4120 «Шўъба ва қарам хўжалик жамиятларидан олинадиган счётлар» счётида шўъба ва қарам хўжалик жамиятларининг (баланслараро ёки хўжалик ичидаги ҳисоб-китоблар) дебиторлик қарзлари ҳисобга олинади. Ушбу счётда товар, маҳсулот, иш, хизматларни сотиш ва бошқа жорий операциялар бўйича ҳисоб-китоблар ҳисобга олинади.
4110 «Алоҳида бўлинмалардан олинадиган счётлар» ва 4120 «Шўъба ва қарам хўжалик жамиятлардан олинадиган счётлар» счётлари бўйича аналитик ҳисоб ҳар бир алоҳида бўлинма, шўъба ва қарам хўжалик жамиятлари бўйича юритилади.
166. Алоҳида бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятларидан олинадиган счётларни ҳисобга олувчи счётлар (4100)нинг боғланиши