I bob. O‟zbekiston soliq tizimini yanada rivojlan

A va B korxonalarga soliq bo‟yicha imtiyozlarni qo‟llanishi

30

(ming. so‟m) 

№ 

Operatsiya mazmuni 

“A” korxona 

misolida 

“B” korxona 

misolida 

1. 

Hisobot davrida sotishdan sof tushum 

8564000 

8564000 

2. 

Shu jumladan: eksport summasi 

5562180 

0,0 

3 

Moliyaviy faoliyatdan olingan daromad(foizlar) 

1800000 

1800000 

4 

Tekinga olingan uskuna 

247800 

247800 

5 

Fond birjasida qimmatli qog‘ozlardan olingan daromad 

950000 

950000 

6 

Binoni ijaraga berishdan olgan daromad 

750400 

750400 

7 

Eksportning jami daromaddagi ulushi(2*100/1) 

64.9 % 

0% 

8 

Jami chegiriladigan xarajatlar 

1250000 

1250000 

9 

Foyda solig‘i to‘langunga qadar foyda(1-8) 

7314000 

7314000 

10 

Foyda solig‘i stavkasi 

12% 

12% 

11 

Hisoblangan soliq solinadigan foydasi(9+4+6-3-5) 

5562200 

5562200 

12 

Byudjetga to‘lanishi kerak bo‘lgan foyda solig‘i 

summasi(11-(64.9%-15%)*11) 

2786662.2 

5562200 

13 

Korxona ixtiyorida qolgan sof foyda(9-12) 

4527337.8 

1751800 

  

Yuqoridagi  ikki  korxona  misolidan  ko‘rinib  turibdiki  o‘z  mahsulot  (ish, 

xizmat)  ini  chetga  eksport  qiluvchi  korxona  ikkinchi  korxonaga  nisbatan  o‘z 

ixtiyorida  2775537.8  ming  so‘m  qo‘shimcha  summa,  ya‘ni  imtiyozli  qismini 

korxona  ixtiyorida  qolishi  bilan  bir  qatorda,    korxonada  soliq  yuki  kamayishiga 

ham erishadi. 

2019  yil  1  yanvardan  boshlab  tovarlar  (ishlar,  xizmatlar)ni,  shu  jumladan 

komissioner  (ishonchli  vakil)  orqali  realizatsiya  qilishdan  tushgan  umumiy 

tushumida  eksport  ulushi  15  foizdan  yuqori  bo‘lgan  yuridik  shaxslar  tovarlar 

(ishlar,  xizmatlar)ni  eksportga  realizatsiya  qilish  hajmiga  to‘g‘ri  keladigan  foyda 

qismi  yuzasidan  yuridik  shaxslardan  olinadigan  foyda  solig‘i  summasi  bo‘yicha 

                     

30

 Olot tumanida faoliyat ko‘rsatayotgan korxonalarning ma‘lumoti asosida muallif tamondan tayyorlandi. 

---

52 

mutanosib  ravishda  imtiyozga  ega  bo‘ladi.Makroiqtisodiyotda  sof  daromad 

xo‘jalik  yurituvchi  sub‘ektlar  darajasida  ishlab  chiqarish  omillari,  ya‘ni  mehnat, 

kapital  hamda  tabiiy  resurslarning  o‘zaro  ta‘siri  natijasida  yaratiladi. 

Kengaytirilgan takror ishlab natijasida har qanday korxonada mikrodarajada ishlab 

chiqarilgan  mahsulot  tovar  ayirboshlanishi  jarayonida  pul  shakliga  aylanar  ekan, 

ish  haqi,  foyda  va  rentalarga  bo‘linib  ketadi.  Bunda  qo‘shimcha  mahsulot 

yaratiladi,  sof  daromad  esa  alohida  korxonalar  tomonidan  ishlab  chiqarish 

vositalarini o‘zlashtirishning ijtimoiy shaklidan qat‘iy nazar realizatsiya qilinadi. 

Ushbu  ma‘lumotlar  yuzasidan  Buxoro  viloyati  Olot  tumanidagi  paxta 

tozalash zavodini topshirilgan moliyaviy hisobotlarini tahlil qilib chiqamiz. 

10-jadval