Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi


Hujayraning shakli va katta-kichikligi. Organizm lardagi hujayra m iq­



Download 5,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet83/133
Sana13.07.2022
Hajmi5,21 Mb.
#788001
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   133
Bog'liq
Hozirgi-zamon-tabiiy-fanlar-konsepsiyasi.Хамидов

Hujayraning shakli va katta-kichikligi. Organizm lardagi hujayra m iq­
dori. 
Hujayraning katta-kichikligi h ar xil bo'lib, u 0 ,1 —0,25 m kr dan 
(bakteriyalar) to 155 mm (straus tuxum lari) gacha boradi. K o 'p ch ilik eu- 
kariotlarda hujayra 10-100 m kr kattalikda bo'ladi, hayvonlarda eng kichik 
hujayra 4 mikronga teng bo'ladi. Yangi tug'ilgan chaqaloqda taxm inan 2 mln. 
hujayra bo'lib, bitta hujayraning og'irligi 0,00000001(10^K) g ra m m , di-
127


am etri esa 0,02 m m (20 mkr) ga teng b o ia d i. Yopiq urug'li o'sim liklam ing 
hujayralari 7—9 m krdan 90 m etrgacha bo'ladi. G 'am lovchi to'qim alarning, 
parenxem a hujayraning kattaligi bun d an ortiqdir. M asalan, pom idor, tar- 
vuz, lim on va shu kabi o ‘sim liklarning sharbatli mevalaridagi hujayralar- 
ning kattaligi 1 m m va undan ham k o'pro q bo‘lishi m um kin. P o'stloq tola- 
larining p rozenxem a hujayralari o 'zin in g katta hajmi bilan ajralib turadi. 
M asalan, zig 'ir va kanop o ‘simliklaridagi prozenxem a hujayralarining kat­
taligi 20—40 m m , chayon o 'tn ik i 80 m m , jami o'sim liklarning hujayralari 
esa 200 m m ga tengdir. C higitning bir hujayrali tukchalarining uzunligi 
3 3 -4 4 m m ni tashkil etadi, hujayralarning shakli ko‘pincha ularning baja- 
radigan vazifasiga bog‘liqdir. M asalan; muskul hujayralari ch o ‘ziq, qoplov- 
chi to ‘qim a hujayralari ko'pburchakli, nerv hujayrasi ko‘pgina o'sim talar 
hosil qilganligi uchun yulduzsimon shaklda bo‘ladi. Erkin harakatda bo‘luvchi 
eritrositlar yum aloq b o ‘lib, b a ’zan am yobasim on shaklda ham uchrashi 
m um kin. O 'sim lik hujayralari shakl jihatidan asosan parenxem a va prozen­
xem a hujayralarga b o ‘linadi. Birinchi tipdagi hujayralarning uch o ‘lchovi 
(uzunligi, kengligi va balandligi) taxm inan birxil. Prozenxem a hujayralar 
esa uzunasiga ch o ‘zilgan va ikki tom oni uchlangan bo‘ladi. Organizm tarkibida 
hujayra b ittad an (protistlarda) to m illiardgacha uchrashi m um kin.
A D A B I Y O T L A R :

Download 5,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish