Фукаролик жвмияти ваунинг конистуциявий тузилиши

Jamiyatning siyosiy madaniyati  va  huquqiy  madaniyati shaxs erkinligi va 

xavfsizligi,  inson  huquqlarini  taminlash,  uning  huquqiy  himoya  etilishini  va 

ijtimoiy faolligini kafolatlash uchun zamin bo’lib xisoblanadi. 

Shaxsning siyosiy madaniyati jamiyat siyosiy madaniyatining uzviy tarkibiy 

qismidir. Bu faoliyat siyosat soxasida jamiyat tarakkiyotiga va uning madaniyatiga 

mos  keladi,  natijada  shaxs  va  jamiyat  doimiy  ravishda  siyosiy  jixatdan  boyib 

boradi.  Shubxasiz,  shaxsning  yuksak  siyosiy  madaniyati  jamiyat  tarakkiyotini 

                                                                                                                                                                            

 

---

 

37 

taminlaydi. U insonning bilimdonligi bilan  uygunlashib ketadi. Shaxsning siyosiy 

ongiga nisbatan o’ziga xos jixatlar ham mavjud. 

Shaxsning  siyosiy  madaniyati  -  jamiyat  siyosiy  madaniyatining  zaruriy 

shart-  sharoit  va  ilk  bunyodkori,  uning  maqsadi  va  tarkibiy  qismidir.  Shu  bilan,  u 

qonuniy  faoliyat  darajasida  aks  etuvchi  shaxs  siyosiy  rivojlanishining  jihati 

xamdir.  U  jamiyat  siyosiy  holatining  muayyan  darajasiga  bog’lik  xolda  uning 

muxim negizini tashkil etadi va uning asosida yotadi. Shaxsning siyosiy madaniyati 

amaliyotda uning ijobiy siyosiy ongini takozo etadi. Bu madaniyat siyosat soxasida 

jamiyatning  progressiv  yutuklariga  mos  keluvchi  ijodiy  faoliyatni  tashkil  etib, 

shaxsning siyosiy jihatdan doimo boyishiga imkon beradi. 

Shunday  kilib,  shaxs  va  jamiyatning  siyosiy  madaniyati  umuminsoniy 

qadriyatlar va insoniyat umumdemokratik  yutuqlarining muhim natijasidir. Siyosiy 

madaniyat  -huquqiy  davlatning  ajralmas  qismi  hisoblanadi.  Istiqlolga  erishgan 

O’zbekiston  o’zining  milliy  huquqiy  tizimini  shakllantirilmokda.  Bundan  maksad 

yosh  mustaqil  davlat  rivojlanishini  huquqiy  jixatdan  har  tomonlama  tamirlashdir. 

Bu  maksadga  erishish  yo’lida  jamiyat  va  davlat  taraqqiyotining  hozirgi  holati 

huquqiy  munosabatlar  barcha  ishtirokchilarining  huquqiy,  madaniy  va    siyosiy 

savodxonligini har tomonlama oshirishni talab kilmokda. Zero,  siyosiy madaniyat 

milliy  huquqiy  tizimning  tarkibiy  kismi  xamda  siyosiy  bilim  ,  huquqiy  etikod  va 

izchil  amaliy  faoliyatning  majmui  sifatida  jamiyat  va  davlat  oldida  turgan 

vazifalarning  muvaffaqiyatli  hal  etilishini  taminlaydi.  Demak,  “Demokratik 

jamiyatga- yuksak siyosiy  madaniyat”  shiori jamiyatimizning asosiy g’oyalaridan 

biriga aylanmogi lozim

1

. 

          Prezidentimiz  fuqarolik  jamiyatining  davlat  organlari,  fuqarolarning 

mansabdor  shaxslar  ustidan  nazorat  o’rnatishlari,  ularning  fuqarolar  oldidagi 

mas’uliyatini oshirish masalalariga muhum e’tibor qaratdi. Ayniqsa, fuqarolarning 

ijtimoiy-siyosiy  faolligi,  ularning  davlat  organlari  faoliyatidan  xabardorligi, 

shuningdek,  fuqarolarning  siyosiy  jarayonlardagi  keng  ishtiroki  fuqarolik 

                                                      

1

 F.Hayitboyev. o’zbekiston milliy huquqiy  tizimining shakllanishi. TDYuI 2006 y. 27-b. 

 

---

 

38 

jamiyatining  eng  muhum  belgilaridan  biri  ekanligi  kabi  qoidalar  ilgari  surildi. 

Albatta,  bu  nazariy  qarashlardagi  ilmiy  talqinlar  nafaqat  jamiyatning,  balki 

davlatning  kuchli  va  samarali  faoliyat  ko’rsata  olish  qobilyatini  oshirish  bilan 

uyg’unlikda  amalga  oshiriladiki,  undagi  asosiy  g’oyalar  inson  erkinligini 

ta’minlash  maqsadlarida  uning  o’zini  faol  va  omilkor  bo’lishga  undaydi: 

“Hokimiyat  tuzilmalarining  demokratik  mazmuni  ko’p  jihatdan  davlatni 

boshqarishda fuqarolarning ishtirok etishi masalasi qanchalik hal qilinganligi bilan 

belgilanishi  ma’lum.  O’zbekistonda  ushbu  huquqning  amal  qilishi  uchun  qonun 

asoslari  yaratilgan.  Biroq  hali  jamiyat  va  fuqarolar  davlatni  boshqarishda  ishtirok 

etishi,  o’zlari qanday  boshqarilayotganligi  haqida  ma’lumot  olish huquqini  anglay 

boshlashiga  va  bu  huquqdan  foydalana  oladigan  bo’lishlariga  erishish  kerak. 

Shunday  sharoitdagina  davlat  va uning  institutlari, mansabdor shaxslar  jamiyat  va 

fuqaro  oldidagi  o’z  ma’sulyatlarini  his  qiladilar.  Buning  uchun  fuqarolarning 

siyosiy faolligini oshirish zarur”.

1

  

           O’zbekistonda  fuqarolik  jamiyatinig  shakllanishi  fuqarolarning  davlat  va 

jamiyat boshqaruvida faol  ishtirokini amalga oshirish  bilan uzviy ravishda bog’liq 

holda  kecha  boshladi.  Ayniqsa,  yangi  jamiyat  xalq  tomonidan  demokratik 

qadriyatlarni  o’z  siyosiy  madaniyatiga  singdirib  borishiga  hamohang  tarzda 

rivojlanib  borishini  e’tirof  etgani  holda  quyidagi  fikrlarni  bildiradi: “Jamiyatda 

demokratiya qay darajada ekanligini belgilovchi kamida uchta  mezon bor. Bular – 

xalq  qarorlar  qabul  qilish  jarayonlaridan  qanchalik  xabardorligidir.  Hukumat 

qarorlari  halq  tomonidan  qanchalik  nazorat  qilinishi,  oddiy  fuqarolar  davlatni 

boshqarishda qanchalik ishtirok etishidir”.

2

              

          Shuningdek,  Prezidentimiz  fuqarolik  jamiyatining  rivojlanishida  va  uning 

barqarorligini  ta’minlashda  muholifatning  o’rni  masalasiga  ham  katta  e’tibor 

beradi.  Ma’lumki,  de’mokratik  mamlakatlarda  muholifat  o’z  jamiyatlari  va 

                                                      

1

 I.A.Karimov. o’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari.// 

Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lida. T.6.-T.: O’zbekiston., 1998. 151-152 – betlar. 

2

 I.A.Karimov. o’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari.// 

Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lida. T.6.-T.: O’zbekiston., 1998. 156-157-betlar. 

 

 

---

 

39 

davlatlarining  boshqaruv  usullarini  demokratlashtirishda,  shuningdek,  inson 

huquqlari va erkinliklarini kafolatlashda muhum ahamiyat kasb etadi. 

          Siyosiy  muholifat  jamiyatda  plyuralistik  fikrlash  va  dunyoqaroshni 

shakllantiradi. Turli xil siyosiy usullar, yondashuvlar va qarashlar asosida kelajakni 

yaratish  uchun  intilish  jamiyat  a’zolarining  tobora  ko’proq  manfaatlari  va  siyosiy 

irodalarini qamrab boradi.  Natijada, jamiyatning ijtimoiy va siyosiy barqarorligini 

ta’minlash  ongli  ravishda  izga  tushadi.  Shuningdek,  muxolifatning  bo’lishi  davlat 

va  hukumatni  shakllantirish  jarayonlarida  fuqarolarning  ustidan  kimlar 

boshqarishini tanlash  huquqiga ega bo’lishini ta’minlaydi, ularning siyosiy irodasi 

va  istak-xohishi  tobora  kengroq  oshkora  namoyon  bo’lib  boradi.  G’arb 

mamlakatlaridagi  muxolifatning  yaratuvchilik  o’rnidan  kelib  chiqib,  Prezident 

I.A.Karimov quyidagi fikrlarni bildiradi: “Jamiyatda barqarorlikni saqlash zarurligi 

haqida gapirar ekanmiz, siyosiy institut sifatida muxolifat masalasini tilga olmaslik 

mumkin emas. Bunday institutning mavjud bo’lishi demokratik jamiyat uchun shart 

bo’lgan va normal holdir. Ayni mahalda shunisi ham muhimki, u tashkiliy jihatdan 

rasmiylashgan,  tegishli  yuridik  maqomga  ega  bo’lishi,  konstitusiya  va  qonun 

normalarini  hurmat  qilishi,  o’z  harakatlari  bilan  mamlakatdagi  davlat  va  ijtimoiy 

tuzumning  qat’iy,  barqaror  holatiuchun  mas’ul  bo’lishi,  davlat  qurilishining 

muqobil loyihalariga ega bo’lishi lozim”.

1

  

          Umuman olganda, Prezident I.A.Karimov tomonidan ilgari surilgan “Kuchli 

davlatdan  –kuchli  fuqarolik  jamiyati  sari”  tamoyili  ilg’or  demokratik  qadriyatlar 

bilan  adolatli  jamiyat  qurishga  doir  milliy  qadriyatlar  va  an’analarni 

uyg’unlashtirish asosida rivojlanib bordi. 

          Prezidentimiz  O’zbekistonda  fuqarolik  jamiyati  qurish  isloxotlarini  yanada 

chuqurlashtirish,  unga  mutanosib  ravishda  huquqiy  davlat  qurish  maqsadlaridan 

kelib  chiqib  jamiyatning  siyosiy  sohasini  erkinlashtirish  (liberallashtirish) 

konsepsiyasini ishlab chiqdi va uning quyidagi yo’nalishlarini belgilab berdi: 

                                                      

1

 I.A.Karimov. O’zbekiston XX asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. //  

Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lida. T. 6.-T.: O’zbekiston, 1998. 153-bet.  

 

 

---

 

40 

          - mamlakat siyosiy hayotining barcha sohalarini, davlat va jamiyat qurilishini 

erkinlashtirish;           

          -  mamlakat  siyosiy  hayotida  haqiqiy  ma’nodagi  ko’ppartiyaviylik  muhitini 

qaror toptirish; 

          -  nodavlat  notijorat  tuzilmalar,  fuqarolarning  o’zini  o’zi  boshqarish 

organlarining faoliyatini yanada mustahkamlash va rivojlantirish; 

          -  jamiyatda  fikrlar  xilma-xilligi  va  qarashlar  rang-barangligi,  ularni  erkin 

ifoda etish sharoitini ta’minlash; 

          - inson huquqlari va erkinliklarini, odamlar ongida demokratik qadriyatlarni  

yanada mustahkamlash va rivoshlantirish. 

          Prezidentimiz  ikkinchi  chaqiriq  Oliy  Majlisning  7  sessiyasida  o’z 

ma’ruzasida  fuqarolik  jamiyati  qurishning  yangi  bosqichi  va  tamoyillarini  ilgari 

surdi: “Bizning oldimizda turgan yana bir  muhim va dolzarb vazifa u ham bo’lsa, 

“Kuchli  davlatdan  –  kuchli  jamiyatga  o’tish”  degan  shiorni  amalda  ro’yobga 

chiqarishdir. Bu maqsadga erishish uchun, birinchidan, davlatimizning markaziy va 

yuqori  boshqaruv  organlari  vakolatlarini  bosqichma-bosqich  quyi  tizimga,  shu 

jumladan,  o’zini  o’zi  boshqarish  tuzilmalariga  o’tkazish  talab  qilinadi.  Bo’lar 

qatorida biz, birinchi navbatda, o’zini har tomonlama oqlagan mahalla tuzilmasini 

ko’zda  tutamiz.  Ikkinchidan  -  jamiyatimizda  nodavlat,  jamoat  tashkilotlarining, 

avvalo  fuqarolik  institutlarining  rivojlanishiga  keng  imkoniyatlar  ochib  berish  va 

ularning faolligini oshirishga ko’mak va yordam ko’rsatish darkor”.

1

 

          Mamlakatda  “Kuchli  davlatdan  –kuchli  fuqarolik  jamiyati  sari”  tamoyilidan 

kelib chiqib, fuqarolik jamiyati qurish maqsadlarida davlat hokimyatining aksariyat 

vakolatlarini  mahalliy  hokimiyat  organlari  va  o’zini  o’zi  boshqarish  organlariga 

berish  jarayonlari  boshlandi.  Markaziy  davlat  hokimyati  tasarrufida  esa,  asosan, 

faqat  konstitusion  tuzumni,  mamlakatning  mustaqilligi  va  hududiy  yaxlitligini 

himoya  qilish,  huquq-tartibot  va  mudofaa  qfobilyatini  ta’minlash,  inson  huquqlari 

                                                      

1

I.A Karimov. O’zbekistonda demokratik o’zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyati asoslarini 

shakllantirishning asosiy yo’nalishlari. // Biz tanlagan yo’l-demokratik taraqqiyot va ma’rifiy dunyo bilan hamkorlik 

yo’li.T. 2.-T.: O’zbekiston, 2003.27-29-betlar.  

 

 

---

 

41 

va  erkinliklarini,  mulk  egalarining  huquqlarini,  iqtisodiy  faoliyat  erkinliklarini 

himoya  qilish,  kuchli  ijtimoiy  siyosat  yuritish,  samarali  tashqi  siyosat  olib  borish 

kabi vakolatlarni qoldirish ko’zda tutilmoqda. 

          Shuningdek,  strategik  ahamiyatga  molik  masalalar,  muhum  iqtisodiy  va 

xo’jalik  masalalari,  pul  va  valyuta  muomalasi  bo’yicha  qarorlar  qabul  qilish, 

xo’jalik  yurituvchi  subyektlar  faoliyatining  huquqiy  shart-sharoitlarini  yaratish, 

ekalogiya 

masalalari, 

umumrespublika 

transport 

va 

muhandislik 

komunikasiyalarini  rivojlantirish,  yangi  tarmoqlarni  vujudga  keltiradigan  ishlab 

chiqarishni  barpo  etish  masalalari  markaziy  davlat  miqyosida  hal  etilishi,  

davlatning boshqa barcha vazifalari esa mahalliy davlat hokimyati, fuqarolar o’zini 

o’zi boshfarish organlari, nodavlat va jamoat tashkilotlariga berish uchun huquqiy  

asoslar  va  siyosiy  shart  –  sharoitlar  yaratishga  doir  islohotlar  chuqurlashib 

bormoqda.  Shu  bilan  birga,  davlat  organlari  faoliyatini  nazorat  qilish  vakolatlari 

ham  asosan  o’zini  o’zi  boshqarish  organlari,  nodavlat  va  jamoat  tashkilotlariga 

o’tkazish belgilandi.   

       O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning Oliy Majlis Qonunchilik 

palatasi  va  Senatining  qo’shma  majlisidagi  (2005  yil  28  yanvar)  ma’ruzasi 

mamlakat 

jamiyatini 

demokratlashtirish 

va 

yangilash 

konsepsiyasining, 

shuningdek,  mamlakatimizni  2005  yil  va  kelgusi  davrda  modernizasiya  va  isloh 

etish  bo’yicha  asosiy  vazifalarning  dasturiy  konseptual  yo’nalishlari  belgilab 

berildi.  Mazkur  ma’ruzada  mamlakatni  modernizasiya  qilish  borasida  uzoqni 

ko’zlaydigan  “Kuchli  davlatdan-kuchli  fuqarolik  jamiyati  sari”  degan  tamoyilga 

asoslangan  islohotlarni  yanada  chuqurlashtishning  barcha  yo’nalishlarida  amalga 

oshirilishi  lozim  bo’lgan  maqsad  va  vazifalar  aniq  va  ravshan  ifoda  etildi. 

Mamlakatda  markaziy  davlat  hokimyati  organlari  vakolatlarini  nomarkazlashtirish 

asosida kuchli jamiyatning shakllanishi usun shart-sharoitlar yaratish maqsadlarida 

“hokimiyat  vakolatlarining  ma’lum  bir  qismini  markazdan  mahalliy  hokimyat 

organlariga o’tkazishga qaratilgan mavjud qonun va huquqiy hujjatlarni bir tizimga 

---

 

42 

keltirish  va  ularga  qo’shimcha  tarzda  yangilarini  ishlab  chiqish”

1

  vazifasi 

belgilandi.  Shu bilan birga, “o’zini o’zi boshqarish organlari – mahalla qo’mitalari 

va  qishloq  fuqarolik  yig’inlarining  roli  hamda  vakolatlarini  amalda  kuchaytirish”

2

 

muhum vazifalar sirasiga kiritildi. 

                Prezidentimiz  o’zining  mazkur  qo’shma  majlisidagi  ma’ruzasida 

fuqarolik jamiyati institutlarini yanada rivojlantirish masalalarini ilgari surar ekan, 

bu  bilan  ”aholining  turli  ijtimoiy  va  sosial  guruhlari  manfaatlarini  ifodalovchi, 

mamlakatimizda  shakllanayotgan  fuqarolik  jamiyatining  asosiy  institutlari bo’lgan 

nohukumat  va  jamoat  tashkilotlarining nufuzi  va  ta’sirini  oshirishga  katta  e’tibor” 

berishga da’vat etdi. 

   

Shu  boisdan  ham  aqlan  yetuk,  ruhan  tetik,  sog’lom,  erkin  va  tanqidiy 

fikrlovchi,  ayni  paytda  ijtimoiy  mas’uliyatni  to’g’ri  his  etadigan,  muayyan  kasb-

hunarni egallagan barkamol avlodni tarbiyalash O’zbekistonda yangi jamiyat barpo 

etishning tarkibiy qismiga, asosiy shart-sharoitiga va maqsadiga aylandi.  

Fuqarolik  jamiyatidagi  siyoisy  tizim  va  siyosiy  boshqaruvning  mazmun  – 

moxiyatini  huquqiy  davlatchilik  ifoda  etadi.  Boshqacha  aytganda,  huquqiy  davlat 

fuqarolik  jamiyatining  siyosiy  moxiyatini,  siyosiy  shaklini  tashkil  etadi.  Bu  ikki 

xodisaning  o’zaro  munosabati  shakl  bilan  mazmunning  o’zaro  aloqadorligini  aks 

ettiradi.  Bundan  kelib  chiqadigan  xulosa  shuki,  fuqarolik  jamiyati  tula  ma’noda 

mavjud  bo’lishining  shak-shubxasiz  sharti  huquqiy  davlatning  mavjudligidar.  Va, 

aksincha,  huquqiy  davlat  faqat  fuqarolik  jamiyatidek  ijtimoiy  makonda  qaror 

topishi va faoliyat yuritishi mumkin.  

     Fuqarolik  jamiyati  bilan  huquqiy  davlatning  o’zaro  nisbatini  iqtisod  bilan 

siyosatning nisbati tarzida izohlash o’rinli bo’ladi. Buni O’zbekiston misolida xam 

yakkol  ko’rish  mumkin.  Zero  iqtisodiy  islohotlar  tegishli  demokratik  siyosiy 

tuzilmalar, institutlar mavjud bo’lishini taqozo etadi.  

     Mamlaqatimizda  mulk  shaklini  o’zgartirish  xususiylashtirish  jarayonlarini 

amalga  oshirishga  qaratilgan  davlat  tuzilmalari  vujudga  keltirildi.  Xususan, 

                                                      

1

 I.A Karimov.Bizning bosh maqsadimiz-jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlakatni modernizasiya va 

isloh etishdir // O’zbek xalqi hyech qachon, hyech kimga qaram bo’lmaydi. T.: O’zbekiston, 2005. 181-bet. 

 

2

 O’sha joyda.181-bet. 

---

 

43 

O’zbekiston Respubliqasi Davlat mulkini boshqarish va xususiylashtirish qo’mitasi 

tashkil  etilib  (1992  yil),  u  mamlaqatda  xususiylashtirishni  amalga  oshirish  bilan 

shug’ullanib kelmokda. Prezidentning 1992-1993 yillarda qabo’l kilingan o’ttizdan 

ortik  farmonlari  bilan  davlat  mulkchiligiga  asoslangan  o’nlab  vazirlik  va  davlat 

boshqa  mulk  shaklidagi  konsern,  assosiasiya,  uyushma  va  jamgarmalarga 

aylantirilda.  Jumladan,  O’zbekiston  Respubliqasi  paxtachilik  vazirligi  zamirida 

«O’zbekiston paxtani qayta ishlash va paxta maxsulotini sotish davlat aksiyadorlik 

assosiasiyasini  tashkil  etish  to’g’risida»gi  farmon  asosida  mazkur  assosiasiya 

tashkil etildi (1992 yil 7 noyabr). Maxalliy sanoat vazirligi islox etilib, uning urnida 

Prezidentning  1992  yil  3  sentyabrdagi  farmoni  bilan  «Maxalliy  sanoat»  davlat 

korparasiyasi  tashkil  etildi.  Shuningdek, «O’zbeksavdo»  assosiasiyasi(1992yil  5 

may  farmoni), «O’zbekiston  xavo  yullari»  milliy  aviakompaniyasi  (1992  yil  28 

yanvar farmoni) tashkil topdi va xoqazo.  

     1997  yil  20  mayda  «O’zbekiston  Respubliqasi  Vazirlar  Maxqamasi  apparati 

tuzilmasini  takomillashtirish  to’grisida»  qaror  qabo’l  kilindi.  Bu  qarorning  asrsiy 

maksadi  xukumat  apparatini  iqtisodiyotni  boshqarishning  bozor  usullariga 

o’tqazishdan  iborat  edi.  Vazirlar  maxqamasi  apparati  bevosita  sohaviy  ma’muriy 

boshqaruvdan  qaytib,  boshqaruvning  funksional  tizimiga  utdi.  Buning  ma’nosi 

shuki, Vazirlar Maxqamasi apparati xujalik yurituvchilar faoliyatiga aralashmaydi, 

iktisodiyotni davlat yuli bilan boshqarmaydi. Buning o’rniga u iqtisodiyotni bozor 

yuliga  o’tqazishning  umumiy  strategiyasini  ishlab  chikdi,  iqtisodiy  jarayonlar  va 

iqtisodiy  komplekslar  faoliyatini  uygunlashtirish  va  muvofiklashtirish;  xujalik 

yuritish  shakllarini  takomillashtirish,  tarkibiy  va  institusional  qayta  o’zgarishlarni 

amalga  oshirish,  iqtisodiyotni  monopoliyadan  chiqarish,  tadbirkorlik  va  rakobatni 

rivojlantirish bilan shug’ullanadi.  

     Fuqarolik  jamiyatining  siyosiy  tavsiflanishi  faqat  davlat  tuzilmalarining 

rivojlantirilishidan  iborat  emas.  Demokratiya  ravnak  topishi  uchun  fuqarolik 

jamiyatida  xurfikrlilik,  siyosiy  plyuralizm  xam  qaror  topishi  zarur.  Buning  uchun 

jamiyatda  tom  ma’nodagi  ko’ppartiyaviylik,  jamoat  va  nodavlat  tashkilotlarining 

keng  ko’lamli  tizimi,  tadbirkorlarning  ittifoklari,  uyushmalari,  mexnatqashlarning 

---

 

44 

mustaqil  birlashmalari,  fuqarolarning  o’zini  o’zi  boshqarish  organlari  tizimi 

vujudga  keltirilishi  lozim,  toki  bu  tuzilmalar  davlat  idoralari  bilan  teng  huquqli 

munosabatlarga kirisha olsin.  

     Fuqarolik  jamiyatining  siyosiy  tizimida  ommaviy  axborot  vositalari  ham  

aloxida o’rin tutadi .  

     Siyosiy soxada huquqiy  davlatning asosiy vazifasi inson va fuqaroning yuksak 

huquqiy  maqomini  ta’minlab  berishdan  iborat.  Konstitusiyaning  2-moddasiga 

ko’ra,  davlat  organlari  va  mansabdor  shaxslar  jamiyat  va  fuqarolar  oldida 

mas’uldirlar.  Buning  ma’nosi  shuki,  davlat,  uning  idoralari  avvalo  fuqarolarning 

huquqlarini  xurmat  kilishlari  lozim.  Qonunda  belgilangan  fuqaroviy  huquq  va 

erkinliklar davlat idoralari va mansabdor shaxslar uchun muqaddas bo’lmogi lozim. 

O’z  fuqarolarining  xak-huquqlarini  taminlab  bera  olmagan  davlat  demokratik 

huquqiy  davlat  deb  atalishi  mumkin  emas.  Fuqarolar  qonun  oldida  teng  bo’lib, 

huquqning teng subyekti sifatida e’tirof etishlari lozim.  

     Fuqarolar  va  ularning  uyushmalari,  davlat  idoralari  bilan  teng  huquqli 

subyektlar  sifatida  munosabatga  kirishadilar.  Basharti,  bu  munosabatlarda 

tomonlardan  birining  huquqi  yoki  manfaatiga  putur  yetqazilsa,  u  sudga  murojat 

etishi  va  qonuniy  asoslarda  sud  tartibida  o’z  huquqini  tiklashga  erishish  lozim. 

Huquqiy  davlatchilikning  muxum  prinsiplaridan  biri  ana  shu.  Binobarin,  huquqiy 

davlat  faqat  fuqarolik  jamiyatiga  bog’lik  bo’lmay,  balki  uning  manfaat  va 

extiyojlariga bo’sinuvchi tizim sifatida maydonga chiqadi.