Fransuz tili--majmua--2012

Unli va undosh tovushlarni ifoda etuvchi harf va harf birikmalari            

transkripsiyasi 

 

Transkripsiya 

Harf va harf birikmalari 

Misol 

[a] 

a 

camarade [k

α

m

α

r

α

d] 

[

ε

] 

è 

mère [m

ε

:r] 

[e] 

é 

répété [repete] 

[i] 

i 

ici [isi] 

[oe] 

eu 

beurre [boe: r] 

[s] 

c 

ce [s ] 

[ø] 

eu 

peu [pø] 

[ÿ] 

u 

sur [sÿ:r] 

[o] 

o 

porte [port] 

[o] 

ô 

rôle [rol] 

[u] 

ou 

roule [rul] 

[a] 

â 

pâle [pal] 

---

 

55                                       

FRANSUZ 

TILI--MAJMUA

 

[ã] 

am,an 

dans [dã] 

[õ] 

om,on 

son [sõ] 

[õe] 

um,un 

lundi [lõedi] 

[

Ẽ

] 

im,in 

fin [f

Ẽ

] 

[b] 

b 

balle [b

α

l] 

[d] 

d 

dans [dã] 

[g] 

g 

gare [g

α

:r] 

[f] 

f 

fut [fÿ] 

[k] 

k 

kilo [kilo] 

[l] 

l 

lire [li:r] 

[

з

] 

g, j 

gens [

з

ã] 

[s] 

ch 

choux [su] 

[m] 

m 

mon [mõ] 

[n] 

n 

nous [nu] 

[p] 

p 

porte [port] 

[r] 

r 

rue [rÿ] 

[s] 

s 

salle [s

α

l] 

[t] 

t 

tête [t

ε

t] 

[v] 

v 

vers [v

ε

:r] 

[z] 

z 

zéro [zero] 

[

η

] 

gn 

signe [si

η

] 

[w

α

] 

oi 

trois [trw

α

] 

[

ч

i] 

ui 

suis [s

ч

i] 

[j] 

yot 

hier [ij

ε

:r] 

 

So’zlarni  bo’g’inga  ajratish 

 

Fransuz tilida so'zlarni bo’g’inga ajratish o’zbek tilidagidan farq qiladi. Fransuz tilida 

oldingi so’z keyingi so’z unlisiga qo’shilib bo’g’in hosil qilishi ham mumkin. Masalan : «il 

imite  une  actrice»  gapi  bo'g'inlarda  quyidagicha  ajratiladi:  i-li-mi-ty-nak-tris    i-li-mi-tu-

nac-trice.  

 

Fransuz  tilida  ham  o’zbek  tilidagi  kabi  bo’g’inlar  yopiq  va  ochiq  bo’ladi.  Unli  tovush 

bilan tugagan bo’g’in ochiq, undosh bilan tugasa yopiq bo’g’in hosil bo’ladi. Masalan : ca-ma-

rade, répété, ac-teur. 

 

Fransuz tilida ham o’zbek tilidagi singari urg’u doim oxirgi bo’g’inga tushadi:  

Masalan : courage [ ku’ra:

з

] , lisez [ lize] 

Ritmik   guruh 

 

Fransuz  tilida  nutq  oqimi  umumiy  ma’no  birligini  tashkil  etuvchi  so’z  guruhlariga 

bo’linadi. Bunda urg’u har bir guruhdagi oxirgi so’zning oxirgi bo’g’iniga tushadi. So’zlarning 

bunday guruhi ritmik guruhi deb, urg’u esa ritmik urg’u deb ataladi. 

 

Ritmik guruh birgina mustaqil so’z yoki umumiy ma’no birligini tashkil etuvchi so’zlar 

guruhidan tashkil topadi. 

 

Masalan : /Les étudiants /   entrent  / dans la salle /.  

Leçon-2 

So’zlarning o’zaro bog’lanib o’qilishi. 

     I    Liaison 

 

Oldingi  so’zning  talaffuz  etilmaydigan  oxirgi  undoshi  unli  bilan  boshlanuvchi  keyingi 

---

 

56                                       

FRANSUZ 

TILI--MAJMUA

 

so’zga qo’shilib o’qilishi «liaison» deyiladi. 

 

Liaison  jarayonida  «s»  va  «x»  undoshlari  jarangli    [z],  «d»  undoshi  esa  [t]    tovushiga 

aylanadi. 

 Masalan : les  étudiants, deux  élèves, un grand  arbre. 

Liaison asosan quyidagi hollarda sodir bo'ladi:  

1.

 

Artikl yoki egalik sifatlari bilan keyingi so'z o'rtasida; Les  enfants, tes  amis. 

2.

 

Sifat yoki son bilan keyingi ot o'rtasida; un grand  ami, ses deux  amis. 

3.

 

Olmosh bilan fe'l o'rtasida ; Nous  entrons, apportent – ils? 

4.

 

III 

shaxsdagi 

yordamchi 

fe’l 

bilan 

o’tgan 

zamon 

sifatdoshi                                  

o’rtasida; il est  allé. ils sont entrés. 

5.

 

Predlog va ot o’rtasida; dans  une chambre. en  Ouzbékistan. 

 

      II     Enchaînement 

Oldingi  so'zning  talaffuz  etiladigan  so'ngi  undoshi  keyingi  so'zning  unlisiga  qo'shilib 

o'qilishi  «enchaînement»  deyiladi.  Bunda  enchaînement  gapning  boshidan  oxirigacha  qilinishi 

mumkin. Masalan: Kamol  aime  Akram. 

Diakretik   belgilar 

 

Ba'zi harflarning talaffuzini aniqlash uchun diakretik (harf ustidagi) belgilardan 

foydalaniladi: 

 

 

[

 @

]    accent aigu : répété. 

          [

 A

]    accent grave: après 

          [^]    accent circonflexe: tête, âge 

          [¨]     tréma: maïs, Navoï 

          [,]     cédille: leçon, garçon. 

          [‘]     apostrophe: l'école, l'arbre, l'homme