Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Qovuq  kasalliklari 
Goho  qovuqda  moddali  va  moddasiz  mizoj  kasalliklari,  shuningdek  shish  va 
tiqilmalar  paydo  bo`ladi,  toshlar  ham  tiqilmalardan  hisoblanadi.  Goho  bunda 
kichrayish va kattalashish kabi miqdor kasalliklari, ba`zan turtib chiqish va o’rnidan 
qo`zg’alish  kabi  noto`g’ri  vaziyat  kasalliklari  paydo  bo`ladi.  Qovuqda  yorilish, 
ochilish, ezilish va yaralanish bilan uzluksizlikning buzilishi kasalliklari ham paydo 
bo`ladi. 
Goho  qovuqda  boshqa  boshqaruvchi  va  sharafli  a`zolar  hamkor  bo`ladi. 
Masalan, miya qovuq kasalligida hamkor bo`lib, bosh og’riydi va bosh aylanishi yuz 
beradi.  Ba`zan  miya  qovuqning  issiqdan  bo`lgan  kasalliklariga  hamkor  bo`lib 
sarsomga  borib  etadi.  Shuningdek,  jigar  ham  qovuqda  hamkorlik  qilib,  qovuqning 
sovuqligidan, ko`pincha, istisqo paydo bo`ladi. 
Qovuq  kasalliklari  qishda  ko`p  bo`ladi,  bularni  kam  buyrakni  davolaydigan 
narsalar  bilan  va  kuchliroq  ham  tozalovchanroq  haydovchanroq  narsalar  bilan 
davolanadi;  bu  xil  dorilarni  ichiladi,  maxsus  asbob  yordamida  qovuqning  o`ziga 
yuboriladi,  tashqaridan  so`rib  ishqalanadi,  siydik  yo`llari  ustiga,  kindik  tagiga  va 
ichki  "chuqur  darzga"  bog’lanadi.  Qovuq  og’riqlari  shimoliy  havoda  va  shamol 
chog’ida, shimol tomondagi mamlakatlarda va sovuq fasllarda ko`p bo`ladi. 

---

335 
 
Qovuqni qizdiradigan narsalar: 
 
Siydikni haydovchi  issiqlik dorilarning hammasi, qust,  rum sunbuli va bon 
daraxti yog’lari kabi issiqlik yog’lar va issiqlik yelimlarni ishqalash va   yuborish, 
issiqlik  dorilardan  ma`lum  joyga  kompress  qilish  va  ularni  quyuq  surtma  sifatida  
ishlatish qovuqni qizdiruvchi narsalardir. 
Qovuqni   sovutuvchi   narsalar: 
 Semizo`t,  bodring  va  qovoq  suvini    kofur  va  sovuq  suv  bilan  ichish. 
Surtmalardan  sandal,  kofur  ham  fufalning  ayron  bilan  qo`shilgani,  shuningdek, 
shiralar,  shilliqlar  va  sovuqlik  yog’lar  ishlatiladi,  masalan,  yaxshi  sifatli  gul  yog’i, 
qovoq urug’i yog’i, ko`knor urug’i yog’i va koxu urug’i yog’ini kofur va boshqa shu  
xil dorilar bilan ishlatsa, asbob bilan qovuqqa yuboriladi.  
-Qovuq,  sovuqroq,  yurakdan  uzoqroq  va  undagi  tosh  kuchliroq  qotib  mahkam 
o`rnashganligi  sababli,  bu  kasallik  kuchli  dorilarga  muhtojdir.  Buning  dorilari 
buyrak toshlarini davolashda aytilgan kuchli dorilarning o`zidir.