Fanning ma‟ruza matni

I.A.Karimov 
 
6-Mavzu 
ISLOM 
Dasning maqsadi:

---

47 
Islom dininnig vujudga kelish tarixi, ta‟limoti va muqaddas manbalari, 
maroisimlari haqida ma‟lumot beriladi
 
Tayanch so„zlar 
Islom; Johiliya; Vasaniyya; Haniflik; Vahy; Da‟vat; G„azot; Musulmon; 
Mushrik; Ka‟ba; Zakot; Al-Hajar al-Asvad; Fath; Risolat; 
Reja 
1.
Johiliya; 
2.
Islom ta‟limoti; 
3.
Muhammad alayhis-salomning hayotlari. 
4.
Islom Makka davrida. 
5.
Madina islom davlatining vujudga kelishi. 
Islom ta‟limoti.
Islom dunyoda keng tarqalgan jahon dinlaridan biri. Osiyo 
qit‟asidagi Eron, Pokiston, Afg„oniston, Turkiya, kabi ko„pgina davlatlar, 
Arabiston yarim oroli, Iordaniya, Suriya, Afrika qit‟asidagi Marokash, Jazoir, 
Tunis, Liviya, Misr Arab Respublikasi, Somali singari mamlakatlar xalqlari, 
Efiopiya, Sudan, Malayziya, Indoneziya xalqlari, Livan, Hindiston, Xitoy hamda 
Filippin aholisining ma‟lum bir qismi, Yevropa qit‟asida esa Bolqon yarim orolida 
yashovchi xalqlarning bir bo„lagi islomga e‟tiqod qiladi. Islom Markaziy Osiyo, 
Zakavkaze va Shimoliy Kavkaz, Volgabo„yi, G„arbiy Sibir va boshqa ayrim 
rayonlarda yashovchi aholining bir qismi ongi va turmushida mavjud bo„lib, bu 
xalqlar turmush tarziga o„z ta‟sirini ko„rsatib kelmoqda. Yer yuzida Islomga 
e‟tiqod qiluvchilar, ya‟ni musulmonlar qariyb 1,5 milliardga yetadi va ular soni 
jihatidan xristianlardan so„ng ikkinchi o„rinda turadi. 
Islom so„zi arabcha “Allohga o„zini topshirish”, “itoat etish”, “taslim bo„lish”, 
“bo„ysunish” ma‟nolarini beradi. Islomning asosiy manbasi bo„lmish Qur‟oni 
Karim VII asrda nozil bo„lgan bo„lsa-da, islom ta‟limotiga ko„ra bu din, yer yuzida 
insoniyat paydo bo„libdiki, barchalariga nozil qilingan. Muhammad a.s. avvalgi 
payg„ambarlar ishini davom ettirgan, ular dinini qayta tiklagan, qiyomat oldidan 
yuborilgan oxirgi payg„ambar – 
Nabiy
va 
Rasul
deb tan olinadi. 
Nabiy
- arab tilidan tarjimasi 
xabarchi, xabar yetkazuvchi
ma‟nolarini beradi. 
Payg„ambarlar orasida ularga Alloh tomonidan alohida kitob va shariat nozil 
qilinmagan va avvalgi payg„ambarning kitob va shariatini insonlarga targ„ib 
qilganlari 
nabiylar 
deb ataladi Ismoil, Ishoq, Yaqub, Zakariyo kabi). 
Rasul - 
arab tilida e
lchi 
ma‟nosini anglatadi. Alloh tomonidan alohida kitob 
va shariat berilgan payg„ambarlar 
rasullar 
darajasiga erishgan hisoblanadi 
Ibrohim, Muso, Iso kabi). 
Islom aqidasi, asosan yetti narsa ­ Allohga, uning farishtalariga, nozil qilgan 
muqaddas kitoblariga, yuborgan payg„ambarlariga, oxirat kuniga, taqdirning yaxshiligi 
va yomonligi Allohdan ekanligiga, o„lgandan keyin qayta tirilishga imon keltirishdan 
iborat. Bu aqidalar imon kalimalari deb atalmish olti kalimada o„z ifodasini topgan. 
Islom dini har bir o„zini musulmon deb atagan kishiga din arkonlari deb 
atalgan quyidagi besh vazifani yuklaydi: 1) Allohning yagona iloh ekanligiga va 
Muhammad a.s. uning payg„ambari ekanligiga guvohlik berish; 2) kuniga besh 
mahal namoz o„qish; 3) miqdoriga yetganda o„z molidan zakot berish; 4) har yili 
Ramazon oyida ro„za tutish; 5) qodir bo„lsa umrida bir marta haj qilish. 

---

48