Defektologiya, maxsus psixologiya nazariyasi va texnologiyalar

                401 gurux talabasi 

 

Ilmiy rahbar: X.N.Muzaffarova o`qit.  

Ilmiy masl. L.R. Mo`minova P.f.d., prof. 

 

Bitiruv  malakaviy  ishi  kafedra  yig`ilishining 

(Qaror  №  __,  _______)  qarori  bilan    himoyaga 

tavsiya etildi. 

 

     

 

 

 

 

 

 

Kaf.mudiri: 

                dots.R.N.Nurmatov                                                 

 

 

JIZZAX – 2011

 

---

 

2 

Abdulla  Qodiriy  nomli  Jizzax  Davlat  pedagogika  instituti  “Pedagogika-

psixologiya”  fakul’teti  “Defektologiya”  yo`nalishi  IV-bosqich  talabasi 

Xolmuxammedova Ozodaning “Nutq kamchiliklarini bartaraf etishning qulay 

va samarali metodlari” nomli bitiruv malakaviy ishiga ilmiy rahbar 

 

X U L O S A S I 

 

Xolmuxammedova  Ozodaning  tadqiqot  ishini  dolzarbligi  bolalarda 

uchraydigan  nutq kamchiliklarini bartaraf etishning qulay va samarali metodlarini 

ishlab  chiqish  va  o`rganishning  o`ziga  xos  xususiyatlari  topishga    qaratilgan. 

Bitiruv  malakaviy  ishining  muammoli  tomoni  qilib,  mashg’ulotlar  davomida 

doimiy  qo`llaniladigan  usullarni  yangi  tomonlari  va  yanada  bolalardagi 

kamchiliklarni  bartaraf  etish  jarayonida  yangidan  –  yangi  usullarni  qo`llash 

haqidagi  fikr  mulohazalar    va  ana  shu  muammoni  hal  etishga,  asoslab  berishga 

urinishlar ko`zga tashlangan.  

Muallif    qo`yilgan  maqsadga  erishishda  nutq  buzlishlarini  oldini  olish, 

hamda  aniqlash  va  tuzatishning  ilmiy  asoslangan  metodlari  va  amaliy  tomondan 

nutq buzilishini oldini olish, aniqlash va bartaraf etishga asoslanib, hamda maxsus 

maktab  va  maktabgacha  tarbiya  muasasalarida  logopedik  ish  faoliyatini  to`g’ri 

tashkillashtirish  asosida  ta’limiy,  tarbiyaviy  va  korreksion  faoliyatni  yuritishga 

e’tiborni  qaratgan.  Ishda  o`rganilayotgan  muammoning  pedagogik  asoslari  bayon 

etilgan.  Nazariy  qism  mazmunli  taqdim  etilgan.  Tadqiqotchi  imkoniyati 

cheklangan bolalar bilan  ular imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda yondoshish va 

logopedik ta’sir tamoyillarini   to`g’ri qo`llay olish    jarayonini,  shu bilan  birga 

turli metodlar asosida logopedik mashg’ulotni  tashkil etish  maxsus maktabgacha 

tarbiya  bolalarini  keng  qolipda    korreksion  ish  olib  borishning        asosiy  omili 

ekanini asoslab berishga harakat qilgan. 

Tadqiqotning  birinchi  bobi  “Bolalarda  uchraydigan  nutq  kamchiliklari  va 

ularni  bartaraf  etish  omillari”  deb  nomlanib  bolalarda  uchraydigan  nutq 

kamchiliklari,  ular  kelib  chiqish  sabablari,  nutq  kamchiliklari  turlari  ularni 

tekshirish usullari, mashg’ulotlarda nutqni o`stirish texnologiyasi   yoritilgan. 

 Tadqiqotning ikkinchi bobi “Nutq nuqsonlarini bartaraf etish texnologiyasi” 

deb  nomlanib  nutq  kamchiliklarini  bartaraf  etishda  logoped  ish  faoliyati, 

mashg’ulotlar va ularni to`g’ri tashkillashtirish, ularga qo`yiladigan talablar, ota  – 

onalar  bilan  hamkorlik  ishlari,  bolalardagi  nutqiy  kamchiliklarni  bartaraf  etishda 

didaktik o`yinlar va ularga qo`yiladigan talablar, namunalar, xalq og’zaki ijodidan 

unumli 

foydalanish 

usullari 

nutqni 

faollashtirishda 

turli 

metodlardan 

foydalanishning  ilmiy-amaliy  ahamiyati  keng  berilgan.  Yuqoridagi  fikrlar  asosida  

tajribalar  olib  borilgan.  Xolmuxammedova  Ozoda    tomonidan  bajarilgan  bitiruv 

malakaviy ishi xususan ishlab chiqilgan va o`rganilgan nazariy qism  maktabgacha 

tarbiya  va  maktab  ta’limida  logoped-  defektologlar  va    pedagoglar  uchun  muhim 

amaliy  ahamiyatga  ega.  Ish  bitiruv  malakaviy  ishiga  qo`yilgan  barcha  talablarga 

javob beradi.