Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Кураш чоралари. Ловия ҳамда хитой дон қўнғизларига қарши курашиш учун белгиланган чоралар кўрилади.


Миср нўхат қўнғизи
Brachidius incarnatus Boh.
Зарари. Бу қўнғиз ҳам бошқа дон қўнғизлари сингари горох, нўхат, ясмиқ ва бурчоқ донларига зарар етказади.
Тарқалиши. Шимолий Африка, Испания, Португалия, Жанубий Францияда учрайди.
Таърифи. Қўнғизнинг танаси калта овал шаклда, ранги қизғиш-қўнғир, қанотустликларининг тубига яқин қисми бирмунча қорамтир; қанотустликларида сариқ рангли калта туклардан иборат узала, баъзан бажир-бужур доғлар бор. Пигидиялари кул ранг бўлиб, қўнғир доғлар билан қопланган. Кейинги оёғининг сонлари жуда йўғонлашган ва ўткир тишли бўлади. Қўнғизнинг узунлиги 5—3,5 мм келади.
Личинка ва ғумбаклари ловия қўнғизининг личинка ва ғумбакларига жуда ўхшайди.
Ҳаёт кечириши. Умуман олганимизда, хитой ва тўрт панжали қўнғизлар сингари ҳаёт кечиради.
Кураш чоралари. Ловия қўнғизига қарши курашиш учун белгиланган чоралар курилади

§ 5. ҒАЛЛАГУЛЛИЛАР ЗАРАРКУНАНДАЛАРИ
Буғдой нематодаси
Anguillutina tritici Steinb
Зарари. Буғдой нематодаси Марказий Осиёнинг баъзи жойларида буғдой ўсимлигига анчагина зиён етказади. Бу зараркунандани арпада ҳам оз миқдорда зарар етказиши кузатилган; бундан ташқари, у жавдар ва сулини ҳам зарарлаши маълум бўлган; нематода Ўзбекистоннинг бир қанча минтақаларидан топилган; айрим йиллари республика буғдой экини майдонининг 16,9 фоизи шу нематодалардан зарарланганлиги аниқланди (Тўлаганов). Нематода зарарлаган участкада ҳар килограмм буғдойда 1500 донагача дон нобуд бўлган; Қирғизистонда нематода тушган участкадан олинган буғдойнинг ҳар килограммида баъзан 660 тагача нематода галли кўрилган (Кирьянова).
Тарқалиши. Буғдой нематодаси бутун ер шарида жуда кенг миқёсда тарқалган. Бу зараркунанда Ўзбекистонда, Туркманистонда, Қирғизистонда, Шимолий Кавказда, Доғистонда, Кавказ ортида, Қримда, Афғонистонда, Ғарбий Европада, Шимолда эсa Швециягача бўлган ерларда ҳам учрайди; бу нематода Ҳиндистон, Сурия, Паластин ва Хитойда учраб туради; Жанубий ва Шимолий Америкада экинларни анча қаттиқ шикастлаб туради; Австралия ва Янги Зеландияда ҳам бўлади. Аммо Африкада ҳозирча кўрилган эмас.