Avtomobil XX asr sivilizatsiyasining yorqin ramzi hisoblana-di. Transportsiz, jumladan, avtomobil transportisiz xalq xo‘jaligini tasavvur etib bo‘lmaydi

Transmission moylarning asosiy fizikaviy-kimyoviy xususiyatlari

				3-guruh moylari			4-guruh moylari				5-guruh
											moylari
Ko‘rsatkichlar				ТСп–10	ТАп-5В	ТСп–5к		ТСп–4гип	ТСз–9гип	ТСгип		ТАД–171	ТМ5–12рк
Kinematik			qo-
vushoqlik,			mm2/s:
100°C	da			10	15	15		14	9	21–32		17	12
Dinamik qovusho-
qlik, Pa. s:
minus 20°C da				10–20	300	25		30–70	1–3	750		25–62
minus ЗО°C da								180–		3000–		130–
				40–100	2000	120		550	2–9	10000		480	11
O‘t olish		harorati,
ko‘pi bilan, °C				128	180	180		180	160	–		200	180
Qotish		harorati,
kamida,		°C		–40	–20	–25		–25	–50	–20		–25	–45
DK–NAMl			asbo-
bida	aniqlangan
140°C	dagi issiq-
lik ta’sirida			oksid­
lanishga qarshi tur­
g‘unligi:
qovushoqligining
ortishi,	%			21,4	21,3	3,8		1,9	1,1	22,2		2,8	0,8
Cho‘kmalarning
ortishi,	%			0,54	1,40	0,07		0,05	0,20	0,95		0,02	0,07
Moylash			xususi-
yati:
Yemirilish kuchla-
nishi. N				3500	2800	3150		4640	3480	7750		3750	3350
Kritik	kuchlanish,
N				825		1120		1235	1300	1190		1250	1190
Yemirilish			dog‘i
diametri,			mm	0,94	0,60	0,50		0,86	0,80	0,87		0,40	0,40

ylarni almashtirish muddatlari. Moylarni almashtirish muddatlarini belgilash mezoni sifatida ko‘pchilik hollarda moylar­ ning fizikaviy-kimyoviy ko‘rsatkichlari (qovushoqlik, kislotalilik, tarkibidagi aktiv elementlar miqdori), moyning yemirilishga qarshi xususiyatlarining o‘zgarishi, shuningdek, transmissiya agregatlari detallarining holati qaraladi. Moyni almashtirish zaruratini belgi-lovchi omillardan biri moy qovushoqligining me’yordan 50 foizga ortishidir. Zamonaviy yengil avtomobillarning transmission moy-larini almashtirish muddatlari turlicha va 60–75 ming km masofa bosib o‘tilganidan so‘ng amalga oshiriladi. Ba’zi yengil avtomobil-larda transmission moylar butun ish muddati davomida almashtiril-maydi. Bunday moylar gipoid uzatmali yetakchi ko‘priklarda sinab ko‘rilmoqda.

Yuk avtomobillarining transmission moylari, odatda, bir yil-da bir martadan ortiq almashtirilmaydi, ekspluatatsiya sharoitiga bog‘liq holda moyni almashtirish muddati 24–72 ming km deb belgilangan. Alohida olingan moylarning almashtirish muddatlari quyidagicha belgilangan: TCгип moyi uchun 24–30 ming km; ТАД–17 moyi uchun 60–80 ming km; TAп–15B moyi uchun 24– 72 ming km; TCп–15K moyi uchun 36–72 ming km; TCп–10 moyi uchun 35–50 ming km; TCп–14gip moyi uchun 36 ming km.

Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‘ng, avtomobil xo‘jaligida xorijiy firmalar tomonidan ishlab chiqarilgan transmis-sion moylar ham keng foydalanilmoqda. Shuning uchun respublika-mizda, qolaversa, MDH davlatlarida ishlatilayotgan transmission moylarning xorijiy firmalar moylari bilan o‘zaro almashuvchaligini bilish muhim ahamiyatga ega (5. 9- jadval).

				5. 9-jadval
Transmission moylarning o‘zaro almashuvchanligi
MDHda ishlatiladigan		Xorijiy firmalar
moylar	Shell	Mobil	BP	Esso
	Shell	MobilubeC	BP Gear	Esso Gearoil
TAп–15V, TCп–15K	Spirak		oil EP SAE
	90EP	90	90	EP 90

5. 9-jadvalning davomi

	Shell	Mobilu-	BP Multi	Esso
TCп–10	Spirak	beCX SAE	Gear oil	Gearoil CP
	80EP	90	80/90 EP	80
	Shell	Mobilu-		Esso
ТСгип	Spirak EP	beCX SAE	BPGear oil	Gearoil GP
	SAE 140	140		140
	Shell	Mobilube	BP	Esso
ТСп–14гип	Spirak EP		Hypogear	Gearoil CX
		HD 90
	SAE 90		SAE 90	SAE 90
	Spirak	Mobil GX	BP Multi	Esso
ТАД–17			Gear SAE	Gearoil 90
	90HD	90
			90 EP	EP
Gidrotransformatorlar		Mobil ATF	BP ATF	Esso
va avtomatik uzatmalar	Shell Do-			Automatic
qutisi uchun A markali	nax T6	200 Type	Type A	Transmission
		A	Suffix A
moy				Fluid
Rul gidrokuchaytirgichi	Shell Tel-	Mobilfluid	BP ATF	Esso Torque
va gidrohajmiy uzatma-			Type A
lar uchun P markali moy	lus T	93	Suffix A	Fluid 40