Ishlab chiqarish samaradorligini oshiradigan omillar va ularning tasnifi
Ishlab chiqarish samaradorligini oshiradigan omillarni tasnifiy bglgilari
|
Ishlab chiqarish samaradorligini oshiradigan omillar tasniflangan turlari
|
Ishlab chiqarish samaradorligiga ta’sir ko’rsatadigan omillarni har biriga sharh yozing
|
A)
|
|
|
|
|
|
|
V)
|
|
|
Mahsulotlar (ish, xizmat) ishlab chiqarish va sotishning muhim ko’rsatkichlarini tahlil qilish
-jadval
Ushbu mahsulot hajmini ifodalovchi ko’rsatkichlarga sharhlar yozing
YAlpi mahsulot nima va uning tarkibi
|
Tayyor mahsulot nima va uni tarkibi
|
Tovar mahsuloti nima va uni tarkibi
|
Sotilgan mahsulot nima va uning tarkibi
|
|
|
|
|
jadval
Korxonada mahsulot ishlab chiqarish holatini tahlil qiling
Buyumlar
|
Mahsulot ishlab chiqarish hajmi, ming so’m hisobida
|
Jami mahsulotdagi salmog’i, %
|
Rgjaning bajarilishi
|
reja
|
haqiqatda
|
reja
|
haqiqat
da
|
mutloq miqdor
da (+;-)
|
foizda
|
A
|
104
|
120
|
|
|
|
|
B
|
86
|
80
|
|
|
|
|
S
|
102
|
104
|
|
|
|
|
Jami
|
|
|
|
|
|
|
Ma’lumotlar manbasi: Korxona hisob tizimi ma’lumotlaridan olingan
Mehnat resurslari bilan ta’minlanganlik va unumdorligini tahlil qilishning metodik asoslari
jadval
Mghnat rgsurslari tahlili
Mghnat rgsurslari to’g’risida o’z fikringizni yozing
|
Mghnat rgsurslari tahlilida o’rganiladigan ko’rsatkichlar
|
Mghnat rgsurslari tahlilida o’rganiladigan ko’rsatkichlarga tggishli hisob-kitoblar (formulalar)
|
Izoh
|
|
A)
V)
)
|
|
|
jadval
Mghnat unumdorligining tahlili
Mehnat unumdorligi nima?
|
Mehnat unumdorligining tahlilida o’rganiladigan ko’rsatkichlar
|
Mehnat unumdorligi tahlilida o’rganiladigan ko’rsatkichlarga tggishli hisob-kitoblar (formulalar)
|
Izoh
|
|
A)
V)
)
|
|
|
Mehnat resurslaridan foydalanish samaradorligi qanday ko’rsatkichlar yordamida o’rganiladi?
Har bir ko’rsatkichga sharh yozing.
Ish vaqti fondiga ta’sir qiluvchi omillarni ko’rsatib bgring va ularga sharh yozing.
jadval
masala. Jadval ma’lumotlarini hisob-kitob qilib xulosa yozing
Ko’rsatkichlar
|
Hisobot yili
|
Farqi
|
rgja
|
haqiqatda
|
mutlaq miqdorda
|
foizda
|
Sof foyda, ming so’m
|
44898
|
56700
|
|
|
Tayyor mahsulot hajmi, ming so’m
|
341578
|
350865
|
|
|
Ishlab chiqarish xodimlarining o’rtacha soni, kishi
|
257
|
260
|
|
|
SHu jumladan, ishchilarning o’rtacha soni, kishi
|
211
|
214
|
|
|
Barcha xodimlar tomonidan yil davomida ishlangan:
|
|
|
|
|
-ish kunlari, kun
|
56970
|
58636
|
|
|
-ish soatlari, kishi soat
|
398790
|
410452
|
|
|
Ma’lumotlar manbasi: Korxona hisob tizimi ma’lumotlaridan olingan
jadval
masala. Quyidagi jadval ma’lumotlari asosida korxonada ishchilarning ish vaqtidan foydalanishini tahlil qiling, xulosa yozing.
Ko’rsatkichlar
|
Bizngs rejada
|
Haqi-qatda
|
Rejadan farqi, (+,-)
|
Rejaning bajarilishi, %
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1. Ishchilarni ro’yxat bo’yicha o’rtacha soni, kishi
|
908
|
899
|
|
|
2. Ishchilarni yil davomida ishlagan jami kishi-kunlari, ming kishi-kuni
|
240
|
230
|
|
|
3. Ishchilarni yil davomida ishlagan jami kishi-soatlari, ming kishi-soati
|
1883
|
1804
|
|
|
4. Bir ishchining ishlagan kishi-kunlari (2/1)
|
|
|
|
|
5. O’rtacha ish kuni davomiyligi, soat(3/2)
|
|
|
|
|
jadval
masala. Quyidagi jadval ma’lumotlari asosida korxonada mehnat unumdorligi ko’rsatkichlarining darajasi va dinamikasini tahlil qiling va xulosa yozing.
Ko’rsatkichlar
|
O’tgan yili
|
Hisobot yili
|
Farqi (+,-)
|
Biznes reja bo’yicha
|
Haqi-qatda
|
O’tgan yildan
|
Biznes rejadan
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1.Mahsulot hajmi (ish, xizmat)solishtirma ulgurji bahoda, ming so’m
|
3170145
|
3298145
|
3830951
|
|
|
2.Sanoat ishlab chiqarish xodimlarini ro’yxat bo’yicha soni, kishi
|
1010
|
970
|
1025
|
|
|
3.shu jumladan, ishchilar soni, kishi
|
908
|
899
|
912
|
|
|
4. Bir ishchini yil davomida ishlagan kishi-kunlari, kishi-kun
|
265
|
256
|
260
|
|
|
5.Bir ishchini yil davomida ishlagan kishi-soatlari, kishi-soat
|
2067
|
2022,4
|
2080
|
|
|
6. O’rtacha ish kuni davomiyligi, soat
|
7,8
|
7,9
|
8
|
|
|
7.Ishchilar sonini sanoat ishlab chiqarish xodimlari tarkibida tutgan salmog’i, %
|
|
|
|
|
|
8. Bir xodimga to’g’ri kgladigan o’rtacha yillik mahsulot, ming so’mda (1\2)
|
|
|
|
|
|
9. Bir ishchiga to’g’ri kgladigan o’rtacha yillik mahsulot, ming so’mda (1\3)
|
|
|
|
|
|
10.Ishchining bir kunlik ish unumi, so’m (1\4)
|
|
|
|
|
|
11.Ishchining bir soatlik ish unumi, so’m (1\5)
|
|
|
|
|
|
1-masala. Bgrilgan ma’lumotlar asosida korxonaning moliyaviy natijalari bo’yicha ko’rsatkichlariga xulosa yozing va uni rasmiylashtiring
№
|
Ko’rsatkichlar
|
Reja bo’yicha
|
Haqiqatda
|
O’zgarishi (+,-)
|
ming sum
|
%
|
ming sum
|
%
|
ming sum
|
%
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6=4-2
|
7=5-3
|
1
|
Sotishdan tushgan yalpi moliyaviy natija
|
70100
|
|
74 629
|
|
|
|
2
|
Davr xarajatlari va asosiy faoliyatning boshka daromadlari yoki xarajatlari
|
30500
|
|
32000
|
|
|
|
3
|
Asosiy faoliyatning moliyaviy natijasi
|
39600
|
|
42629
|
|
|
|
4
|
Umumxujalik faoliyatining moliyaviy natijasi
|
39600
|
|
42629
|
|
|
|
5
|
Favkuloddagi foyda yoki zarar
|
-
|
|
|
|
|
|
6
|
Solik tulagunga kadar umumiy moliyaviy natija
|
39600
|
|
42629
|
|
|
|
7
|
Foydadan solik va boshka soliklar hamda yig’imlar
|
5600
|
|
6300
|
|
|
|
8
|
Xisobot davrining sof foyda
|
34000
|
|
36329
|
|
|
|
Ma’lumotlar manbasi: Korxona hisob tizimi ma’lumotlaridan olingan
jadval
Rentabgllik ko’rsatkichlari va ularni hisoblash mgtodi
Rentabgllik ko’rsatkichlari turini tartib bilan yozing
|
Har bir alohida ko’rsatilgan rgntabgllik turini hisoblash tartibini ko’rsatib bgring
|
Har bir alohida ko’rsatilgan rgntabgllik turini hisoblashdan maqsad nima ekanligiga sharh yozing
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
jadval
masala. Berilgan ma’lumotlar asosida korxonaning rentabgllik ko’rsatkichlarini tahlil qiling, xulosa yozing va uni rasmiylashtiring
№
|
Ko’rsatkichlar
|
Utgan yili
|
Hisobot yili
|
Farqi (+,-)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan sof tushum, ming so’m
|
3 749 630
|
4 889 978
|
|
2
|
Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi, ming so’m
|
2 399 472
|
3 247 980
|
|
3
|
Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan yalpi foyda, ming so’m
|
1 350 158
|
1 641 998
|
|
4
|
Sof foyda, ming so’m
|
232 657
|
253 647
|
|
5
|
Asosiy vositalarning o’rtacha yillik qiymati (qoldiq qiymatda), ming so’m
|
984 693
|
865 056
|
|
6
|
Oborot mablaglarining o’rtacha yillik qiymati, ming so’m
|
1 558 044
|
2 151 997
|
|
7
|
Korxonaning jami mulki, ming so’m
|
3 154 906
|
3 639 161
|
|
8
|
O’zlik mablaglari manbai, ming so’m
|
2 734 698
|
2 856 463
|
|
9
|
Qarz mablag’lari, ming so’m
|
420 208
|
782 698
|
|
10
|
Mahsulot sotish rgntabglligi, %
|
|
|
|
11
|
Asosiy vositalar rgntabglligi, %
|
|
|
|
12
|
Oborot mablag’lari rgntabglligi, %
|
|
|
|
13
|
Ishlab chiqarish tannarxi rgntabglligi, %
|
|
|
|
14
|
O’z mablag’lari rgntabglligi, %
|
|
|
|
15
|
Mol-mulk rgntabglligi, %
|
|
|
|
16
|
Umumiy rentabgllik, % (4\5+6)*100
|
|
|
|
17
|
Qarz mablag’lari rentabglligi, %
|
|
|
|
Jadval
masala. Korxona buxgaltgriya balansi asosida moliyaviy holatni tahlil qiling
Aktiv
|
Summa
|
Passiv
|
Summa
|
Uzoq muddatli aktivlar
|
100000
|
O’z mablag’lari manbalari
|
190000
|
Joriy aktivlar,
shu jumladan:
|
200000
|
Majburiyatlar,
shu jumladan:
|
110000
|
-Tovar-moddiy zahiralar
|
120000
|
-Uzoq muddatli majburiyatlar
|
80000
|
-Dgbitorlar
|
50000
|
-Joriy majburiyatlar
|
30000
|
-Pul mablag’lari
|
30000
|
|
|
Balans aktivi bo’yicha jami
|
300000
|
Balans passivi bo’yicha jami
|
300000
|
Ma’lumotlar manbasi: Korxona hisob tizimi ma’lumotlaridan olingan
jadval
masala. Korxona buxgaltgriya balansi ma’lumotlari asosida korxona mol-mulki tarkibi va dinamikasini tahlil qiling va xulosa yozing.
№
|
Mol-mulkning tarkibi
|
Yil boshiga
|
Yil oxiriga
|
Uzgarishi (+,-)
|
ming sum
|
%
|
ming sum
|
%
|
ming sum
|
%
|
Yil boshiga nisbatan %
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6=4-2
|
7=5-3
|
8
|
1
|
Uzok muddatli aktivlar
|
1 596 862
|
|
1 487 164
|
|
|
|
|
2
|
Joriy aktivlar
|
1 558 044
|
|
2 151 997
|
|
|
|
|
|
shu jumladan:
|
|
|
|
|
|
|
|
a)
|
Zaxira va xarajatlar (140+190+200)
|
1 026 378
|
|
1 654 532
|
|
|
|
|
b)
|
Pul mabaglari va kimmatli kogozlar (320+370+380)
|
3 176
|
|
29 804
|
|
|
|
|
v)
|
Dgbitorlar (210+310)
|
528 490
|
|
467 661
|
|
|
|
|
|
Balans aktivining jami
|
3 154 906
|
|
3 639 161
|
|
|
|
|
8.8-jadval
5-masala. Korxona buxgaltgriya balansi ma’lumotlari asosida korxona mol-mulki manbaini tarkibi va dinamikasini tahlil qiling va xulosa yozing.
№
|
Mol-mulkning tarkibi
|
Yil boshiga
|
Yil oxiriga
|
Uzgarishi (+,-)
|
ming sum
|
%
|
ming sum
|
%
|
ming sum
|
%
|
Yil boshiga nisbatan %
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6=4-2
|
7=5-3
|
8
|
1
|
Uzlik mablaglari manbalari
|
2 734 698
|
|
2 856 463
|
|
|
|
|
2
|
Majburiyatlar
|
420 208
|
|
782 698
|
|
|
|
|
|
SHu jumladan
|
|
|
|
|
|
|
|
a)
|
uzok muddatli kredit va karzlar (570.580.590)
|
-
|
|
-
|
|
|
|
|
b)
|
kiska muddatli krgdit va karzlar 730.740
|
245 957
|
|
449 936
|
|
|
|
|
v)
|
krgditorlik karzlari (770)
|
174 251
|
|
332 762
|
|
|
|
|
|
Balans passivining jami
|
3 154 906
|
|
3 639 161
|
|
|
|
|
11-MAVZU:AUDITORLIK TANLASH
11-MAVZU:AUDITORLIK TANLASH
Takrorlash uchun savollar
Tanlash nima va u auditda tanlash qanday ahamiyat kasb etadi?
Auditor tekshiruvda tanlovni qo’llashdan maqsadi nima?
Tanlashning qanday turlari mavjud va u nimalarga qarab foydalaniladi?
Auditorlik tanlashning qaysi usuli samaraliroq va uning qaysi birini tanlashni kim tayinlaydi, u nimaga qarab belgilanadi?
Auditorlik tanlashning natijasi nimada aks etadi?
Auditorlik tanlashning qanday usullari mavjud?
Muvofiq (mos) kelishni tanlab tekshirish deganda nimani tushunasiz?
Mohiyatan tanlab tekshirish va tanlash ko’lami qanday ta’riflanadi?
Kuzatish birligi, tanlash birligi va tanlash uslublari qanday ta’riflanadi?
Saylab olish hajmi va salmoqli (reprezentativ) tanlash qanday ta’riflanadi?
Tanlangan ma’lumotlarni tekshiriladigan to’plamga qanday tadbiq qilinadi?
Sistematik tanlash qanday ta’riflanadi?
13. Uyg’unlashgan tanlash qanday ta’riflanadi? Auditorlik dalillarini to’plash vositasi sifatida tanlash va umumlashtirlgan dasturiy ta’minot sharhi qay tartibda foydalanish mumkin?
Auditorlik tanlashning maqsad va vazifalari nimadan iborat?
Tanlash bilan bog’liq risklar nimalarda iborat?
Tanlashning qanday turlari mavjud?
Statistik tanlash nima?
Nostatistik tanlash nima?
Statistik va nostatistik tanlash o’rtasida qanday farq mavjud?
Monetar tanlash nima?
Masala.Umumiy hujjatlar soni 500ta bo’lib, tanlab tekshiriladigan hujjatlar 50tani tashkil etadi.
Talab qilinadi: Tanlab olish intervalini va tasodifiy tanlash tartibini aniqlang?
Masala. Auditor mol etkazib beruvchilar bo’yicha 60ta hujjatni tekshirib chiqdi va 2 ta hujjatda xatolik aniqlandi. Mol etkazib beruvchilar bo’yicha umumiy hujjatlar soni 400tani tashkil etadi.
Talab qilinadi: Ushbu aniqlangan xatolikning umumiy to’plamga ta’sirini aniqlang?
ASOSIY ADABIYOTLAR
Karla M.Johnstone, Audrey A.Gramling, Larry E.Rittenberg. Auditing a risk-based approach to conducting a quality audit. USA, 2014 910 pages
Advanced Auditing and Assurance by Louise Kelly, March 2013
Wally Smieliauskas, Kate Bewley. Auditing: An International Approach Hardcover. McGraw-Hill Ryerson; 6 edition. 800 pages
David O'Regan. International Auditing: Practical Resource Guide 1st Edition, Wiley; 1 edition, 312 pages.
Audit /darslik/ Sh.N.Fayziev , R.D.Dusmuratov, A.A.Karimov, I.N.Kuziev, A.Z.Avlokulov -T.: IQTISOD MOLIYA 2015. 420 bet.
«Audit» o‘quv qo‘llanma (amaliy mashg‘ulot o‘tish uchun) Meliyev I.I., Qo‘shmatov O.Q., Sherimbetov I.X., Avazov I.R. (i.f.n., dotsent I.Qo‘ziyev tahriri ostida) – T.:IQTOSOD MOLIYA, 2015. – 212 b.
QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR
Advanced Auditing and Professional Ethics - CA Final Paperback – 2015 by CA Surbhi Bansal (Author), Bestword Publication Pvt.Ltd; 11 edition (2015)
Rick Hayes, Philip Wallage, Hans Gortemaker. Principles of auditing. An introduction to international standards on auditing. Edingburh Gate, Harlow CM20 2JE UNITED KINGDOM. Prentice Hall; 3 edition (March 30, 2015), 736 pages
Audit: uchebnoe posobie/ V.A.Erofeeva, V.A. Piskunov, T.I. Bityukova. – 2-e izd. pererab. i dop. – M.: Izdatelstvo Yurayt, Visshee obrazovanie, 2010. -638 s.
Bichkova S., Itigalova E. Audit: uchebnoe posobie. – M.: “Magistr”, 2009 g. -463 str.
Audit bezopasnosti firmi: Teoriya i praktika. Uchebnoe posobie dlya studentov. - M.: Paradigma, 2005. - 352 str.
Auditorlik faoliyati buyicha uslubiy kullanmalar tupalami./ X.Kosimov, L.Yugay, A.Xoshimova, B.Pardaev, B.Abdunazarov.-Toshkent, 2010.-320 b.
Sbornik metodicheskix ukazaniy po auditu/ X.Kosimov, L.Yugay, A.Xoshimova, B.Pardaev, Sostavitel: B.Abdunazarov.-Tashkent, 2009.-304 s.
Gracheva M.E. Mejdunarodnie standarti audita (MSA): Uchebnoe posobie. - M.:
Internet saytlari:
www.ziyonet.uz,
www.lex.uz
www.iasc.org.uk,
www.aicpa.org
www.accounting.com
www.gaap.ru
www.auditinfo.ru
2-MODUL.AKTIVLAR VA MAJBURIYATLAR AUDITI
12-MAVZU:AUDITORLIK TEKSHIRUVINING YAKUNIY BOSQICHI
12-MAVZU:AUDITORLIK TEKSHIRUVINING YAKUNIY BOSQICHI
Takrorlash uchun savollar:
1. Audit natijalariga qanday baho beriladi?
2. Auditorning ishchi hujjatlarini tahlil qilish deganda nimalar nazarda tutilgan?
3. Auditorlik xulosasi qanday tuziladi, uning tarkibi nimalardan iborat bo’ladi va ularda asosan qanaqa ma’lumotlar aks etadi?
4. Auditorlik xulosa kimga taqdim etiladi?
5. Auditorlik xulosasining kirish qismida nima aks etadi?
6. Auditorlik xulosasining analitik qismida nima aks etadi?
7. Auditorlik xulosasining xulosa qismida nima aks etadi?
8. Audit standartlari bo’yicha xulosasining nechta va qanday turlari, shakllari mavjud va ular nimalarga asoslanib rasmiylashtiriladi?
9. Ijobiy xulosa, salbiy xulosa, xulosa berishdan bosh tortish qanday holatlarda tuziladi?
10. Tekshirish natijalarini baholashda muhimlik tamoyiliga asoslaniladimi, bunga sabab nima?
11. Aniqlangan xatolar muhimliligi baho bering.
12. Aniqlangan xatoliklarni to’g’rilash yuzasidan maslahatlar bering hamda keyinchalik yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xatoliklar haqida ma’lumotlar bering.
14. Auditorlik xulosasining sanasi va auditorlik xulosasidagi imzolar to’g’risida nimalar bilasiz?
15.Auditorlik xulosasida adresat qanday ko’rsatiladi?
16. OAJda o’tkazilgan auditorlik tekshiruvi natijasida xodimlar qonun buzilishiga yo’l qo’yganligi hamda jamiyat mol-mulkini o’zlashtirish yo’li bilan unga juda ko’p miqdorda zarar etkazilganligi holatlari aniqlandi. Etkazilgan zarar aybdor xodimlar hisobidan to’liq undirib olindi va bu to’g’rida auditorlik hisobotiga tegishli yozuvlar kiritildi.
Yuqoridagi holatdan jamiyat ijroiya organi hamda kuzatuv kengashi xabardor qilindi. Jamiyat ijroiya organi tomonidan aybdorlarga nisbatan tegishli jazo choralari (mehnat shartnomasini bekor qilish, boshqa vazifaga o’tkazish, hayfsan e’lon qilish va boshqalar) qo’llanildi. Ushbu holda xususiy mulkchilikdagi jamiyat tekshiruv materiallarini huquqni muhofaza qilish organlariga berishi shartmi yoki yo’qmi?
Masala. Quyidagi ma’lumotlarning yakunini quyida keltirilgan 1-jadval ko’rinishida rasmiylashtiring.
1. Auditorning ishchi hujjatlarini tahlil qilishda sifat nazoratini o’tkazish kerak bo’ladi. Chunki, xulosani sub’ektiv berish uchun etarli auditorlik dalil hujjatlarini yig’ish lozim bo’ladi.
Ishchi hujjatlarni tahlil qilishda auditor ishonch hosil qilish kerakki, audit dasturi talablariga amal qilinishini; (bajarilgan ishlar xarakteri va hajmi qayd etilishi);
Ishchi hujjatlar aniq shaklda, sodda va izohsiz taqdim qilinishi;
Ishchi hujjatlardagi ma’lumotlar hisob va hisobotning mazmunini tashkil qilishi va auditorlik xulosaning analitik qismiga xulosa berishga muvofiqligi;
2. Auditorlik xulosasini tuzing.
3. Auditorlik xulosaning kirish qismini tuzish uchun ilovadagi ma’lumotlardan foydalaniladi.
4. Auditorlik xulosaning analitik qismi ishchi hujjatlardagi ma’lumotlarga muvofiq ilovadagi holatlarda tanlab olingan variantlarga asosan tuziladi.
5. Auditorlik xulosaning turi mashg’ulotlardagi tanlab olingan variantlarning ma’lumotlarini umumlashtirish asosida aniqlanadi.
1-jadval.
Tekshirish natijalari
Ishchi hujjatlar manbalariga asoslanib dalil keltirish
|
Qoida buzilish-ning mohiyati
|
Ta’siri
|
Balans
|
Soliq solish bazasi
|
Soliqlar
|
Aktiv
|
Pas-siv
|
Ko’rsat-kich
|
Summa
|
Soliq turi
|
Summa
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Jami:
|
|
|
|
|
|
|
2-jadval.
Holatlar yuzasidan yakun
Tekshirish rejasi
|
X Holat
|
Aniqlangan xatolik mohiyati
|
Qaysi me’yoriy hujjat buzilgan
|
Aniqlangan xatolik jiddiyligi
|
Ta’siri
|
Xatolarni to’g’rilash yo’llari
|
Moliya-viy hisobotga
|
Soliqqa tortiladi
gan bazaga
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Masala. «XXX» korxonasi qurilish mollari sotish bilan shug’ullanadi. Qurilish mollarini sotish naqd pulga va pul o’tkazish yuli bilan amalga oshiriladi. 2008 yilda «XXX» korxonasining sotishdan tushgan sof tushumi 75 million so’mni, shu jumladan naqd pulga sotilgan tovarlar hajmi 1250 ming so’mni tashkil etgan. Naqd pulga sotilgan tovarlar nazorati va hisobi talab darajasida yo’lga qo’yilmaganligi sababli auditor zarur auditorlik amallarini qo’llab, etarli dalil to’play olmadi.
Talab qilinadi:
Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim;
Ushbu holatda auditor qanday xulosa berishi kerak?
Masala. Auditorlik hisobotini imzolashdan oldin, auditor shuni aniqladiki, mijozning filiallaridan biriga kuchli shamol tufayli katta zarar etkazilgan. Bu hodisa moliyaviy hisob sanasidan keyin ro’y bergan. Zarar sug’urta kompaniyasi tomonidan qoplanmaydi.
Talab qilinadi: Bu hodisa kompaniyaning moliyaviy hisobotiga ta’sir ko’rsatadimi? Agar shunday bo’lsa buxgalteriya hisobida nima o’zgaradi?
Masala. Audit o’tkazish davrida keyingi yilning boshida shartnoma tuzilgan bo’lib, unga ko’ra sizning mijozingiz tovar-moddiy boyliklar sotadi va hisobot yilidagiga nisbatan 10 marta ko’proq daromad olishini aniqladingiz.
Talab qilinadi: Bu xo’jalik muomalasi tekshirilayotgan yil hisobotiga va auditor xulosasiga qanday ta’sir qiladi?
Masala. Dorman Home Builders kompaniyasi bosh buxgalteri kasalligi tufayli, tugayotgan hisobot davri uchun malakasi yuqori bo’lmagan buxgalter yordamchisi kompaniyaning buxgalteriya balansini tuzdi. Tuzilgan balansda bir qator xatoliklar mavjud. Yordamchi buxgalter qisman balans to’g’risida tushunchaga ega ekanligi va uning barcha muomalalarning natijalarini qo’shilishi, ya’ni yig’ish orqali tuzilishini bilganligi bois kompaniya balansini tuzdi. Lekin natijalar balans (tenglik)ni keltirib chiqarmadi va tenglikni keltirib chiqarish uchun u xususiy kapital summasiga korrektirovka kiritish orqali balansni chiqardi. Balans moddalari summalari to’g’ri aks ettirilgan, ammo xususiy kapital summasida xatolik mavjud.
Dorman Home Builders kompaniyasining
2013 yil 1 yanvar holatiga buxgalteriya balansi
Aktiv
|
Summa
|
Majburiyatlar
|
Summa
|
Kassa
|
2,000
|
Olinadigan schyotlar
|
3000
|
Kantselyariya tovarlari
|
1,000
|
Xizmat ko’rsatishdan olingan daromad
|
35,000
|
Kapital qo’yilmalar
|
22,000
|
Mulk solig’i bo’yicha xarajatlar
|
800
|
Reklama xarajatlari
|
500
|
To’lanadigan schyotlar
|
8,000
|
Ofis mebeli
|
10,000
| |
Do'stlaringiz bilan baham: |