Anorgul atajonova

Ega: Opam parrandachilik fermasida ishlaydi. 
Kesim: O‘zbekiston – kelajagi buyuk davlat. 
Aniqlovchi: Mehnatning tagi rohat. 
To‘ldiruvchi: Bugungi ishni ertaga qo‘yma! 
Hol: Bahorda tog‘lar yam-yashil o‘t va alvon lolalarga burkanadi. 
Undalma: Yoshlar, vatanimiz kelajagi sizning qo‘lingizda!  
 

---

 
84
91-mashq.  Ot  so‘z  turkumiga  taalluqli  so‘zlarni  toping.  Egalik 
qo‘shimchasi qo‘shilgach, o‘zagida o‘zgarish ro‘y bergan otlarni izohlang. 
 
1.  O‘rnimdan  turib  eshikni  ochsam,  o‘g‘lim  o‘rtog‘i  bilan  qulog‘i  - 
burni  qizargan  holda  kulib  turardi.  2.  Qishlog‘imiz  yildan  yilga 
go‘zallashib  boryapti.  3.  Qizning  o‘shandagi  nidosi  hali  ham  Tohirning 
qulog‘iga eshitilib turganday bo‘ladi. 4. U karvonlarga qo‘shilib yurib, iloji 
bo‘lgan joydan Robiyani qidirdi, "singlim edi", deb so‘roqladi, ammo hech 
qaerdan daragini topolmadi. 5. Olacha to‘ni ham, oyog‘idagi chang bosgan 
chorig‘i ham yirtilib ketgan novcha bir yigit ko‘zlari yaltirab, kulimsirab, 
unga qarab yurdi. 6. Tohirning yoshligi va baquvvatligi ustun kelib, asta-
sekin tuzalib ketgan edi . 7. Istagim shul, o‘chmasin yongan chirog‘ing. 8. 
Yulduzday  nur  sochsin  chashming,  qarog‘ing.  9.  Magar  chinor  bo‘lsang 
chinordek yasha, bevaqt uzilmasin biror yaprog‘ing. 10. Tohir bundan uch 
yil oldin Quvasoy ko‘prigini buzib, yov qo‘shiniga katta talafot keltirgan… 
11. Tohirning sherigi xo‘rjunidan o‘ram qilingan arqon oldi. 12. Cho‘qmor 
zarbidan  jarohatlangan  bilagi  qattiq  og‘ri  yotganini  mavlono  Fazliddin 
qorong‘i  bir  hibsxonada  yolg‘iz  o‘zi  qolganda  sezdi  (Pirimqul  Qodirov 
ijodidan).  
 
92-mashq.  Ajratib  ko‘rsatilgan  so‘zlar  qaysi  turkumga  oidligini 
aniqlang va gapda qanday bo‘lak vazifasida kelganini ayting.  
  
1.  Bashorat  shosha-pisha  sandal  chetiga  o‘tirdi  (U.Q.).  2.  Oyim 
fabrikada  tukuvchi.  3.  Yomg‘irli  tun  saroyni  cho‘lg‘ab  olgan  (P.Q.).  4. 
Kunning  ikkinchi  yarmida  Navoiy  kutubxonasiga  borishdi  (M.).  5. 
Mo‘rilardan  chiqqan  tutunlar  erinibgina  osmonga  o‘ralaydi  (N.F.).  6. 
Dugonam  kitob  do‘konidan  qiziqarli  kitoblar  sotib  oldi.  7.  Oyog‘imni 
qo‘lga  olib  bostirmaga  yugurdim  (U.X.).  8.  U  otining  bo‘shashib, 
majolsizlanib  borayotganligini  allaqachon  seza  boshlagandi  (Ch.A.).  9. 
Ko‘cha  tomondan  bolalarning  quvnoq  qiyqiriqlari  keldi  (T.M.).  10.  Balki 
aqlingni  ham  yashirmoqdasan.  11.  Go‘zal  ko‘zlaringni  yashirgan 
misol…(R.B.) 
 
93-mashq. Topishmoqlarni o‘qing va javobini toping. 
 
1. Ma’nosida narsa nomi, 
Ham kim? nima? so‘rog‘i. 
  
2. Atash bor ma’nosida, 
Bosh harf bor imlosida 

---

 
85
3. Mehnatsevarlik 
Bu – farovonlik. 
Odamsevarlik. 
Qanday so‘z bo‘lar? 
O‘ylab topaylik.