Amanov akram mirzayevich zaripov xusan baxodirovich "soliqlar va soliqqa tortish" fani

Soliq 
tizimi 
tushunchasi 
hamda 
soliqlarning 
tasniflanishi
 
budjet orqali iqtisodiyotni va ijtimoiy sohani rivojlantirishga ta‘sir 
etish uchun o‗z qo‗lida imkon qadar ko‗proq moliyaviy mablag‗larni 
to‗plashga bo‗lgan intilishi ularning fiskal funksiyasini kuchaytirishga 
olib keladi. Shu bilan birga, davlat tomonidan soliqlar yordamida 
qancha ko‗p mablag‗ olinsa, foyda (daromad) olish maqsadidagi faol 
ish-faoliyatga bo‗lgan qiziqish shunchalik kamayadi, ya‘ni tartibga 
soluvchi funksiya samaradorligi pasayadi. Demak, soliqlarning fiskal 
va rag‗batlatlantiruvchi mohiyati o‗rtasida muvozanat bo‗lishiga rioya 
qilinishi shart. Bir tomondan, ular budjetga moliyaviy mablag‗larning 
eng ko‗p darajada kelib tushishini ta‘minlashi, ikkinchi tomondan esa 
tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishga yordam berishi lozim.
Iqtisodiy adabiyotlarda yuridik va 
jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar 
va 
boshqa 
majburiy 
to‗lovlarning 
yig‗indisi soliqlar tizimi deb tushuniladi. 
Soliq kodeksining 23-moddasiga ko‗ra 
O‗zbekiston Respublikasi xududida soliqlar va boshqa majburiy 
to‗lovlar amal qiladi hamda ular O‗zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisi tomonidan joriy etiladi va bekor qilinadi.
O‗zbekiston Respublikasi hududida umumdavlat soliqlari va 
boshqa majburiy to‗lovlar hamda mahalliy soliqlar va boshqa 
majburiy to‗lovlar amal qiladi. 
Umumdavlat soliqlari va boshqa majburiy to‗lovlar tarkibiga 
quyidagilar kiradi:
1) yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‗i;
2) jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‗i;
3) qo‗shilgan qiymat solig‗i;
4) aksiz solig‗i;
5) yer qa‗ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va maxsus 
to‗lovlar;
6) suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq.
Umumdavlat soliqlari har yili O‗zbekiston Republikasi 
Prezidentining 
keyingi 
moliya 
yili 
uchun 
makroiqtisodiy 
ko‗rsatkichlar va davlat budjeti prognozi to‗g‗risidagi maxsus qarori 
asosida belgilangan normativlar bo‗yicha tegishli mahalliy budjetlar 
o‗rtasida taqsimlanadi.

---

46 
7) davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy to‘lovlar: