Glossariy
Abraziya
|
Абразия
|
Abrazo
|
-daryo, dengiz , ko’l va suv omborlari qirg’oqlarining to’lqin ta’sirida yemirilishi
|
Biologik avariya
|
Биологическая авария
|
Biologisal assident
|
-xavfli biologik moddalarning odamlar hayoti va sog’ligiga qishloq xo’jalik hayvonlari va o’simliklariga xavf tug’diruvchi, hamda atrof tabiiy muhitga ziyon yetishga olib keluvchi miqdorda tarqalishi bilan kechuvchi avariya.
|
Gidrodinamik avariya
|
Гидродиначеская авария
|
Xydrodynamik assident
|
-texnogen xususiyatli favqulotda vaziyatning yuzaga kelish xavfini tug’diruvchi, suvning katta tezlikda tarqalishi bilan bog’liq bo’lgan gidrotexnika inshoatlaridagi avariya.
|
Sanoat avariyasi
|
Промышленные авария
|
Industrial assidente
|
-sanoat obyekti, texnik tizim yoki sanoat qurilmasidagi avariya.
|
Radiotsiyaviy avariya
|
Радиоционная авария
|
Radiatsion assident
|
-uskuna nosozligi,xodimlar(personal) ning xatti harakatlari (harakatsizligi), tabiiy va texnogen xususiyatli favqulotda vaziyatlar tufayli kelib chiqqan fuqarolarning belgilangan me’yordan ko’proq nurlanish manbai ustidan boshqaruvning izdan chiqishi.
|
Akvatoriya
|
Акватория
|
Akvatoriya
|
-dengiz, okean, ko’l, suv ombor yoki portning belgilangan chegarasidagi suv yuzasi maydoni.
|
Ball
|
Балл
|
Ball
|
-biror-bir hodisa (shamol kuchi bulutlilik, dengizning to’lqinlanishi)ni baholash uchun qabul qilingan shartli raqamli birlik.
|
Seysmik ball
|
Сисмическое балл
|
Seismis rating
|
-yer yuzasidagi zilzila entinsivligining shartli birligi (raqamli baholash)
|
Barometr
|
Барометр
|
Barometr
|
Atmosfera bosimini o’lchaydigan asbob. Simobli barometrlar eng aniq atmosfera barometrlari hisoblanadi. Ularning ko’rsatkichlari bo’yicha atmosfera bosimi o’lchanadi.
|
Ofat
|
Бедствие
|
Disaster
|
-odatdagi hayot tarzining keskin buzilishi, odamlarning muhofazaga kiyim-boshga, tabiiy va ijtimoiy yordamga muhtoj bo’lishiga olib keladigan halokatli vaziyat. Ofat ikki guruhga ajratiladi: 1)tabiiy xodisa sabab bo’lgan ofat. 2)inson omili sabab bo’lgan ofat(urushlar, avariyalar va boshqa epidemiyalar.
|
Tabiiy ofat
|
Природная катастрофа
|
Natural desaster
|
-odamlar xayoti va sog’ligiga taxdid tug’ilishi mumkin bo’lgan yoki tug’ilgan,shuningdek moddiy boyliklar va atrof tabiiy muhitining trkibiy qismlari vayron bo’lishi yoki yo’q qilinishi mumkin bo’lgan katta ko’lamda vayronalik keltiruvchi tabiiy anrtopogen xodisa yoki jarayon.
|
Ekologik ofat
|
Экологическое катастрофы
|
Enveromental desasters
|
-tuproq, atmosfera,gidrosfera va biosfera xolatining o’zgarishi(antropogen ta’sirlar ostida) oqibatida kelib chiquvchi va odamlar sog’ligiga ularning ma’naviy soxasiga yashash muhitiga iqtisodiyotiga gen va genafoiga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi juda katta ko’lamdagi favqulotda xodisa.Ekologik ofat ko’pincha tabiiy muhitning orqaga qaytmas o’zgarishlari bilan birga kechadi.
|
Biologik xavfsizlik
|
Биологическая безопасность
|
Biologikal sesurity
|
-odamlar, hayvonlar, o’simliklar, atrof muhitning biologik favqulotda vaziyat manbai keltirib chiqargan yoki keltirib chiqaradigan xavflardan muhofazalanganlik xolati.
|
Favqulotda vaziyatlarda xavfsizlik
|
Безопасность случае возникновении чрезвычайной ситуации
|
Sesurity insase of an emergensy
|
-aholining iqtisodiyoti obyektlarining atrof-muhitning favqulotda vaziyatlar xavfidan muhofazalanganlik xolati.
|
Yong’in xavfsizligi
|
Пожарная безопастность
|
Fire safety
|
-odamlarning, yuridik va jismoniy shaxslar mol mulkining shuningdek atrof tabiiy muhitining yong’indan muhofazalanganlik xolati.
|
Bofort shkalasi
|
Шкала Бофорта
|
Beaufort ccale
|
-butun dunyo metralogiya tashkiloti tomonidan shamolning tezligini uning yer ustiga buyumlarga ta’siri yoki ochiq dengizdagi to’lqinlanishga qarab aniqlash uchun qabul qilingan 12 balli shkala. Shamolning o’rtacha tezligi standart- ochiq tekis yuzadan 100 m balandlikda ko’rsatilgan. Shkala ingliz admerali F. Bofort(1774-1857) tomanidan 1806 yili ishlab chiqilgan.1874-yildan boshlab xalqaro senompit amaliyotda foydalanish uchun qabul qilingan.
|
Rixter shkalasi
|
Шкала Рихтера
|
The Rixter ccale
|
-zilzila vaqtida vujudga keladigan seysmik to’lqinlarning energiyasi baholashga asoslangan magnitudaning seysmik shkalasi.Rixter shklasi bo’yicha zilzila magnitudasi va uning 12 balli shkala bo’yicha epitsentrgagi kuchi o’rtasidagi munosabat o’choq chuqurligiga bog’liq bo’ladi. Shkala 1935-yili amerikalik seysmolog Ch. Rixter tomonidan tashkil etilgan, 1941- 1954 yillarda B.Butenberg tomanidan nazariy asoslangan.
|
Antropagen omil
|
Антропогенные факторы
|
Antropogenis factors
|
-atmosfera , gidrosfera , litosfera tarkibi va rejimning o’zgarishi, xavo, daryolar, dengizlar va okeanlarning shuningdek tuproqlarning sanoat texnologiyalari maxsulotlari va radiaktiv moddalar bilan ifloslanishi, ekotizm tuzilishi va tarkibining buzilishi va boshqalarni keltirib chiqaradigan inson faoliyati, uning atrof muhitiga ta’siri bilan keltirilgan omil.
|
Radiotsiyaviy xavfli omil
|
Радиационные факториска
|
Radiotsion risk factor
|
-xavo tarkibida radon(toron) parchalanishining qisqa yashovchi mahsulotlari , radon(turon) parchalanishining uzoq yashovchi mahsulotlari, radiaktiv chang bo’lishi, uran, radi, tori, paloniy, qo’rg’oshin-210 bo’lgan umumiy radiaktivlik: suvda texnologik eritmalarda va pulpa tarkibida uran, radi, tori, rodon(toron), poloniyning bo’lishi: radiaktiv ifloslanganlik(bino asbob uskuna, transport vositalari, maxsus kiyim va x.k): tashqi muhit(tuproq, o’simliklar, tog’ jinslari)da radionuklitlar-radi, uran, toriy, qo’rg’oshin-210 bo’lishi; ish vaqtida radiaktiv moddalar bilan bevosita mashg’ul bo’lgan xodimlarning va radiaktiv moddalar bilan bog’liq bo’lmagan xodimlarning tashqi va ichki nurlanishi bilan keltirib chiqarilgan insonning, xodimlarning tabiiy texnogen nurlanishi.
|
Vabo
|
Чума
|
The plagye
|
-(lot.Cholera yunon.chole – zarda,jahl, zahar) –ingichka ichakning shikastlanishi, suv-tuz balansining buzilishi suyuqlik yo’qolishi tufayli organizmning turli darajada suvsizlanishi bilan tavsiflanuvchi o’tkir yuqumli kasallik.Vabo vibrionini keltirib chiqaradi. Kasallik vibrion tashuvchidan suv, ovqat, iflos qo’llar orqali yuqadi.
|
Sunami
|
Цунами
|
Tcunami
|
-suv osti yoki soxil bo’yi zilzilalar chog’ida dengiz tubi cho’ziq maydonlarning yuqoriga yoki pastga siljishi natijasida yuzaga keladigan, dengiz to’lqinlaridan iborat xavfli tabiat hodisasi,C. Katta tezliklarda (1000 km/s gacha) bir necha ming kilometr masofaga tarqaladi. Suv devori oldida havoning zo’r to’lqini tarqaladi. U porlash to’lqin kabi bino va inshoatlarni vayron qiladi Vayronalikning extimoliy ko’lamlari ball bilan o’lchanadi: kuchsiz(1-2 ball) vayronali keltiruvchi(5-6 ball) gacha.
|
Hayot faoliyati
|
Деятелность жизни
|
The activities of life
|
Bu insonning kunlik faoliyati, dam olish va yashash tarzidir.
|
Atrof- muhit
|
Окружающая среда
|
Environment
|
- Insonni o’rab turgan muhit bo’lib, insonning hayot faoliyatiga, uning sog’ligi va nasliga to’g’ridan to’g’ri, birdan urinma yoki masofadan ta’sir etishiga qobiliyatli omillarning(jismoniy, kimyoviy, biologik, informatsion, ijtimoiy) shartli yig’indisidir.
|
Biosfera
|
Биосфера
|
Biosphere
|
-barcha turdagi organizmlar jumladan inson yashashi mumkin bo’lgan atrof muhit bo’lib, u murakkab tuzilishdagi yer sharining muhim qobig’idir.
|
Texnosfera
|
Техносфера
|
Texnosphere
|
-o’tmishda biosferaga taaluqli bo’lgan keyinchalik insonlarning o’zini moddiy va ijtimoiy iqtisodiy ehtiyojlarini yanada yaxshilash maqsadida to’g’ridan to’g’ri yoki sirtdan texnik vositalar bilan ta’sir etgan hududdir.
|
Maishiy muhit
|
Среда обитания
|
Living enviroiment
|
-bu maishiy sharoitdagi insonga ta’sir qiluvchi barcha omillarning yig’indisidir.
|
Ishlab chiqarish muhiti
|
Производствеииинная среда
|
Prodystion environment
|
-bu mehnat faoliyati jarayonida insonga ta’sir qiluvchi omillar yig’indisidir.
|
Tabiiy muhitdagi xavfsizlik
|
Экологическая безопастность
|
Environmental cecurity
|
-bu ekologiya sohalaridan biridir.
|
Baxtsiz xodisa
|
От несчастных случаев
|
Accident(injury)
|
-inson tanasining teri yoki ayrim qismlari tashqi mexanik, kimyoviy, issiqlik va elektr ta’siri natijasida shikastlansa, buni baxtsiz hodisa deb ataladi.
|
Kasbiy kasalliklar
|
Профессиональные заболевания
|
Occupational diseases
|
-ishchi xodimlarga zararli ish sharoitlarining salbiy ta’siri natijasida hosil bo’ladigan kasalliklar kiradi.
|
Zararli ish sharoitidagi
|
Опасные условия труда
|
Xazardouc working conditione
|
-yomon iqlim sharoitlari zaharli changlar, me’yoridan ortiq shovqin va titrash, bosimni me’yordan oshishi, yorug’likning yetarli bo’lmasligi.
|
Xavfsizlik
|
Риск
|
Cecurity
|
-inson faoliyatining holati bo’lib, u muayyan ehtimollikda yuzaga keladigan xavflarni bartaraf qilishqa yo’naltirilgan xavflar majmuyi.
|
Texnosfera
|
Безопасность
|
Texnosphere
|
-ishlab chiqish jarayonidagi yoki ish zonasidagi sodir bo’lishi mumkin bo’ladigan xavfli joy.
|
Gomosfera
|
Гомосфера
|
Gomosphera
|
-ishlovchining ishlab chiqarish obyektida bo’lmaydigan joyi.
|
Himoya vositalari
|
Защитное оборудование
|
Protective ekyipment
|
-ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etadigan insonlarga zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarining ta’sirini kamaytirish yoki uning oldini olish uchun qo’llaniladigan vositalar majmuyi.
|
Hayot faoliyati xavfsizligi
|
Безопастность жизнидеятелности
|
Life cafety
|
-xavfsiz hayotni ta’minlash uchun insonning mehnat faoliyatida atrof muhit mussafoligi(ekologiya) izdan chiqqanda, favqulotda vaziyatlar yuz berganda yuzaga keladigan xavf xatarlarni yo’qotish yoki kamaytirish, jarohatlangan, shikastlangan fuqorolarga birinchi tibbiy yordam ko’rsatish chora tadbirlari majmuyi.
|
Favqulotda vaziyat
|
Чрезвычайная ситуация
|
An emergency cituation
|
-muayyan hududda o’zidan so’ng odamlarning qurbon bo’lishi, odamlar sog’ligiga yoki atrof- tabiiy muhitiga ziyon yetkazishi, kishilar- ning hayot faoliyatiga kat- tagina moddiy zarar va uning buzilishiga olib kelishi mumkin bo’lgan avariya, xalokat, tabiiy ofat, epidemiya epizotiya, epifitoliyalar natijasida yuzaga keladigan holat.
|
Hudud
|
Регион
|
Region
|
-yer, suv, havo makoni, ishlab chiqarish yoki ijtimoiy maqsadlardagi obyektlar shuningdek atrof tabiiy muhit majmuyi.
|
Favqulotda vaziyatlarni bartaraf etish
|
Ликвидация Чрезвычайная ситуация
|
The elimination of emergecy cituations
|
-favqulotda vaziyat vujudga kelganda amalga oshiriladigan hamda odamlarni qutqarish va insonlar sog’ligini saqlash, atrof tabbiy muhitga zararining, hamda moddiy zararlar miqdorini kamaytirish.
|
Favqulotda vaziyatlar
|
Чрезвычайная ситуация
|
Emergensy Cituation
|
-favqulotda vaziyatlar vazirligi, avariyalar, xalokatlar va tabbiy ofatlar tufayli vujudga kelgan favqulotda vaziyatlarning oldini olish va oqibatlarini bartaraf etish soxasidagi ishlarga rahbarlikni hamda ularni muofiqlashtirib borish ishlarini amalga oshiruvchi markaziy davlat boshqaruvi organi hisoblanadi.
|
Fuqaro muhofazasi
|
Гражданской защиты
|
Civil Protestion
|
-favqulotda vaziyatlarning, xalokatlarning oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf etish, axolining hududlarini va moddiy boyliklarini muhofaza qilish maqsadida o’tkaziladigan tadbirlarni amalga oshiruvchi davlat tizimi
|
Tabiiy ofat
|
Стихийный бедствия
|
Natural disaster
|
-tabiatda yuz beradigan favqulotdagi o’zgarish bo’lib, u birdan, katta tezlikda insonlarning mutadil yashash, ishlash sharoitlarining buzilishi,odamlarning va qishloq xo’jalik haayvonlarining o’limi, moddiy boyliklarining buzilishi yoki yo’ bo’lib ketishi va boshqa salbiy oqibatlarga olib keluvchi xodisalar.
|
Tektonik yer silkinishi
|
Тектониичесские землетрясения
|
Tectonik eartxkuake
|
-yerning chuqur qismida vujudga keladigan tektonik kuchlarning tarqalish jarayonida yer ustki qatlamining tebranishini xarakterlaydigan o’zgarish.
|
Giposentr
|
Гипоцентр
|
Giposentr
|
-yer silkinishining chuqur ichki qismidagi o’chogi markazi.
|
Episentr
|
Эпицентр
|
Episentr
|
-yer silkinishining, yer ustki qatlamining eng maksimal silkinish joyi.
|
Sel ofati
|
Наводнение бедствий
|
Flood disaster
|
-tog’li hududlarda kuchli yomg’irlarning yog’ishi, muzlik va qorlarning tez erishi natijasida xosil bo’ladigan daryo toshqinlarining tog’ yonbag’irlariga nuragan tog’ jinsi bo’laklarining, daraxt ildizlari va shox-shabbalari bilan pastlik tomon oqizib kelishi.
|
Geologik xavfli hodisalar
|
Опасных геолических событий
|
Dengrous geologisal events
|
-odamlar o’limiga, ma’muriy ishlab chiqarish binolarini, texnologik asbob uskunalari,energiya ta’minoti, transport kommunikatsiyalari infratuzilma tizimlarining ijtimoiy yo’nalishdagi uy joylarning va binolarning turlicha darajada buzilishiga ishlab chiqarish va odamlar hayot faoliyatining izdan chiqishiga olib keladi.
|
Gidrometreologik xavfli hodisalar
|
Гидрометрологических опастные события
|
Gidrometerol ogic dengerous
|
-odamlar o’limiga, aholi yashash joylarini, ba’zi sanoat va qishloq xo’jaligi obyektlarini suv bosishiga, infratuzilma va transport kommunikatsiyalari, ishlab chiqarish va odamlar xayot faoliyatining buzilishiga olib kelgan va shoshilinch ko’chirish tadbirlari o’tkazilishini talab qiladigan tabiiy ofatlar.
|
Epidemologik vaziyatlar
|
Эпидимологическая ситуация
|
Epidemiologic situations
|
-odamlar o’rtasida xavfli infeksiyalar:o’lat, vabo, isitma; Sibir yarasi, qutirish; bezgak kassaliklari; zaharli moddalar bilan zaharlanish, oziq-ovqatdan zaharlanish holatlari.
|
Epizootiya
|
Эпизоотическая
|
Epizootic
|
-hayvonlarning ommaviy tarzda kasallanishga yoki nobud bo’lishiga olib keladigan vaziyat.
|
Epifitotiya
|
Эпифитотия
|
Epifitotiya
|
-o’simliklarning ommaviy nobud bo’lishiga olib keladigan vaziyat.
|
Fuqoro muhofazasi xizmati
|
Служба граждансой защиты
|
Civil protestion cervise
|
-fuqoro muhofazasi maxsus tadbirlarini bajarish, fuqoro muhofazasi tizimlarining xarakarlarini ta’minlash uchun kuchlar va vositalarni tayyorlash maqsadida tuzilgan funksional bo’limlar majmuyi.
|
Fuqoro muhofazasi kuchlari
|
Силы гражданской обороны
|
Civil defenses forses
|
-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo’lmaydigan ishlarni(QBTI) amalga oshirish uchun tuziladigan fuqoro muhofazasi xarbiy qismlari, umumiy va maxsus xududiy funksional va obyekt tizimlari.
|
Himoya inshoatlari
|
Защитный сооружения
|
Protestion fasilities
|
-aholini va ishlab chiqarish xodimlarini hamma ta’sir omillaridan: yuqori harorat, radiaktiv, portlovchi va kuchli zaharli moddalardan, inshoatlar buzilganda ularning qismlaridan hamda qirg’in qurollar ta’sirlaridan ta’sirlaridan saqlashga mo’ljallangan muhandislik inshoatlari majmuyi.
|
Radiatsiyaviy avariya
|
Радиоционная авария
|
Radition assident
|
-uskuna nosozligi, xodimlarning xatti-xarakatlari(xarakatsizligi) tabiiy va texnogen xususiyatli favqulotda vaziyatlar tufayli kelib chiqqan, fuqorolarning belgilangan me’yordan ko’proq nurlanish olishiga yoki atrof muhitning radiaktiv ifloslanishiga olib kelishi mumkin bo’lgan, yoxud olib kelgan ionlashtiruvchi nurlanish manbai ustidan boshqaruvning izdan chiqishi.
|
Yurak o’pka reanimatsiyasi
|
Сердечно –легочной реанимация
|
Cardionulmonary resussitation
|
-insonni klinik o’lim holatidan qayta jonlantirish uchun nafas oldirish va yurakni bilvosita uqalash tadbirlari majmui.
|
Immobilizatsiya
|
Иммобилизация
|
Immobilization
|
-singan suyakni o’rnidan siljitmasdan faner bo’laklari, qattiq karton qog’oz, yupqa taxta va boshqa vositalar yordamida qimirlamaydigan qilib bog’lash.
|
Ekologik ekspertiza
|
Экологическая экспертиза
|
Enviriomental expertize
|
-rejalashtirilayotgan yoki amalga oshirilayotgan xo’jalik va boshqa xil faoliyatning ekalogik manbalarga muofiqligini belgilash hamda ekologik ekspertiza obyektini ro’yobga chiqarish mumkinligini aniqlash.
|
Ekologik manitoring
|
Экологический мониторинг
|
Enviroimental monitoring
|
-ekologik nazoratning birinchi bosqichi bo’lib, u atrof tabiiy muhit va tabiiy resurslarning davriy o’zgarishini(kadastr ma’lumotlariga asoslangan tarzda) kuzatib borish,xisobga olish,baxo berish va istiqbolini belgilash tizimi.
|
Xavflar taksonomiyasi
|
Риски таксономию
|
Riscs taxsonomy
|
-bu murakkab xodisalarning tushunchalarini, kishi faoliyatiga qaratilgan narsalarni turkumlash(klasifikatsiya) va sistemalash to’risidagi fandir.U faoliyat xavfsizligi sohasida ilmiy bilimlarni uyushtirishda, xavflarning tartibini yanada chuqurroq o’rganishda katta ahamiyatga ega.
|
Ergonomika
|
Эргономика
|
Ergonomiss
|
-“Inson – mashina- muhit” tizimini o’rganuvchi fan bo’lib, u insonning ish jarayonidagi xarakatidir. Erganomika ishlab chiqarish jarayonida ishchining charchamasdan, mehnat faoliyati pasaymagan va soglig’ini yo’qotmagan holda eng yuqori ish unumdorligiga erishishda funksional imkoniyatlarni o’rganuvchi fandir.
|
Kimyoviy zararlar
|
Химическое повреждение
|
Cemical damage
|
-umumiy zaharlovchi, qichituvchi, rak kasaliga olib keluvchi va boshqa salbiy ta’sir etuvchi zararlovchilar kiradi.
|
Chang
|
Пыль
|
Dust
|
-qattiq va suyuq moddalarning juda kichik zarrachalaridan iborat bo’lib,ular havoda muallaq uchib yuradi.
|
Yorug’lik oqimi
|
Поток света
|
The flow of light
|
-nur quvvatiga aytiladi va birligi sifatida lyumen(lm) qabul qilingan.
|
To’siqlar
|
Препятствия
|
Obstasles
|
-qurilish maydonida jarohatlarning oldini olishni muhim omillaridan biri bu, to’g’ri va talabga javob beradigan konstruksiyali to’siqlardir. To’siqlar mustaxkam, oddiy va ularni o’rnatish oson bo’ladi.Barcha qo’llaniladigan to’siqlar qo’llash maqsadlariga ko’ra ikki guruhga bo’linadi: turg’un va olinib ko’chiriladigan.
|
1modul.1.Hayot faoliyati xavfsizligi fani nimani o’rganadi?
a) Hayot faoliyati xavfsizligi fani-mehnat xavfsizligini chuqur o’rganish ,bilish tashviqot qilish va odamlarni xavf xatarlardan himoya qilish masalalari asosida tarbiyalaydi.
b) Hayot faoliyati xavfsizligi fani tabiatning ekologik xususiyatlarini tubdan o`zgarishini o`rganadi.
c)Aholi va xududlarni zararli omillardan himoya qilishni o`rganadi .
d) Tezkor qidiruv hizmatlari va tergov bo`limlarini faoliyatini o`rganadi.
2. Hayot faoliyati xavfsizligi tushunchasi necha o’zarobog’liq bo’lgan masalalarni hal etadi?
a)3
b)5
c)7
d)2
3.Faoliyat- bu?
a)insonning jamiyatda mavjud bo’lishi uchun kerakli sharoyit va mehnat faoliyatining yuqori shaklidir.
b) mehnat xavfsizligini chuqur o’rganish ,bilish tashviqot qilish va odamlarni xavf xatarlardan himoya qilish masalalari asosida tarbiyalaydi.
c) odam sog’lig’iga bevosita yoki bilvosita zarar etkazadigan ko’ngilsiz xodisalar tushuniladi.
d) Mehnat xavfsizligini chuqur o’rganish ,bilish tashviqot qilish asosida tarbiyalaydi.
4. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 11 apreldagi 143 sonli qarori nima to`g`risidaligini belgilang ?
a) O`zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining faoliyatini tashkil etish masalalari to`g`risida
b) Texnogen , tabiiy va ekologik tusdagi favqulotda vaziyatlarning tavsifi to`g`risida
c)Terrorizmga qarshi kurash to`g`risida
d)Radiatsiyaviy xavfsizlik to`g`risida
Texnogen va tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlarning tasnifi to`g`risidagi qonun qachon qabul qilingan?
1998 y 27 oktyabrda
1998 y 3 may
1996 y 4 mart
2001 y 26 dekabr
6.Faoliyat jarayonining modeli necha elementdan iborat?
a)2
b)4
c)6
d)5
7.2008 yil 28 oktyabr 318 sonli FVV ning buyrigining asosini nima tashkil etadi?
a)Aholini FVV larda harakatlanishga tayyorlash.
b)XFX fani tashkil etilgan
c) Yo`ng`in xavfsizligi bo`yicha chora tadbirlar
d)Xavfli gidrometriologik jarayonlarni oldini olish.
8.Xavf taksonomiyasi nimani anglatadi?
a)xavflarni tartib bo’yicha joylashtirish degan ma’noni anglatadi.
b) xavflarni tartibsiz joylashtirish degan ma’noni anglatadi.
c) insonning faoliyat jarayonida uning turgan o’rni tushuniladi
d) ishlovchining doimiy ravishda ish jarayonidagi xavfli joyi.
9. Hayot faoliyati xavfsizligi fanitarkibiy tuzilishi jixatdan necha bo’limdan tashkil topgan?
a)4
b)2
c)3
d)5
10.Xavfsizlikni taminlashda qanday tushunchalar kiritiladi?
a)Gomosfera va texnosfera.
b) Gomosfera.
c) Troposfera.
d) Gidrosfera.
11.Texnosfera tushunchasini toping?
a)ishlovchining doimiy ravishda ish jarayonidagi xavfli joyi.
b) insonning faoliyat jarayonida uning turgan o’rni tushuniladi.
c) murakkab tushuncha,(ofat,talofat,yong’in,nurlanish,shamol va hakazo)larning sifatini,oqibqtini aniqlashda sonli tavsiflarning joriy qilinishidir.
d) xavflarni tartib bo’yicha joylashtirish degan ma’noni anglatadi.
12. Gomosfera tushunchasini toping?
a) Ishlovchining ishlab chiqarish obektida bo`lmaydigan joyi.
b) xavflarni tartib bo’yicha joylashtirish degan ma’noni anglatadi.
c) ishlovchining doimiy ravishda ish jarayonidagi xavfli joyi.
d) insonning faoliyat jarayonida uning turgan o’rni tushuniladi.
13.Xavflar kvantifikatsiyasi qanday tushuncha?
a)murakkab tushuncha,(ofat,talofat,yong’in,nurlanish,shamol va hakazo)larning sifatini,oqibqtini aniqlashda sonli tavsiflarning joriy qilinishidir.
b) odam sog’lig’iga bevosita yoki bilvosita zarar etkazadigan ko’ngilsiz xodisalar tushuniladi.
c) insonning faoliyat jarayonida uning turgan o’rni tushuniladi.
d) markaziy tushunchasi bo’lib,u hodisa,jarayon,obyekt,kuchli ta’siretuvchi va boshqa omillarning inson sog’lig’iga,umriga qay darajada zarar keltirishini anglatadi.
14.Favqulodda vaziyatlar vazirligi nechanchi yilda tashkil etildi?
a)1996 yil 4 mart
b) 1995 yil 4 mart
c) 1997 yil 4 mart
d) 1991 yil 4 mart
15. Favqulodda vaziyatlar vazirligi harakteriga ko’ra necha turga bo’linadi?
a) tabiiy,texnogen, ijtimoiy va ekologik.
b) tabiiy,texnogen.
c) texnogen va ekologik.
d) tabiiy,texnogen va ekologik.
16. “Tabiiy,texnogen va ekologik FVVning tasnifi to`g`risida’’gi O`z.R.V.M ning qarori qachon qabul qilingan?
a) 1996 y 27 oktyabr
b) 1990 y 8 noyabr
c) 1998 y 27 oktyabr
d) 1992 y 7 noyabr
17. O`zbekiston Respublikasida FM ning boshlig`i kim ?
a) bosh vazir
b) O`z. R. prezidenti
c) Favqulotda vaziyatlar vazirligi
d)Sog`liqni saqlash vazirligi
18.’’ Axolim va hududlarni tabiiy va texnogen tusdagi FV lardan muxofaza qilish to`g`risida ’’ gi qonun qachon qabul qilingan.
a) 1994 y 22 avgust
b) 1999 y 20 avgust
c) 1996 y 20 avgust
d) 1994 y 21 avgust
19. ‘‘ O`z. R. ning konstitutsiyasida Mudofa va havfsizlik ’’ to`g`risidagi bo`limi qaysi bobda keltirilgan?
a) 26
b)22
c)25
d)28
20. Xavf necha xil bo`ladi?
a)Yashirin va xaqiqiy
b) Lakal va mahalliy
c)Respublika va transchegara
d) Lakal mahalliy va Respublika
HFX fanidan.2-MODUL
1. ‘‘ Fuqorolarning xuquq va majburiyatlari’’ deb nomlanuvchi bo`lim konstitutsiyaning qaysi moddalarini tashkil etadi?
a)15-19
b)12-16
c)12-14
d)15-16
2. Mehnat qonunida necha yoshga to`lmagan o`smirlar ishga qabul qilinmaydi?
a)16
b)15
c)14
d)17
3. ‘‘ Terrorizmga qarshi kurash to`g`risidagi qonun’’ nechanchi yilda qabul qilingan?
a)2000 y 15 dekabr
b) 2003 y 15 dekabr
c) 2003 y 16 dekabr
d) 2010 y 16 dekabr
4.’’Radiatsiyaviy havfsizlik to`g`risidagi qonun’’ nechanchi yilda qabul qilingan?
a)2000 y 31 avgust
b) 2004 y 15 dekabr
c) 2003 y 15 noyabr
d) 2003 y 15 dekabr
5. ‘‘Terrorizmga qarshi kurash to`g`risidagi qonun’’ nechta bo`lim va moddalardan iborat?
a)5 bo`lim 31 modda
b) 3 bo`lim 31 modda
c) 3 bo`lim 3 modda
d) 5 bo`lim 1 modda
6. ‘‘Gidrotexnika xavfsizligi to`g`risidagi qonun’’ nechta moddalardan iborat?
a)15
b)34
c)21
d)38
7.’’ O`z.Res. aholisini FV lardan muhofasa qilishga tayyorlash tartibi” to`g`risidagi qonun qachon qabul qilingan?
a)1998 y 7 oktyabr
b) 1993 y 7 oktyabr
c) 1997 y 17 oktyabr
d) 1991 y 17 oktyabr
8.”O`z.Res. FVV faoliyatini tashkil etish masalalari” to`g`risidagi qaror qachon qabul qilingan?
a)1996 y 11 aprel
b) 1997 y 17 oktyabr
c) 1991 y 17 oktyabr
d)1993 y 11 may
9. ‘‘ Aholi va hududlarni tabiiy hamda texnogen xususiyatli FV lardan muhofaza qilish to`g`risida’’ gi qonun qachon qabul qilingan?
a) 1999 yili 20 avgust
b) 1996 y 11 aprel
c) 1991 y 17 oktyabr
d) 1993 y 11 may
10. ‘‘ Aholi va hududlarni tabiiy hamda texnogen xususiyatli FV lardan muhofaza qilish to`g`risida’’ gi qonun nechta bo`lim va moddadan iborat?
a)5 bo`lim va 27 modda
b) 5 bo`lim va 2 modda
c) 3 bo`lim va 12 modda
d) 3 bo`lim va 29 modda
11. ‘‘ Fuqoro muhofazasi to`g`risida’’ gi qonun qachon qabul qilingan?
a)2000 y 26 may
b) 2003 y 5 may
c) 2010 y 13 may
d) 2004 y 6 may
12. ‘‘ Fuqoro muhofazasi to`g`risida’’ gi qonun nechta bolim va moddadan iborat ?
a)5 bo`lim 23 modda
b) 5 bo`lim 2 modda
c)3 bo`lim 2 modda
d) 3 bo`lim 12 modda
13. Fuqorolarning FM ning xuquq va majburiyatlari qaysi xujjatda aks ettirilgan?
a)O`z.Res. ning FM to`g`risidagi qonunda
b) O`z.Res. ning konstitutsiyasida
c) O`z.Res. ning Vazirlar maxkamasining 427 qarorida
d) O`z.Res. ning Vazirlar maxkamasining 558 qarorida
14. Mehnat faoliyati qanday turlarga bo`linadi?
a)Aqliy va jismoniy
b) jismoniy va inteliktual
c) Aqliy va ijodiy
d)ichki va tashqi
15.Ishga yaroqlilik nechta fazadan iborat?
a)3
b)4
c)5
d)6
16.Insonlarning hatti xarakatlari tomonidan bajariladigan mehnat turi qanday aataladi?
a) Jismoniy
b)aqliy
c)intelektual
d) ijodiy
17. Insonning qaysi mehnat faoliyatida miyaning har bir bo`limi faolligi oshib boradi?
a) aqliy
b) Jismoniy
c) intelektual
d) ijodiy
18.Insonning ish faoliyatining pasayishi nima deb ataladi?
a)Xoldan toyish
b)o`ta charchash
c)og`ir jismoniy mehnat
d)markaziy asab sistemasining buzilishi
19.Ishga yaroqlilikning birinchi fazasida qanday a`zolar faollashadi?
a) Markaziy asab sistemasi va yurak faolligi oshadi
b) Markaziy asab sistemasi
c)nafas olish sistemasiga
d) qon aylanish sistemasiga
20.Inson sog`ligiga ta`sir etuvchi xavfli va zararli omillarni belgilang?
a)Sanoat chiqindilari , kimyoviy korxonalar,zaharli gazlar.
b) zaharli gazlar, tabiatda uchraydigan barcha omillar
c) kimyoviy korxonalar, xavoni tozalash
d) Sanoat chiqindilari ,elector tokidan foydalanish.
Mehnat fiziologiyasi ?
a) Mehnat fiziologiyasi bu- ilmiy va mehnat faoliyatida inson organizimining ishlashidir.
b) Mehnat fiziologiyasi bu- bo’zida axborot qabul qilish,etibor va diqqatni ongda jamlash.
c)Mehnat fiziologiyasi bu- jismoniy mehnat-bu bizning harakat a’zolarimiz tamonidan bajarilib,inson organizimining faoliyatini oshiradi(yurak,asab,nafas yo’llarini)va ularning mehnatini taminlaydi.
d)Mehnat fiziologiyasi bu- eng qiyin mehnat bo’lib,unda yashi xotira va etibor talab qilinadi.
17.Jismoniy mehnat deganda nimani tushunasiz?
a) Jismoniy mehnat-bu bizning harakat a’zolarimiz tamonidan bajarilib,inson organizimining faoliyatini oshiradi(yurak,asab,nafas yo’llarini)va ularning mehnatini taminlaydi.
b)Jismoniy mehnat bu ilmiy va mehnat faoliyatida inson organizimining ishlashidir.
c)Jismoniy mehnat bu o’zida axborot qabul qilish,etibor va diqqatni ongda jamlash.
d)Jismoniy mehnat bu bizning harakat a’zolarimiz tamonidan bajarilib,inson organizimining faoliyatini oshiradi
18.Aqliy mehnet –bu?
a) Aqliy mehnet –bu o’zida axborot qabul qilish,etibor va diqqatni ongda jamlash.
b) Aqliy mehnet –bu ilmiy va mehnat faoliyatida inson organizimining ishlashidir.
c) Aqliy mehnet –bu eng qiyin mehnat bo’lib,unda yashi xotira va etibor talab qilinadi.
d) Aqliy mehnet –bu bo’zida axborot qabul qilish,etibor va diqqatni ongda jamlash.
19.Mehnat faoliyati turlari to’liq ko’rsatilgan qatorni toping?
a)qattiq jismoniy mehnat,mexanizatsiyalashgan mehnat,yarim avtomat va avtomatlashish bilan bog’liq mehnat,konveyer,mehnat distantsiyasini boshqarish bilan bog’liq,intellectual(aql)mehnat.
b)qattiq jismoniy mehnat,mexanizatsiyalashgan mehnat,yarim avtomat va avtomatlashish bilan bog’liq mehnat,konveyer,mehnat distantsiyasini boshqarish bilan bog’liqmehnat.
c) qattiq jismoniy mehnat, yarim avtomat va avtomatlashish bilan bog’liq mehnat,konveyer,mehnat distantsiyasini boshqarish bilan bog’liq,intellectual(aql)mehnat.
d) yarim avtomat va avtomatlashish bilan bog’liq mehnat,konveyer,mehnat distantsiyasini boshqarish bilan bog’liq,intellectual(aql)mehnat.
20.Ijodiy mehnat-bu?
a)Ijodiy mehnat-bu eng qiyin mehnat bo’lib,unda yashi xotira va etibor talab qilinadi.
b) Ijodiy mehnat-bu bo’zida axborot qabul qilish,etibor va diqqatni ongda jamlash.
c) ) Ijodiy mehnat-bu ilmiy va mehnat faoliyatida inson organizimining ishlashidir.
d) ) Ijodiy mehnat-bu o’zida axborot qabul qilish,etibor va diqqatni ongda jamlash.
21.Zararli odatlarga nimalar kiradi?
a)sigaret,nos,nasha,spirtli ichimliklarning organizmga salbiy ta’siri.
b) sigaret,nos,nasha,spirtli ichimliklar ,telefon o’ynash.
c) sigaret,nos,nasha,kompyuter o’ynash.
22.Sarosima deganda nimani tushunasiz?
a)birinchi guruh odamlarni qamrab oluvchi qo’rquv tuyg’usi,u esa atrofdagilarga o’tib,boshqaraolmaydigan jarayonga aylanib ketadi.
b) birinchi guruh odamlarni qamrab oluvchi tushunmovchilik tuyg’usi,u esa atrofdagilarga o’tib,boshqaraolmaydigan jarayonga aylanib ketadi.
c) birinchi guruh odamlarni qamrab oluvchi qo’rquv tuyg’usi,u esa atrofdagilarga o’tib,boshqara oladigan jarayonga aylanib ketadi.
d)to’g’ri javob yo’q.
23.Tashkiliy tadbirlar to’liq ko’rsatilgan qatorni toping?
a)axoli va xududlarning Favqulodda Vaziyatlardan muhofaza qilishga qaratilgan chora tadbirlar,turli avariya,xolatlardan oldini olish,bartaraf etish,favqulodda vaziyat aholini harakatlanishga tayorlash kabi tadbirlar majmuasidan iborat.
b)axoli va xududlarning Favqulodda Vaziyatlardan muhofaza qilishga qaratilgan chora tadbirlar,turli avariya,xolatlardan oldini olish,bartaraf etish, kabi tadbirlar majmuasidan iborat.
c)axoli va xududlarning Favqulodda Vaziyatlardan muhofaza qilishga qaratilgan chora tadbirlar,xolatlardan oldini olish,bartaraf etish,favqulodda vaziyat aholini harakatlanishga tayorlash kabi tadbirlar majmuasidan iborat.
d)axoli va xududlarning Favqulodda Vaziyatlardan muhofaza qilishga qaratilgan chora tadbirlar,turli avariya,favqulodda vaziyat aholini harakatlanishga tayorlash kabi tadbirlar majmuasidan iborat.
24.Ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar to’liq ko’rsatilgan qatorni toping?
a) Ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar-bu aholi va xududlarni ijtimoiy-iqtisodiy muhofazalashga qaratilgan chora tadbirlar,FV yuzaga kelganda ularning xavfini bartaraf etish,aholini moddiy taminlash,iqtisodiy jihatdan ko’rilgan zararni qoplash va boshqalar tashkil etadi.
b) Ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar-bu aholi va xududlarni ijtimoiy-iqtisodiy muhofazalashga qaratilgan chora tadbirlar,aholini moddiy taminlash,iqtisodiy jihatdan ko’rilgan zararni qoplash va boshqalar tashkil etadi.
c) Ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar-bu aholi va xududlarni ijtimoiy-iqtisodiy muhofazalashga qaratilgan chora tadbirlar,FV yuzaga kelganda ularning xavfini bartaraf etish,iqtisodiy jihatdan ko’rilgan zararni qoplash va boshqalar tashkil etadi.
d) Ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar-bu FV yuzaga kelganda ularning xavfini bartaraf etish,aholini moddiy taminlash,iqtisodiy jihatdan ko’rilgan zararni qoplash va boshqalar tashkil etadi.
25.Maxsus tadbirlar-bu?
a) Aholi va xududlar muhofazasini taminlashga qaratilgan kuch va vositalar faoliyati samaradorligini oshirish,ularning tayorgarligini kuchaytirishga qaratilgan,ular ustida olib boriladigan tadbirlar majmui tashkil etildi.
b) FV yuzaga kelganda ularning xavfini bartaraf etish,aholini moddiy taminlash,iqtisodiy jihatdan ko’rilgan zararni qoplash va boshqalar tashkil etadi.
c) axoli va xududlarning Favqulodda Vaziyatlardan muhofaza qilishga qaratilgan chora tadbirlar,turli avariya,xolatlardan oldini olish,bartaraf etish,favqulodda vaziyat aholini harakatlanishga tayorlash kabi tadbirlar majmuasidan iborat.
d) to’g’ri javob yo’q.
26.Biosfera –bu?
a)biosferaning tirik mavjudot tarqalgan qismi.
b) er sharining cho’kindi va basalt jisimlarini tashkil topgan qattiq qobig’I,er qatlami.
c) er sharining taxminan 70,7%ini egallagan dunyo okeani asosini tashkil qiluvchi erning suv qobig’i.
d) kislorod va azot asosini tashkil qilgan gazlar qorishmasidan iborat bo’lgan erning havo qobig’i.
27. Litosfera-bu?
a)Litosfera-er sharining cho’kindi va basalt jisimlarini tashkil topgan qattiq qobig’I,er qatlami.
b) Litosfera- biosferaning tirik mavjudot tarqalgan qismi.
c) Litosfera- er sharining taxminan 70,7%ini egallagan dunyo okeani asosini tashkil qiluvchi erning suv qobig’i.
d) Litosfera- kislorod va azot asosini tashkil qilgan gazlar qorishmasidan iborat bo’lgan erning havo qobig’i.
28.Gidrosfera bu-?
a)er sharining taxminan 70,7%ini egallagan dunyo okeani asosini tashkil qiluvchi erning suv qobig’i.
b)biosferaning tirik mavjudot tarqalgan qismi.
c) er sharining cho’kindi va basalt jisimlarini tashkil topgan qattiq qobig’I,er qatlami.
d) kislorod va azot asosini tashkil qilgan gazlar qorishmasidan iborat bo’lgan erning havo qobig’i.
29.Atmosfera bu- ?
a)kislorod va azot asosini tashkil qilgan gazlar qorishmasidan iborat bo’lgan erning havo qobig’i.
b)er sharining taxminan 70,7%ini egallagan dunyo okeani asosini tashkil qiluvchi erning suv qobig’i.
c)biosferaning tirik mavjudot tarqalgan qismi.
d) er sharining cho’kindi va basalt jisimlarini tashkil topgan qattiq qobig’I,er qatlami.
30. Atmosferani nechta asosiy qatlamga ajratish mumkin
a)troposfera,stratosfera va yuqori qatlamga.
b) stratosfera va yuqori qatlamga.
c) troposfera va yuqori qatlamga.
d)troposfera,stratosfera .
31.Muhit bu-?
a)organizmga uning yashash joyida ta’sir ko’rsatuvchi omillar va elementlar yig’indisidir.
b) tirik organizmga uni o’rab turgan tirik mavjudotlar tomonidan ta’sir ko’rsatishi.
c) organizmga tirik bo’lmagan tabiatning ta’siri (havo darajasi,namlik,havo tarkibi,suv tuproq va h k)
d)to’g’ri javob yo’q.
32.Biotik omillar deb nimaga aytiladi?
a) Biotik omillar –tirik organizmga uni o’rab turgan tirik mavjudotlar tomonidan ta’sir ko’rsatishi.
b) Biotik omillar – organizmga uning yashash joyida ta’sir ko’rsatuvchi omillar va elementlar yig’indisidir.
c) Biotik omillar – organizmga tirik bo’lmagan tabiatning ta’siri (havo darajasi,namlik,havo tarkibi,suv tuproq va h k)
d) Biotik omillar – tirik organizmga uni o’rab turmagan tirik mavjudotlar tomonidan ta’sir ko’rsatmasligi.
33.Abiotik omillar?
a)organizmga tirik bo’lmagan tabiatning ta’siri (havo darajasi,namlik,havo tarkibi,suv tuproq va h k)
b) tirik organizmga uni o’rab turgan tirik mavjudotlar tomonidan ta’sir ko’rsatishi.
c) insonning tabiat muhitiga ta’sir ko’rsatishi bilan bog’liq bo’lgan omillar.
d)to’g’ri jajob yo’q.
34.Antropogen omillar ?
a) Antropogen omillar –insonning tabiat muhitiga ta’sir ko’rsatishi bilan bog’liq bo’lgan omillar.
b) Antropogen omillar- tirik organizmga uni o’rab turgan tirik mavjudotlar tomonidan ta’sir ko’rsatishi.
c) Antropogen omillar- organizmga tirik bo’lmagan tabiatning ta’siri (havo darajasi,namlik,havo tarkibi,suv tuproq va h k)
d)to’g’ri javob yo’q.
35. Insonning tabiiy muhitda salbiy ta’siri quyidagi yo’nalishlarda nomoyon bo’lmoqda?
a)atrof muhitni ifloslantirish tabiat zaxiralarining kamayishi tabiiy muhitning buzilishi.
b)
36.Atmosferani ifloslantiruvchilar qanday turlarga ajratiladi?
a)mehanik,fizik va biologic.
b) mehanik,fizik.
c) fizik va biologic.
d) mehanik, biologic.
37.Mehanik ifloslantiruvchilarga nimalar kiradi?
a)chang,fosfatlar,qo’rg’oshin va simobdir.
b) chang,fosfatlar,qo’rg’oshin va har xil metallar.
c) qo’rg’oshin va simobdir har xil metallar.
d)to’g’ri javob yo’q.
38.Fizik ifloslantiruvchilarga?
a)fizik ifloslantiruvchilarga-issiqlik( atmosferaga isitilgan gazlarning kirishi),yorug’lik(tabiiy yoritgichlarning suniy yoritgichlar tasirida xiralashuvi)shovqinli (antropogen shovqinlaroqibatida),elektromagnit(elektr uzatgich liniyalar,radio va televidenie,sanoat qurilmalarining ishlashi)radiaktiv(atmosferaga adiaktiv moddalarning ortiqcha qo’shilishi)
b) bu asosan mikroorganizmlarning ko’payishi va antropogen omillar (issiqlik energiyasi sa’noat,transport,harbiy kuchlar harakati bilan bog’liq)
c) chang,fosfatlar,qo’rg’oshin va simobdir.
d)to’g’ri javob yo’q.
39.Biologik ifloslanish deb nimaga aytiladi?
a)bu asosan mikroorganizmlarning ko’payishi va antropogen omillar (issiqlik energiyasi sa’noat,transport,harbiy kuchlar harakati bilan bog’liq)
b) issiqlik( atmosferaga isitilgan gazlarning kirishi),yorug’lik(tabiiy yoritgichlarning suniy yoritgichlar tasirida xiralashuvi)shovqinli (antropogen shovqinlaroqibatida),elektromagnit(elektr uzatgich liniyalar,radio va televidenie,sanoat qurilmalarining ishlashi)
c) yorug’lik(tabiiy yoritgichlarning suniy yoritgichlar tasirida xiralashuvi)shovqinli (antropogen shovqinlaroqibatida),elektromagnit(elektr uzatgich liniyalar,radio va televidenie,sanoat qurilmalarining ishlashi)radiaktiv(atmosferaga adiaktiv moddalarning ortiqcha qo’shilishi)
d)to’g’ri javob yo’q.
40.Har yili er ostidan juda katta miqdorda tog’ jismlari qazib olinib,ularninguchdan bir qismidan xom ashyo olinadi,sanoatda esa faqatgina necha % dan foydalaniladi?
a)7%
b)4%
c)10%
d)5%
41.Xavfli geologik favqulodda vaziyatlar ko’rsatilgan qatorni belgilang.
a) Zilzila, ko’chki, tog’ o’pirilishi, yer sathining cho’kishi
b) Zilzila, ko’chki, o’pirilish, to’fon
c) Zilzila, ko’chki, dovul, to’fon, quyun, o’pirilish
42. Sel oqimlari tarkibidagi qattiq zarrachalar o’lchamiga qarab sellar qanday turlarga bo’linadi?
a)Aralash, loyqa, suv-toshli
b)Loyqa, aralash, granulyar
c)Suv-toshli, granulyar, aralash
d)Keng masshtabli, aralash, loyqa
43. Markaziy Osiyoda uchraydigan FV holati?
a)*Zilzila,sel,ko’chki,suv toshqini,o’pirilish;
b)Zilzila,sel,ko’chki,suv toshqini;
c)Vulqon,sunami,dovul;
d)Sel,ko’chki,suv toshqini,o’pirilish;
44.Kelib chiqish turiga ko’ra FVlar necha turga bo’linadi?
a)*Tabiiy,texnogen,ekologik tusdagi FVlar;
b)Texnogen,ekologik tusdagi FVlar
c)Tabiiy,texnogen tusdagi FVlar;
d)Tabiiy, ekologik tusdagi FVlar;
45. Tabiiy tusdagi FVlar qanday hodisalarga bo’linadi?
a)*Geologik, gidrometereologik,epidemic,epizootic,epifitotik xavfli hodisalar;
b)Gidrometereologik,atmosfera holatining o’zgarishi,quruqlik;
c)Epidemic,epizootic,epifitotik xavfli hodisalar;
d)Geologik,quruqlik,suv toshqinlari,sel;
46. Tabiiy FVlar tarqalish ko’lami,ta’sir maydoni,ushbu vaziyatlarda zarar ko’rgan odamlar soniga,keltirilgan moddiy zararlar miqdoriga va ko’lamlariga qarab nechta turga bo’linadi?
a)*Local,mahalliy,respublika va transchegara;
b)Respublika va transchegara;
c)Local,mahalliy,respublika
d)Mahalliy,respublika va transchegara;
47. Tog’ ko’chkisi qanday FVturiga kiradi?
a)*Geologic
b)Ekologik
c)Texnogen
d)Gidrometereologik
48. “Tabiiy,tehnogen va ekologik tusdagi FVlarning tasnifi to’g’risidagi” qaror qachon qabul qilingan?
a)*1998-yil 27-oktyabr 455-sonli
b)1996-yil 4-mart 378-sonli
c)1997-yil 23-dekabr 558-sonli
d)1995 yil 20-avgust 455-sonli
49. Bu odamlarda uchraydigan o’ta xavfli yuqumli kassalliklar zoonos infeksiyalar,virusli infeksiyalar tarqalishi nima deyiladi?
a)*Epidemiya
b)Epidemologik holatlar
c)Epizootic holatlar
d)epifitotik holatlar
50.Bu odamning ishlab chiqarish yoki xo’jalik faoliyati bilan bog’liq bo’lgan halokat hisoblanadi.Bu……..?
a)*Texnogen tusdagi FVlar
b)Geologic FVlar
c)Tabiy tusdagi FVlar
d)Ekologik FVlar
51. O’zbekistondagi bo’lib o’tgan eng kuchli zilzilalar qaysi viloyatga to’g’ri keladi?
a)* Gazli
b)Toshkent
c)Namangan
52.Yer ustki inshootlarini nima jidiy zararlaydi?
a)* Zilzila
b)To’fon
c)Suv toshqini
d) Kuchli shamol
53. Zilzila turlarining qaysi biri eng katta maydonga tarqaladigan va eng ko’p talofat keltiradigan zilzila qaysi?
a) *Tektonik zilzila
b)Vulqon zilzila
c)Agdorilish zilzila
d)Texnogen zilzila
54 Biror obektga talluqli bo’lib uning miqyosi o’sha obekt uchun chegaralanadi Bu FV tarqalish miqyosiga ko’ra qaysi turga mansub?
a)* Local
b) Mintaqaviy
c)Mahalliy
55. Toshkentda nechanchi yili 7-8 balli kuchli zilzila sodir bo’lgan?
a)*1966-yil
b)1997-yil
c)1997-yil
d)1985-yil
Do'stlaringiz bilan baham: |