A qodiriy nomidag jizzax davlat pedagogika instituti biologiya va uni o

Termin	To’g’ri javob	Yakka javob
Tushunchasi
1	Gematoma			Nekrozga uchragan to’qimani kesib tashlash (oyoq-qo’l, barmoq).
2	Lat eyish			Teri butunligining buzilishi.
3	Amputatsiya			teri butunligi buzilmasdan yumshoq to’qimaning jarohatlanishi
4	Ochiq jarohat			Muskullar va paylarning cho’zilishi, uzilishi.
5	Ichki qon ketishi			To’qimalar orasiga qon yig’ilishi.
6	Et uzilishi			Kuchli og’riq yoki travma oqibatida kelib chiqqan og’ir holat.
7	Tampon-bog’lam			Tana ichida qon oqishi
8	Og’riq shoki			Qon va ajratmalarni shimib oluvchi va infekstiya tushishiga qarshi ishlatiladigan mato.

Bosh miya shikastlanishlari.
Bosh miya shikastlanishi - bosh suyaklari shikastlanishi va yumshoq to’qimalar,bosh miya to’qimasi,miya pardalari, qon tomir m nervlari zararlanadi.
Sabablari:
Yol transport avariyalari, hodisalari
Mustlashish
Maishiy hodisalar
Sportdagi shikastlanishlari
Bosh miya shikastlanishi yiqilganda, qaltis xarakat qilganda,zarb yeganda, lat yeganda yuz berganda kelib chiqadi.


Bosh miya chayqalishi.
Bosh miya chayqalishining asosiy belgisi bo’lib hushdan ketish hisoblanadi. Hushdan ketish qancha uzoq davom etsa miya chayqalishining og’ir o’tishidan dalolat beradi. Agar jabrlangan odam 4-5 minutdan uzoq hushdan ketishi davom etsa bosh miya shikastlanishining og’ir darajasi hisoblanadi.


Bosh miya lat yeyishi.
Miya to’qimasining travmatik shikastlanishiga bosh miya lat yeyishi deyiladi.Miya karobkasiga miya to’qimasining urilishi hatijasida yuz beradi.
Yengil daraja.
Yuz sohasini assimetryasi va qo’l oyoqlar paralichlari kuzatiladi.
O’rtacha daraja.
Paralichlar nutw buzulishlari ko’rish , eshitishni buzulishlari va pisihikani buzulishlari ro’y beradi.
Og’ir darajasi.
Nafas olish faoliyatining buzulishi yutunishni buzulishi yurak qon tomirlarni tizininig faoliyatning buzulishlari kuzatiladi.
Bosh miya qisilishlarida eng muhim asosiy belgilaridan biri ko’z qorachig’ini kenggayishlari zararlagan tomonda aniqlanadi. Miyani qisilgan tomonida sog’lom tomoniga nisbatan ko’z qoerachig’i 3-4 marta kenggaygan bo’ladi. Birinchi yordam ko’rsatishda albatta jabirlandan insonni qimirlatmaslik va tezda tez yordamga murojaat qilish zarur . Mutaxasis o’z vaqtida tibbiy yordam ko’rsatishi maqsadga muvofiq bo’ladi. Videorolik namoyishi va prezentatsiyalar namoyish qilinadi.

INSЕRT USULI

Insеrt - samarali o’qish va fikrlash uchun bеlgilashning intеrfaol qismi hisoblanib, mustaqil o’qib o’rganishda yordam bеradi. Bunda mavzu, kitob va boshqa matеriallar talabaga oldindan vazifa qilib bеrib yuboriladi. Uni o’qib chiqib, “V,+,-, ?” bеlgilari orqali o’z fikrini ifodalaydi.

Matnni bеlgilash tizimi.
(V) – mеn bilgan narsani tasdiqlaydi
(+) – yangi ma'lumot
(-) – mеn bilgan narsaga zid
(?) – mеni o’ylantirdi. Bu borada mеnga qo’shimcha ma'lumot zarur.