A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Qanotchasining b o‘yi 1,5 sm, eni 0,5 sm, qo‘ng‘ir rangda, teskari
tuxumsimon. Bu qoraqarag‘ay urug‘idan yaxshi ko‘payadi. Havoning va
tuproqning bir oz quruqligiga chidamli. U asosan Jung‘oriya Olatovida
dengiz sathidan 2500 m balandda, Tyan-Shanda 3000 m gacha
balandliklarda o ‘sadi. Yer tanlamaydi, toshli yerlarda, tog‘ daryolari
bo‘ylarida, to g ‘ qiyaliklarida ko‘proq uchraydi.
Shrenk qoraqarag‘ayining y o g ‘ochi qurilish materiali sifatida
ishlatiladi. bu qoraqarag‘ay turi Toshkent shahrini ko‘kalamzor-
lashtirishda, to g ‘ o ‘rmon xo‘jaliklarida o ‘stirish uchun tavsiya etiladi.
G‘arbiy Tyan-Shan tog‘ining Toshkent vohasi hududlarida yaxshi
o ‘smoqda va hosilga kirgan.
Sharq qoraqarag‘ayi (Picea orientalis Link.) bo'yi 30 m, diametri
2 m bo‘lgan daraxt. Qobig‘i kul rang, yoshligida silliq. U 400 yil
yashashi mumkin. Shox-shabbasi tor piramida shaklida, shoxlari

---

ingichka bo‘lib, unga nozik, k o ‘rkam tus beradi. Kurtaklari mayda,
tuxumsimon, tukli, qizg‘ish rangli tangachalar bilan qoplangan,
smolasiz. Ninabarglari zich joylashadi, 4 qirrali, kalta, qattiq, to ‘mtoq,
yaltiroq, to‘q yashil rangda. Qubbalarining bo‘yi 6-15 sm, urug‘
tangachalari yaltiroq, yumaloq, cheti tekis. Urug‘i birinchi yili yetiladi,
qanotchasi bor, qo‘ng‘ir rangda. Bu qoraqarag‘ay asosan urug‘dan
ko‘payadi.
16-rasm. Tyanshan yo k i Shrenk qoraqarag'ayi.
Sharq qoraqarag‘ayi yoshligida sekin, keyin birmuncha tez o ‘sadi.
Uning o ‘q va yon ildizlari yuza joylashganidan, daraxti shamolga
chidamsiz. U issiqsevar o ‘simlik. Toshli va qumli tuproqlarda
o ‘saveradi. Y og‘ochi qurilishda, selluloza-qog‘oz sanoatida ishlatiladi.