A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Oddiy o‘rmon yong‘og‘i (Sorylus avellana L.) 
buta yoki kichik 
daraxt b o iib , bo‘yi 5 m ga yetadi. Shoxining po‘stlog‘i silliq, kul-g‘isht 
rangda. Novdasi kul-qo‘ng‘ir rangda, tukli, kurtaklari tuxumsimon. 
Barglari yumaloq, goh uchli, tubi yuraksimon, cheti har xil tishchali. 
Fevral oyida barg yozishdan oldin gullaydi. Urug‘chi gullari 2-5 tadan 
b o iin ib , to‘da- to ‘da, qizil-qo‘ng‘ir rangli tangachalar bilan o‘ralgan. 
Changchi gulllari uzun kuchala hosil qiladi, kuchalasi osilib turadi. 
Mevasi iyul o‘rtalarida yetiladi, 2-5 tadan bo iib zich joylashgan boiadi. 
Y ong‘oqchalari yumaloq, diametri 15-20 mm, yetilishi oldidan 
p o ‘stlog‘i to‘q jigarrangga kiradi. U rugi bahorda stratifikatsiya qilib 
ekiladi. Ildizi baquvvat, o ‘q va yon ildizlari yaxshi rivojlanib, yerga 
chuqur kiradi. 0 ‘rmon yong‘og‘i 80 yilgacha yashaydi.
Bu yong‘oq M DHning Yevropa qismida tarqalgan. U Kavkazda, 
Qrimda, G ‘arbiy Yevropada ham uchraydi. 0 ‘zbekistonda to g ii 
hududlarda yaxshi o ‘sib hosil beradi. U soyaga chidamli b o iib , baland 
daraxtlar tagida ham o ‘saveradi. Ochiq yerlarda, nam tuproqli joylarda

---

parxish yo‘li bilan va yer osti poyasidan k o ‘payib, tez tarqaladi. 
Unumdor yerlarda yaxshi o ‘sadi. Yog‘ochi oqish rangda, qattiq, 
egiluvchan va oson yoriladigan bo‘ladi. Undan bochkalarga gardish 
yasaladi. Po‘stlog‘i teri oshlash uchun ishlatiladi. Y ong‘og‘i yangiligida 
qovurib iste’mol qilinadi. 
U juda mazali, 
servitamin bo‘ladi. 
0 ‘rmonshunoslik ishlarida ahamiyatga ega. Uni ihota o ‘rmon qatorlari 
barpo etish, tog‘ qiyaliklarini yuvilib ketishdan saqlash maqsadida ekish 
tavsiya qilinadi. 0 ‘rmon yong‘og‘ining Uzoq Sharqda va Sharqiy 
sibirda 
turli bargli o‘rmon yong‘og‘i (Corylus hetorophylla Fisch.)
va Kavkaz, Kichik Osiyoda, Bolqon yarim orolida