A. A. Shernaev, N. E. Jiyanova

 

---

 
 
 
3-rasm. Davlat tadbirkorligi  turlari
9
 
 
Davlat  tadbirkorligi:  a)  davlat  sektorining  tijorat  korxonalari;  b) 
mulkchilikning  aralash  shakllariga  asoslangan  xo‗jalik  subyektlari;  d) 
davlat  kapitaliga  bozor  taklifi  sohasini  shakllantirish  vositasida  amalga 
oshiriladi. 
Keltirilgan  shakllarning  mazmunini  ko‗rib  chiqamiz.  Davlat  tijorat 
korxonalari ham davlat, ham xususiy huquq doirasida faoliyat ko‗rsatishi 
mumkin.  Ikkinchisining  iqtisodiy  mustaqilligi  birinchisidan  ancha 
yuqori.  Ular  keng  doiradagi  huquqlarga  ega:  yetkazib  beruvchilar  va 
xaridorlar  tanlovidan  to  o‗z  mahsulotlari  uchun  mustaqil  narx 
belgilashgacha.  Shular  orqali  o‗z  joriy  va  kapital  xarajatlar  qoplanadi. 
O‗z-o‗zini moliyalashtirish  kredit-moliya institutlaridan to‗liq mustaqil 
bo‗lishni anglatmaydi. Bu bir qator hollarda dotatsiyalar va subsidiyalar 
shaklida  byudjetdan  foydalanishni  ham  istisno  etmaydi.  Ammo  bu  – 
muayyan  shartlarda  jalb  qilinadigan  qo‗shimcha  resurslardir.  Agar  bu 
ssuda kapitali bo‗lsa, keyinchalik qaytariladi va to‗lanadi. 
Davlat  mulkining  barcha  obyektlarini  ikki  asosiy  guruhga  bo‗lish 
mumkin: 
–  faqat  davlat  tasarrufida  bo‗lishi  kerak  bo‗lgan  korxonalar  (tijorat  
obyektlari emas); 
                                                           
9
 Расм ўрганилган материал асосида тузилган.