A. A. Qaxxarov, yu. Sh. Avazov, U. A. Ruziyev kompyuter tizimlari va tarmoqlari

Boshqarish qurilmasi. Boshqarish qurilmasi (BQ) bajaradigan vazifasi bо‘yicha shaxsiy kompyuterning eng murakkab qurilmasidir – u mashinaning barcha bloklariga buyruqlar kodining shinasi (BKSH) orqali boruvchi boshqarish signallarini ishlab chiqaradi. BQ umumlashtirilgan sxemasi 1.10-rasmda keltirilgan.

Rasmda keltirilgan qurilmalar:

• 
  buyruqlar registri – xotiralovchi registr, unda buyruq kodi saqlanadi: bajarilayotgan amal kodi (BOK) va amalda qatnashayotgan operandalar manzillari. Buyruqlar registri mikroprotsessorning interfeyslar qismida joylashgan, buyruqlar registri blokida (buyruqlarni konveyerli bajaruvchi mikroprotsessorlarda bir necha buyruqlar registri mavjud bо‘ladi).
  
• 
  amallar deshifratori – mantiqiy blok, buyruqlar registridan keladigan kod amalsiga mos ravishda о‘zidagi mavjud kо‘p chiqishlaridan birini tanlovchidir;
  
• 
  mikrodasturlarning doimiy xotira qurilmasi (DXQ) о‘zining yacheykalarida SHK bloklarida axborotlarga ishlov berish uchun zarur bо‘lgan boshqarish signallarini (impulslarni) saqlaydi. Amallar kodiga mos amallar deshifratori tanlagan impuls DXQ dan mikrodastur zarur bо‘lgan boshqarish signallar ketma-ketligini о‘qiydi;
  
• 
  manzilni hosil qilish qismi (MP interfey qisimida joylashgan) –MPX registrlaridan va buyruqlar registridan keladigan manzillar (rekvizitlar) bо‘yicha xotira yacheykasining tо‘liq manzilini hisoblovchi qurilma;
  
• 
  axborotlar, manzillar va kо‘rsatmalarning kod shinalari – mikroprotsessorning ichki interfeysli shina qisimi.