3. Mavzu: Foydali qazilamalarni boyitish ko‘rsatkichlari

Rasm 35. CHo‘ktirish mashinasi tagligida zarrachalarni xarakatlanish sxemasi: 1-engil; 2- o‘rtacha; 3- og‘ir zarrachalar

Rasm 36. CHo‘ktirish mashinasida maxsulotlarni taqsimlanishi.
1-engil; 2- engilroq; 3-4 – og‘irroq; 6- og‘ir fraksiyalar; 6- dastlabki material.
Taglik orqali o‘tayotgan og‘ir zarrachaning o‘tish tezligi
, m/s (44)

ifoda bilan aniqlanadi.
Bu erda: q – vaqt birligi ichida taglik orqali o‘tgan zarrachalar miqdori;
δ_k – taglik orqali o‘tgan zarrachalar zichligi, kg/m³;
F – taglikning yuzasi, m²;
_ur – taglikning o‘rtacha bo‘shoqlik koeffitsienti.
Demak, taglik orqali zarrachalarni o‘tish tezligi, zarrachalarning o‘lchami, zichligi, shakliga va taglikning balandligiga bog‘liq ekan. Taglikni zichligi va balandligi oshgan sari zarrachalarni taglikdan o‘tish tezligi sekinlashib boradi.

Cho‘ktirish deb, mineral zarralarning vertikal suv oqimida harakatlanish tezligidagi farqqa qarab boyitish usuliga aytiladi.Cho‘ktirishda qo‘llaniladigan apparatlar cho‘ktirish mashinalari deyiladi. Cho‘ktirishning mohiyati shundan iboratki, ajratilishi lozim bo‘lgan mahsulot cho‘ktirish mashinasining panjarasiga beriladi va bu panjara orqali goh ko‘tarilib, goh pasayuvchi suv oqimi harakatlanadi.Bunday suv oqimlarining muntazam harakati tufayli mahsulot turli zichlikdagi qatlamlarga ajraladi. Pastki qatlamda katta zichlikka ega,yuqori qatlamlarda esa kichik zichlikka ega mahsulot yig‘iladi. Cho‘ktirish mashinalarining porshenli, diafragmali, porshensiz va harakatlanuvchi panjarali turlari mavjud.

2.3-chizmada cho‘ktirish mashinalarning asosiy turlari ko‘r-

satilgan.
2.3-chizma. Cho‘ktirish mashinalarining asosiy turlari:
a – porshenli; b – diafragmali; d – porshensiz;
e – qo‘zg‘aluvchi panjarali.
1 – panjara; 2 – porshen; 3 – ekstsentirk val; 4 – kamera;
5 – to‘sik; 6 – rezinali diafragma.

10.