3. Кредитга лаёқатлик таҳлилининг мазмуни, мақсади ва вазифалари. Кредитга лаёқатликнинг тавсифи

Кредит олувчининг фаолиятни баҳолаш

Баҳолаш элементлари	Кўрсаткичлари
Мижознинг фаолиятни ривожлантиришга интилиши:	ўсиш динамикаси;
	ўзгарувчанлик;
	истиқболлик.
Маҳсулот (иш, хизмат)ларга талабнинг ўзгариши:	мизозлар тавсифи;
	бозор ҳажми ва сифат кўрсаткичлари;
	сотиш ҳажми;
	баҳо белгилаш тартиби;
	сотиш режаси;
	талабнинг барқарорлиги;
	товарнинг алмашувчанлиги;
	ҳавф-хатарлар.
Таклифнинг ўзгариши:	рақобатчилар ҳолати;
	жўнатмалар мувофиқлиги;
	жўнатмалар ҳавф хатари;
	нархнининг барқарорлиги;
	ишчи кучи билан боғлиқ сабаблар;
	халқаро валютага талабнинг мавжудлиги.
Маҳсулотнинг сифат таснифи:	технология даражаси;
	маҳсулот сифати;
	капитал ва меҳнат сиғими.
Рақобат даражаси:	рақобатчилар;
	рақобатнинг интенсивлиги;
	бозорга киришда тўсиқлар;
	пешқадам рақобатчиларнинг бозордаги улуши.

Кредитга лаёқатлик таҳлилининг мақсади - корхоналарнинг кредит, қарз маблағларини жалб этиши юзасидан уларнинг молиявий ҳолати ва натижаларини таҳлил этиш орқали пул маблағларини кўпайтириш имкниятларини ретроспектив таҳлилини амалга оширишдан иборат.
Корхоналарнинг кредитга лаёқатлигини баҳолашда таҳлил олдига қуйидаги вазифалар қўйилади:

• 
  корхоналарнинг кредитга лаёқатлигини даврий оралиқлар бўйича ўрганиш;
  
• 
  корхоналарнинг молиявий барқарорлиги, активлар ва капитал фойдалилигини баҳолаш;
  
• 
  маблағларни жойлашинувидаги ҳолат, уларнинг айланувчанлигини баҳолаш;
  
• 
  муддати ўтган мажбуриятларнинг ҳолати, корхоналарнинг молиявий мустақиллик даражасидаги ўзгаришлар, сотиш ҳажмидаги ўсиш, ликвид маблағларнинг ҳолати каби қўшимча кўрсаткичларга баҳо бериш;
  

Кредитга лаёқатликни таҳлил этишнинг даражаси ва сифати ахборот манбаларининг тўлиқлигига ва уларнинг атрофлича ўрганилишига боғлиқ. Шу сабабли таҳлил этишда ўрганиладиган ахборотларни таркиблаш ва уларни тизимлаштириш муҳим масала ҳисобланади. Қуйида, корхонлар кредитга лаёқатлигини баҳолаш, таҳлил этишнинг ахборот манбалари ва улар қўйилган талабларни келтириб ўтамиз.
-жадвал