2-Ma’ruza Neft tovarlari kimyoviy tarkibi va uning tuzilishi. Kimyo sanoati

O'simlik yelimlari Bular ishlatilishi bo'yicha: 1. Nitroselluloza yelimi. Sellulozaga azot kislotasi ta'sir qilib olingan kolloksilinni egiluvchanligini oshiradigan plastifikatorlar (kanakunjut moyi, dibutilftalat, kamfara) qo'shib keton va murakkab efirlarda (atseton, etilatsetat, amilatsetat, butilatsetatda) eritish natijasida tayyorlanadi. Poyabzal ishlab chiqarishda va ta'mirlashda charm hamda gazlamalarni yelimlash uchun ishlatiladi.
Sintetik yelimlar Xomashyosi bo'yicha 5 guruhchaga bo'linadi. 1. Universal BF yelimi. Fenoformaldegid va polivinilbutiral qatronlarining spirtdagi eritmasi bo'lib, metall, shisha, chinni va plastmassa buyumlarini yelimlashda (BF-2, BF-4) hamda gazlama va charm buyumlarini (BF-6) yelimlashda ishlatiladi.
BF-6 yelimi tarkibiga yumshatuvchi kamfara va kanifol qo'shilganligi bilan farq qiladi. 2. PVA yelimi. Polivinilatsetat qatronidan olinib, qog'oz, charm, gazlama va plastmassalarni yelimlashda ishlatiladi.
3. Poliuretan yelimi. Izotsianat va oligoefirlar aralashmasidan olinib, universal yelim sifatida hamma yelimlash ishlarida ishlati-lishi mumkin. 4. Karbamid yelimi. Mochevinoformaldegid qatronidan olinib, mebel va fanera ishlab chiqarishda ishlatiladi. 5. Epoksid yelimi. Difenilolpropan va epixlorgidrin aralashmasidan olinib, universal yelimligi tufayli keng tarqalgan bo'ladi. 6. Ma'daniy yelimlar. Bu guruhga asosan natriy va kaliy silikatlarining suvdagi eritmasi bo'lmish devonxonalarada ish-latiladigan silikat yelimi kiradi.
2.4. Lok va bo'yoq tovarlari Bu guruhga Olif, lok va bo'yoqlar kiradi. Lok va bo'yoqlar surtilgan yuzada havoning kislorodi ta'sirida polimerizatsiyalab tovarlarga bezak beradigan pishiq parda hosil qilishadi. Surtilgan yuzada tez qurishi uchun ularga naftenat, linoleat va rezinatlarni kobalt, marganets va qo'rg'oshinli tuzlari bo'lmish sikkativ qo'shiladi. Ko'rish tezligi yod soni bilan belgilanadi. Bu son 100 gramm organik modda necha gramm yodni biriktira olishini ko'rsatadi. Tarkibida qo'shma bogiiq molekulalar ko'p boigan organik moddalar yodni ko'p miqdorda biriktira oladi.
Lok-bo'yoq materiallar suyuq yoki pastasimon kompozitsiyalardan iborat bo'lib, buyum betiga yupqa qilib surilganidan so'ng u qotgach, bo'yalgan sirt bilan mahkam yopishgan plyonka hosil qiladi. Lok-bo'yoqlar konstruksion materiallar hamda buyumlarni korrozion yemirilishlardan, mexanik shikastlanishlar, turli kimyoviy o'zgarishlardan muhofaza qiladi. Shuning uchun ham ular qattiq, mexanik pishiq, yemirishga qarshilik ko'rsatadigan, harorat o'zgarishlariga, quyosh radiatsiyasining ta'siriga, shuningdek, moy, benzin, ishqor, kislota va boshqa muhitlarning ta'siriga chidamli bo'lishlari kerak.