1-мустақил иш mavzu: Shaxslaro munosabatlar psixodiagnostikasi reja

Шу мавзулар бўйича 10 та очиқ тест тузиш
12 варақли дафтарга езиб расмга олиб пдф қилиб группага ташисиз

5-МУСТАҚИЛ ИШ
Mavzu: Xotirani diagnostika qilish metodlari.
reja:
1.Eshitish xotirasini baholash. Esda qoldirish jarayonining dinamik xususiyatlari.

1. 
   Ko'rsatma.LEKIN)" Endi men so'zlarni aytaman, siz esa ularni takrorlaysiz iloji boricha, har qanday tartibda." So'zlar aniq, sekin o'qiladi .
   
2. 
   B) "Endi men bir xil so'zlarni aytaman, siz ularni tinglaysiz va ularni takrorlaysiz - allaqachon nomlanganlarni ham, hozir ham eslaysiz. so'zlarni nomlash har qanday tartibda bo'lishi mumkin.
   
3. 
   Keyin tajriba ko'rsatmalarsiz davom etadi. Keyingisidan oldintakrorlashlar shunchaki "Yana bir marta" deyishadi. 5-6 marta takrorlashdan keyinso'zlar, eksperimentator mavzuga aytadi: "Bir soatdan keyin bu so'zlarni yana chaqiring." Tadqiqotning har bir bosqichida protokol to'ldiriladi,nomli so‘zlar belgilanadi. Agar mavzu qo'shimcha so'zni nomlagan bo'lsa, ubelgilangan. Bir soat o'tgach, tadqiqotchining iltimosiga binoan, mavzu oldindan o'qimasdan yodlangan so'zlarni takrorlaydi,aylanalarda bayonnomada qayd etiladi.
   

   	raqam	xor	tosh	qo'ziqorin	kino	soyabon	dengiz	bumblebee	chiroq	Lynx
   soat

4. 
   "Yodlash egri chizig'i" profili
   
5. 
   Miqdor
   
6. 
   Qayta ishlab chiqarilgan
   
7. 
   so'zlar
   
8. 
   rang: qora; harflar oralig'i:-.8pt"> O
   
9. 
   O'yinlar soni
   
10. 
    Natijalarni talqin qilish. Grafik so'zlar sonini ko'rsatadi eksperimentning har bir seriyasida sub'ekt tomonidan yodlangan. Shakl bo'yichabu xotira egri chizig'i haqida taxmin qilish mumkin xotira xususiyatlari. Ha, soat sog'lom odamlar har bir takrorlash bilan to'g'ri nomlangan so'zlar soni kuchayadi, zaiflashadi kamroq ko'paytiradi, "qo'shimcha" so'zlarga yopishib olishi mumkin.Xotiraning egri chizig'i diqqatning zaiflashishini ko'rsatishi mumkincharchoq. Egri chiziqning zigzag xarakterini ko'rsatishi mumkindiqqatning beqarorligi. Odatda normal xotiraga ega mavzuuchinchi takrorlash 9 yoki 10 so'zni takrorlaydi.
    
11. 
    
    
    
12. 
    Bir soatdan keyin ushlab turilgan va ijro etilgan so'zlar soni,uzoq muddatli xotira darajasini ko'rsatadi.
    
13. 
    2. “Mantiqiy va mexanik xotira koeffitsientini aniqlash” metodikasi.
    
14. 
    Texnika mantiqiy va rivojlanish darajasini aniqlash uchun ishlatiladimexanik xotira. Maxsus koeffitsient kiritildi - K. K1 - mantiqiy xotira koeffitsienti, K2 - mexanik xotira koeffitsienti. K1 va K2 koeffitsientlari 0 dan, bola bitta so'zni eslamaganida, bola topshiriqni to'liq bajarganida 1 gacha bo'lgan oraliqda.
    
15. 
    Tadqiqot jarayoni: Bolaga 10 juft o'qiladi1-topshiriqning so'zlari (5 soniyali juftlik orasidagi interval). 10 soniyalik tanaffusdan so'ng, qatorning chap so'zlari o'qiladi (15 soniya oralig'i bilan) va bola qatorning o'ng yarmining esda qolgan so'zlarini yozadi.
    
16. 
    Shunga o'xshash ish 2-topshiriq so'zlari bilan amalga oshiriladi.
    
17. 
    2-topshiriq uchun so'zlar:
    
18. 
    Beetle - kreslo
    
19. 
    Baliq - olov
    
20. 
    Tupur - opa
    
21. 
    Shlyapa - ari
    
22. 
    Etik - samovar
    
23. 
    Fly agaric - divan
    
24. 
    Kompas - elim
    
25. 
    Dekanter - oling
    
26. 
    Match - poyabzal
    
27. 
    Grater - ketadi
    
28. 
    Natijalarni qayta ishlash.
    
29. 
    Mantiqiy xotira hajmi: K1 \u003d B1 / A1,
    
30. 
    bu erda K1 - mantiqiy xotira koeffitsienti,
    
31. 
    B1 - birinchi qatordan yodlangan so'zlar soni,
    
32. 
    A1 - miqdor birinchi qatordagi so'zlar.
    

2.Ko‘rish va eshitish xotirasini o‘rganish. Eslab qolish metodikasi.

Meyli testi
Ko‘rish va eshitish xotirasini o‘rganish

• 
  Meyli testi yordamida ko‘rish va eshitish xotirasini o‘rganish R.Meyli testi 1961 yilda ishlab chiqilgan bo'lib, 7-14 yoshli bolalar va kattaiarning ko'rish va eshitish xotirasini o'rganishda foydalaniladi.
  
• 
  Tadqiqot ikki bosqichdan iborat .
  
• 
  Birinchi bosqichda rasmda tasvirlangan predmetlarni xotirada olib qolish va ko'rish xotirasi o'rganiladi. Ikkinchi bosqichda tadqiqotchi o'qib bergan so’zlarni - predmetlarning nomlarini eshitib, esda olib qolish qobiliyati o'rganiladi. Bu tadqiqotlar bir kunda o'tkazilmaydi, bu esa xotiraning o'rganilayotgan xususiyatlarini yaxshilab tahlil qilishga imkon beradi.
  

3.Xotira va mnemik faoliyat diagnostikasi. Xotirani diagnostika qilish metodlari.

Xotira – shaxs psixik hayotini belgilab beruvchi xususiyat. Uning ahamiyati o‘tmish voqealarini qayd etish bilan cheklanmaydi. Axir hozirgi zamondagi hech qanday harakatni jarayonlardan tashqarida tasavvur qilib bo‘lmaydi; eng oddiy psixik aktning sodir bo‘lishida har bir elementni keyingisiga bog‘lash uchun esda saqlab qolish katta ahamiyatga ega. Bunday bog‘lanishga layoqatsiz bo‘lgan insonning rivojlanishi mumkin emas.
Faqat xotira insoniylik madaniyatining yo‘qolib ketmasligiga, tafakkurimizning tadbiq etilishiga va tuyg‘ularimizning kechishiga ko‘mak beradi. Bosh miya po‘stlog‘ida paydo bo‘ladigan tashqi olam obrazlariizsiz yo‘qolib ketmaydi. Ular uzoq vaqt davomida saqlanib qoladigan iz qoldiradilar. Psixikamizdagi xotira ularning zahirasi bo‘lib xizmat qiladi. Unda kechadigan barcha jarayonlar mnemik jarayonlar deb ataladi (yunonchadan «mnema» - xotira).
SHunday qilib, xotira – bu inson tomonidan o‘tmish tajribasini esda olib qolish, saqlash va keyinchalik eslashning psixik jarayoni. Inson hayotida xotiraning o‘rni beqiyosdir. Xotirasiz inson «abadiy go‘daklik holatida» qolgan bo‘lar edi (I.M. Sechenov). S.L. Rubinshteyn ta’kidlaganidek: «Xotirasiz daqiqa mavjudotlari bo‘lar edik. O‘tmishimiz kelajak uchun o‘lik bo‘lardi. Hozirgi zamon kechmishiga ko‘ra o‘tmishda badar yo‘qolardi» .
Xotiraning nerv-fiziologik asosida bosh miya po’stida hosil bo’ladigan shartli reflekslar, turli assotsiativ bog’lanishlar yotadi. Lekin, odam esda olib qolish paytida assotsiatsiyalar hosil bo’lganligini mutlaqo sezmaydi. Har xil assotsiatsiyalarning hosil bo’lganini odam keyinchalik biror narsani esga tushirish paytida bo’ladi. Xotiraning nerv-fiziologik mexanizmlari xususida to’xtalar ekanmiz, so’nggi yillarda texnikaning g’oyat tez rivojlanishi natijasida turli esda olib qoluvchi apparatlarga bo’lgan ehtiyoj benihoya ko’payib ketganligini ta’kidlash joiz. Bu o’z navbatida xotiraning nerv-fiziologik mexanizmlarini psixolog va fiziologlardan tashqari injenerlar, bioximiklar, genetiklar hamda kibernetiklar tomonidan o’rganilishiga olib keldi. Natijada xotiraning nerv fiziologik mexanizmlarini tushuntiruvchi bir qancha yangi nazariyalar maydonga keldi. Ana shunday nazariyalardan eng muhimi molekulalarning o’zgarishi bilan bog’liq bo’lgan bioximik nazariyadir. Bu nazariyaga ko’ra biror narsani esda olib qolish va esda saqlab turish maxsus tuzilishni o’zgarishi bilan bog’liqdir. O’tkazilgan tekshirishlarga ko’ra, biror narsa esda olib qolinganda, asosan nerv hujayralarining (neyronlarning) dendrit shoxlari tarkibida o’zgarish yuzaga keladi. Ular qandaydir boshqacharoq tuzilishga kirib oladilar. Dendritlar tuzilishidagi hosil bo’lgan o’zgarish darrov o’tib ketadigan bo’lmay, ancha mustahkam bo’ladi. SHu sababli esda olib qolgan narsa uzoq vaqt xotirada saqlanib turadi.
Xotiraning psixik jarayon sifatida o‘ziga xos xususiyati uning atrof-olamni bevosita aks ettirishga yo‘nalmaganligi, moddiy jismlar va hodisalar bilan ish eritmasligidan iborat. Jismlar olamini aks ettirish idrok va tafakkurda amalga oshiriladi. Xotira qabul qilingan obraz va tushunchalarni «ikkinchi aks ettirish» bilan ish ko‘radi.
Har bir bilish jarayoni uzluksiz xotiraga aylanadi, va har bir xotira biror bir boshqa narsaga aylanadi. Har bir psixik jarayon boshqa jarayonni amalga oshirishning sharti bo‘lib xizmat qiladi (yoki o‘sha jarayonning keyingi bosqichi). Bu uning «ikkilamchi» mahsulotga aylanib, tasavvurda amalga oshish qobiliyatiga ega bo‘lishini, jarayonning keyingi rivojlanishi uchun tayanch vazifasini o‘tashi mumkinligini bildiradi.
Xotiraning keyingi xususiyati uning bir yo‘nalishga: o‘tmishdan kelajakka qaratilganligidir. Inson xotirasining asosiy ishlash mexanizmi uning kelajakka yo‘naltirilganligidir. Xotiraning asosiy vazifasi uning kelajakka xizmat qilishidir. O‘tmishni aks ettirish kelajakda natijaga erishishning vositasi sifatida namoyon bo‘ladi.
Xotira xususiyatlarining orasida uning quyidagi tabiiy xossalari ajratiladi:
- yodda saqlash tezligi – axborotni xotirada saqlab qolish uchun zarur bo‘lgan takrorlashlar soni;
- unutish tezligi – esda qolganlarning xotirada saqlanish muddati;
- yodda saqlash hajmi – insonning ma’lum vaqt ichida esda olib qolishga qodir bo‘lgan jismlar yoki dalillar soni;
- o‘zlashtirilganlarni yodda saqlash davomiyligi – insonning zarur axborotni ma’lum vaqt oralig‘ida yodda olib qolish qobiliyati;
- qayta tiklash aniqligi insonning xotirada saqlanib qolgan axborotni aniq saqlash, asosiysi esa, aniq ishlab chiqish qobiliyati;
- xotira shayligi – talab etilganlarni darhol esga tushirish malakasi.
Xotira qaerda saqlanadi? Ming yillar davomida tibbiyot xodimlari xotiraning saqlanish joyi – bosh miya ekanligiga ishonar edilar. O‘tgan asrda avval xotiradan ko‘tarilgan voqealar haqidagi axborotni o‘timish qa’ridan yuzaga chiqarish qobiliyati uchun javobgar bo‘lgan bosh miya nuqtalarini izlash ishlari boshlab yuborilgan edi. Lekin miya qutisi qancha tadqiq etilmasin, axborot to‘plash va saqlash vazifasini bajaruvchi hech qanday soha aniqlanmadi. Ma’lum bo‘lishicha, bu vazifani yaxlit miyaning o‘zi, uning yarim sharlari bajaradi.
Xotira – shaxs psixik hayotini belgilab beruvchi xususiyatdir. Uning ahamiyati o‘tmish voqealarini qayd etish bilan cheklanmaydi. Axir hozirgi zamondagi hech qanday harakatni jarayonlardan tashqarida tasavvur qilib bo‘lmaydi; eng oddiy psixik aktning sodir bo‘lishida har bir elementni keyingisiga bog‘lash uchun esda saqlab qolish katta ahamiyatga ega. Bunday bog‘lanishga layoqatsiz bo‘lgan insonning rivojlanishi mumkin emas.
Faqat xotira insoniylik madaniyatining yo‘qolib ketmasligiga, tafakkurimizning tadbiq etilishiga va tuyg‘ularimizning kechishiga ko‘mak beradi. Bosh miya po‘stlog‘ida paydo bo‘ladigan tashqi olam obrazlariizsiz yo‘qolib ketmaydi. Ular uzoq vaqt davomida saqlanib qoladigan iz qoldiradilar. Psixikamizdagi xotira ularning zahirasi bo‘lib xizmat qiladi. Unda kechadigan barcha jarayonlar mnemik jarayonlar deb ataladi (yunonchadan «mnema» - xotira).
SHunday qilib, xotira – bu inson tomonidan o‘tmish tajribasini esda olib qolish, saqlash va keyinchalik eslashning psixik jarayoni. Inson hayotida xotiraning o‘rni beqiyosdir.
Biz xotiramizning mavjudligiga shukronalar aytmog‘imiz lozim . U bizni noto‘g‘ri ishlashdan qaytarishdan tashqari, berilgan vaqtimizni to‘g‘ri taqsimlashga, hayotimizni to‘g‘ri belgilab olishimizga yordam beradi. Oilamizni tanish, o‘zimizning tilda gapirish, uyimizni topib kelish va oziq-ovqat va suv topish imkonini beradigan jarayon, bizning xotira hisoblanadi. U tajribalarimizdan bahramand bo‘lishga,tajribalarni xayotga tatbiq qilishga va yana qayta undan zavq olishga imkon beradigan jarayon albatta bizning xotira hisoblanadi Kimlarningdir yomonliklarini unutishimizga qarshilik ko‘rsatadigan xam bizning xotiralar hisoblanadi.
Sizning esda olib qolganingizjuda katta rol o‘ynaydi. Sizning to‘plagan bilim omboringiz, o‘tgan quvonch, g‘azab tufayli alamli xotiralar, yoki aybdorlik xisi xotira jarayonisiz mavjud bo‘lmagan bo‘lar edi.


Шу мавзулар бўйича 10 та очиқ тест тузиш
12 варақли дафтарга езиб расмга олиб пдф қилиб группага ташисиз