61
2. Jamoat universitet korporatsiyalari, mahalliy jamoat yuridik shaxslari, ta’lim
korporatsiyalariga tegishli xususiy universitetlar tomonidan joriy qilingan
jamoat universitetlari;
3. Xususiy universitetlar - umumiy universitetlar sonining 80% ni tashkil qiladi;
4.Har bir xususiy universitet o‘zining no
ѐ
b ta’lim tizimi va ilmiy tadqiqotlarini
taklif etadi. Bu universitetlar YAponiya ta’lim tizimida muhim ahamiyatga ega.
YAponida hozirgi kunda 1200 dan zi
ѐ
d universitet va kollejlar bo‘lib, unda 3.22
mln. talaba tahsil oladi. YAponiyada barcha milliy universitetlar 2004 yildan
boshlab korporatsiya sifatida qayta tashkil qilindi. milliy universitetlarning
bunday birlashuvi ta’lim va ilmiy tadqiqotlarning yanada jonlanishiga olib keldi.
SHuningdek, har bir milliy universitet moliyaviy masalalarda ham mustaqil
bo‘ldi. 2004 yildan boshlab jamoat universitetlari mahalliy jamoat yuridik
shaxslarga korporatsiyani o‘z hohishiga ko‘ra tashkil etish va boshqarish
imkonini berdi.
Milliy
universitet
korporatsiyalarini
prezident
boshqaruv
tizimi
boshqaradi, unda direktorlar kengashi mavjud bo‘lib, boshqaruv va ta’lim uchun
kengash organlari faoliyat yuritadi. Milliy universitet korporatsiyalari olti yillik
davr mobaynida vaqtni hisobga olgan holda muvaqqat reja tuzishi kerak. Bunda
Fransiya si
ѐ
satining Oliy ta’lim haqidagi si
ѐ
satida kuzatilganidek, oliy ta’lim
haqidagi milliy si
ѐ
sat va universitet mustaqilligi o‘rtasida korporatsiya o‘rnatish
maqsad qilib olingan.
Milliy uinversitet korporatsiyalarida shtat birligi masalalari prezident
tomonidan hal etiladi. Lekin shunga qaramay, o‘qituvchilar tarkibining bandligi
bo‘yicha har bir fakultet
ѐ
ki yo‘nalish o‘zi qaror beradi, prezident uni
ma’qullaydi.
YAponiya xususiy universitetlarida talabalarning 80% tahsil olishadi va
davlatning gullab-yashnashga o‘z hissasini qo‘shishadi.
62
YAponiya ta’lim tizimidagi qator ijobiy o‘zgarishlarga qaramasdan
xalqaro xorij universitetlariga talab kuchli. SHu bois Maorif, Sport, Fan va
texnika vazirliklari universitetlarning ta’lim faoliyatini yaxshilash borasida
quyidagi ishlarni amalga oshirdi:
-
Sifat kafolati va akkreditatsiya tizimi orqali Oliy ta’lim sifatini oshirish;
-
Bakalavriat va magistratura sifatini yanada yaxshilash;
-
Xalqaro raqobatbardoshlikni kuchaytirish;
YAponiya Oliy ta’lim muassasalarining xalqaro raqobatbardoshligini oshirish
maqsadida ma’lum muddat sifat kafolati va akkreditatsiya tizimi barlashtirildi.
-
Ingliz tili sinflari (guruhlari)ni tashkil etish;
YApon talabalari ingliz tilida kerakli bilimlarni olishi uchun, xorijlik talabalar
YAponiyada tahsil olishlari uchun qulaylik yaratish maqsadida mashg‘ulotlar
ingliz tilida tashkil etildi, ingliz tilida kurslar ochildi.
YAponiyada ko‘plab universitetlar allaqachon ingliz tilida dars o‘tiladigan
guruhlarini tashkil etgan. Undan tashqari 50 dan oshiq oliy ta’limdan keyingi
ta’lim o‘ynalishida mashg‘ulotlar faqat ingliz tilida olib boriladi.
“300 000 Xalqaro talabalar rejasi” tizimi
Xalqaro talabalar almashinuvi nafaqat xalqaro raqobatbardoshlikni qo‘llab
quvvatlaydi, balki boshqa davlatlar bilan do‘stlik va hamkorlikni rivojlantiradi.
SHunga ko‘ra yapon hukumati hozirgi kunga qadar xalqaro talabalarni qabul
qilish va yapon talabalarini chet davlat ta’lim muassasalariga katta e’tibor
qaratib keldi.
1983 yil “100 000 xalqaro talabalarni qabul qilish rejasi” ishga tushdi,
2003 yil maqsadli 100 000 talaba tahsil olishga muvaffaq bo‘ldi. 2008 yil 1
maydan boshlab chet ellik talabalar soni 123 829 taga etdi. 2008 yil iyul oyida
jamiyatni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish maqsadida Ta’lim, Madaniyat,
Sport, Fan va texnika vazirliklari va boshqa muassasalar, manfaatdor
agentliklar “300 000 chet ellik talabalar rejasi” tizimini ishga tushirdi. Bu
rejani to‘liq amalga oshirish muddati 2020 yil deb belgilandi.
63
Mazkur rejaga ko‘ra “Global 30” loyihasini amalga oshirish maqsadida
YAponiya universitettidan 30 tasi tanlab olindi, shulardan quyidagi 13 tasi
markaz sifatida belgilandi:
Toxoki universiteti (Tohoky University)
Sukuba universiteti (Tsukuba University)
Tokio universiteti (Tokyo University)
Nagoya universiteti (Nagoya University)
Kioto universiteti (Kyoto University)
Osaka universiteti (Osaka University)
Kyusyu universiteti (Kyusyu University)
Keyo universiteti (Keio University)
Sofiya universiteti (Sophia University)
Meydji universiteti (Meiji University)
Vaseda universiteti (Waseda Uiversity)
Doshisha universiteti (Doshisha University)
Ritsmeykan universiteti (Ritsumeikan University)
YAponiyada universitetni moliyalashtirish asosan 2 turda amalga
oshiriladi: asosiy chiqimlarni moliyalashtirish, ayrim o‘qituvchilarning ilmiy
tadqiqotlari uchun raqobatbardosh fondlar va talabalarga moliyaviy
ѐ
rdam.
Milliy, jamoat va xususiy universitetlarni musobaqa asosida
moliyalashtirish ham yaxshi yo‘lga qo‘yilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: 
