3
KIRISH
O`zbekiston Respublikasi Mustaqillikka erishganidan so’ng yurtimizda
Komputer texnologiyalari kundan-kunga rivojlanib bormoqda. Hozirgi kunda
insonlarning Internet resurslariga bo`lgan talabini hisobga olgan holda Internet
texnologigalarni rivojlantirish asosiy masala bo`lib qolmoqda. Ayni paytda Internet
foydalanuvchilari o`z ehtiyojini qondira oladigan ma`lumotlarga Internet tarmog`i
orqali ega bo`lishi mumkin.
Internet turli xil insonlarni yagona maqsad bilan birlashishiga sabab
bo’lmoqda. Hamma Internet tarmog’idan biror turdagi axborot olishga harakat
qiladi. Internet tarmog`I kun sayin rivojlanib bormoqda. Buning asosiy sababchisi
esa jamiyatimizning barcha sohalari qamrab olgon axborot resurslari soning ortib
borishi hisoblanadi.
Dastlabki web-sahifalar juda sodda tuzilishga ega bo’lib, ular matnni
formatlash va gipеrko’rsatkichlardan tarkib topgan edi. Web tеxnologiyalar
rivojlanishi natijasida Web sahifalar tarkibida Plugin dasturlar joylashtirila
boshlandi, natijada Web sahifalarga intеraktiv xususiyati bеrildi. Web
tеxnologiyalarning rivojlanishining oxirgi natijalaridan biri bu skript tillaridir
(Script Languages). Ularni ishlatishdan maqsad Web sеrvеrining ishini
yеngillashtirish, har xil mayda ishlar uchun Web sеrvеrini bеzovta qilmasdan,
bunday masalalarni foydalanuvchi kompyutеrining o’zida yaratishdir.
Web sahifa Intеrnеt tarmoqlarida joylashgan fayllar to’plami bo’lib, ularni soni
soat sayin ko’payib bormoqda. Bu fayllarda ma'lumotlarni turli xillarini: matn,
grafik, tasvir, vidеo, audio ma'lumotlarni uchratish mumkin. Bugungi kunda Web
Intеrnеt rеsurslari ichida eng ommaviysi hisoblanadi. Chunki, avvaldan
tayyorlangan Web sahifa orqali tеgishli ma'lumotlarni to’ldirish foydalanuvchining
qanchadan-qancha vaqtini tеjash imkonini bеradi. Shu bois matеmatika va
informatika yo’nalishida tahsil oluvchi talabalarga Web tеxnologiyalarni alohida
kurs sifatida o’qitila boshlandi.
4
Front Page saytlarining to’g’ri ko’rish xususiyatlarini ko’rib chiqish, grafika
bilan bog’liq muammolarni, saytni har xil multimediyali to’ldirish variantlarini,
sahifaning mazmunli qismi va uning yuklash tezligi orasidagi balansni topishga
imkoniyat yaratib beradi. Front Pageda qaror va usullar to’plamini ko’rib
chiqishdagi kundalik ishlarimiz ma’lumotlardan foydalanib, sanoat saytlarini
bajarish mumkin. Shunday qilib, saytni korporativ ma’lumotlarni bezashga bog’lash
va u bilan distanstion rejimda to’g’ri ish tashkil etish mumkin bo’ladi. Sayt
yordamida mijozlar bilan mana shunday ishlar tashkil etilganda tashkilot
xizmatchilari o’z ishlarini ofis tashqarisida ham bemalol bajarishlari mumkin
bo’ladi. Elektron tijorat uchun ham saytlar yaratish ham uzluksiz axborotli xavfsiz
sayt vositalarini tashkil qilish mumkin. Bu ishlarning barchasi dasturlashsiz olib
beriladi.
Internet saytlarni har bir oynachasi bir web sahifadir. Har bir internet
sahifa HTML ko’dl ari orqali yaratiladi . HTML bu Hyper Text Markup
Language. Bu degani, bir programmalash tilidir.
URL –bu Uniform Resource Locators, ya’ni bu har bir saytning nomidir.
Har bir sayt nomi hech yerda qaytarilmaydi va boshqa joyda ishlatilmaydi. Bu
qaytarilmas sayt nomidir. Misol uchun http://www.mail .uz faqatgina bittadir,
boshqa hech qayerda shu nomli sayt ochilishi mumkin emasdir, va ochilmaydi
ham. URL to’rt qismdan iboratdir.
Protocol://ServerName:PortNumber/FileName
Protocol: bu http protokolidir.
ServerName: mail.uz
PortNumber: 80, agarda hech narsa yozilmagan bo’l sa bu avtomatik
ravishda 80 portdir.
FileName: Ko’pincha ko’rsatilmaydi , serverning ishlashiga bog’liqdir.
5
HTML bu Hyper Text Markup Language. Bu degani, bir programmalash
tilidir.
"<>" belgi ichidagi yozuvlar teg deb ataladi. Ko‘p teglarning ochiq(<>) va
yopiq() hollari ishlatiladi. Bu kodda quyidagi teglar mavjud:
1.... - ochiluvchi va yopiluvchi "html" nomli teg. Bu teg HTML
hujjat boshlanishini bildiradi va barcha kodlar aynan shu teg ichida yoziladi, teg
yozishda katta-kichik harflarning farqi yo‘q(...).
2.
...sahifaning bosh qismi. Bu tegdagi kodlar foydalanuvchilarga
ko‘rinmaydi. Oddiy sahifalar yaratishda judayam muhim teg hisoblanmaydi. Bu teg
ichida quyidagi teglar joylashishi mumkin:
- html meta teglari(meta)
- sahifa nomi(title)
- JavaScript kodlarini ulash(JavaScript)
- stillarni qo‘shish(link)
3.
...- sahifa nomini berish. Bu yerga yozilgan yozuvlar brauzerning
yuqori qismida namoyon bo‘ladi.
4.
...
Salom Dunyo
... ... ...
background="file:///C:/Users/ARSLON/Desktop/kerak/Rasmlar/770542901.jpg">
... tegiga stil berib, dastlabki o’rnatilish(po umolchaniyu) jarayonini
hosil qilish mumkin. Shunda biror elementga stil berish esdan
10
chiqib qolsa, tegida ta’luqli stil esdan chiqgan elementga o’rnatiladi.tillari
o’tmaydi(misol uchun, background), shuning uchun barcha stillarni
BODY {color: green;
font-family: "Verdana";
background: url(joke.gif) white; }
Do'stlaringiz bilan baham: 
