«воспитание нового поколения в эпоху глобального преобразования: вызовы и перспективы»

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Законодательтво Республики Узбекистан о внешнеэкономической деятельности.
2. Ғуломов С. Абдуллаев А. Сотволдиев А. Иқтисодиёт илми асослари. Т.: Молия, 2002.
3. Каримова С. Ташқи иқтисодий фаолиятни эркинлаштириш Ўзбекистоннинг БСТ га интеграциялашуви 
негизи. “Бозор, пул ва кредит” журнали, 2005 йил 2-сон.

---

204 •
1 APRIL 2022
•
ВОСПИТАНИЕ НОВОГО ПОКОЛЕНИЯ В ЭПОХУ ГЛОБАЛЬНОГО ПРЕОБРАЗОВАНИЯ
RAISING A NEW GENERATION IN ERA OF GLOBAL TRANSFORMATION •
1 APRIL 2022
•
205
ЎРИК МАҲСУЛОТЛАРИ ЭКСПОРТИНИ ОШИРИШДА СТАНДАРТ МЕЪЁРЛАРИГА МОСЛИГИ БЎЙИЧА 
МАРКЕТИНГ ТАДҚИҚОТЛАРИНИ ЎТКАЗИШ
Э. Хожиев
Тошкент давлат иқтисодиёт университети таянч докторанти
Annotation. 
The article describes the requirements for increasing the potential of domestic apricot 
exports, the supply of apricots exported by domestic apricot exporters - producers and agricultural producers 
to foreign markets on the basis of marketing standards.
Key words: 
apricot products, exporting organizations, international standards, retail chains, standard 
requirements.
Жаҳон бозорида мева-сабзавот маҳсулотлари савдоси 205 миллиард долларни ташкил этган бир 
пайтда, республикамизнинг мазкур бозордаги улуши бир фоизга ҳам етмаяпти. Ушбу маҳсулотларнинг 
мамлакат экспорти таркибидаги улуши эса атиги 7 фоизни ташкил этади.[
1
,724-бет]
Республиканинг қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлаш соҳасидаги салоҳиятини янада 
ошириш, олиб борилаётган ислоҳотлар ва замон талабига тўлиқ жавоб берадиган ишлаб чиқариш, 
қайта ишлаш ва экспорт қилиш, озиқ-овқат саноатини янада ривожлантириш, соҳанинг инвестициявий 
жозибадорлигини ошириш, маҳсулот сифатининг юқори бўлишини таъминлашда стандартлаштириш 
муҳим аҳамият касб этади. Зеро, Президент Ш. М. Мирзиёев таъкидлаганларидек, “Стандарт бўлмаса, 
экспорт бўлмайди”[
2
]. Сўнгги йилларда мамлакатимизда стандартлаштириш ишларининг характери 
сезиларли даражада ўзгарди. Агар илгари стандартлаштиришнинг асосий мақсади маҳсулотларни 
ишлаб чиқариш ва улардан фойдаланиш қоидаларини тартибга солиш бўлса, ҳозирда асосий 
эътибор маҳсулотларнинг сифати, ишончлилиги ва чидамлилигига юқори талабларни белгилашга ва 
бу кўрсаткичларни миллий иқтисодиёт ва халқаро бозорларда ишлаб чиқаришнинг ортиб бораётган 
талабларига мувофиқлаштиришга қаратилмоқда.
Масалан, Европа Иттифоқида ҳозирги кунда “премиум” тоифасига кирмайдиган мева ва сабзавотларга 
талаб деярли йўқ. АҚШ ва бошқа кўплаб ривожланган мамлакатларда худди шундай вазият. Бундан 
ташқари, ҳар бир мамлакатда меваларнинг турли хусусиятларига нисбатан ўзига хос уларнинг ранги, 
таъми, калибри ва бошқа хусусиятлари бўйича талаблар ва эҳтиёжлар мавжуд.
“UNECE STANDARD FFV-02” маркетинг стандарти талаблари асосида маҳсулот экспорт қилган 
корхоналарнинг экспорт географияси ва экспорт миқдори тўғрисидаги маълумотларни кўриб чиқамиз.
Таҳлиллар 
шуни 
кўрсатдики, 
2021 
йилнинг 
ўрик 
мавсуми 
давомида
8,25 млн. АҚШ долларига тенг миқдоридаги ўрик дунёнинг 8 та давлати: Россия Федерацияси, 
Қирғизистон, Қозоғистон, Чехия, БАА га экспорт қилинган [
3
].
Шундан, “PARVOZ GRAND BUSINESS” МЧЖ томонидан – 116,4 минг, “НAVVO NOBLE” МЧЖ – 351,5 
минг, “AGROLUCH” МЧЖ – 92,5 минг, “MANZANA” МЧЖ – 151,4 минг, “AGRA SIM” МЧЖ – 126,4 минг АҚШ 
доллари миқдоридаги ўрик маҳсулотини ташқи бозорларга етказиб берган. 
Шу ўринда, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Иқтисодий Комиссияси томонидан 2017 йилда 
амалга киритилган “UNECE STANDARD FFV-02” ўрик маҳсулотининг сифатини назорат қилиш тўғрисидаги 
маркетинг ва тижорат стандартида ўрик маҳсулоти учун ўрнатилган талаблар ва уларнинг сифат синфи 
белгиланган. 
1
Хожиев Элшод Ёқуб ўғли. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштирувчи ва ишлаб чиқарувчи корхоналарининг экспорт 
маркетинг имкониятларини баҳолаш. “Инновацион иқтисодиёт шароитида замонавий маркетинг концепцияларидан 
фойдаланиш” мавзусидаги республика онлайн илмий-амалий конференцияси. Илмий мақолалар ва тезислар тўплами. Тошкент 
ш. 2020 йил 11 ноябр.
2
Ўзбекистон Республикси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан 2021 йил 27 апрель куни “Эркин иқтисодий зоналар 
ва кичик саноат зоналарида амалга оширилаётган инвестиция лойиҳалари” муҳокамаси юзасидан ўтказилган йиғилишидаги 
нутқи.
3
Ўзбекистон Республикаси Божхона Қўмитаси маълумотлари асосида таҳлил қилинган

---