«воспитание нового поколения в эпоху глобального преобразования: вызовы и перспективы»

138 •
1 APRIL 2022
•
ВОСПИТАНИЕ НОВОГО ПОКОЛЕНИЯ В ЭПОХУ ГЛОБАЛЬНОГО ПРЕОБРАЗОВАНИЯ
RAISING A NEW GENERATION IN ERA OF GLOBAL TRANSFORMATION •
1 APRIL 2022
•
139
2) tafakkurning hissiy-qadriyat komponentini tashkil etuvchi qadriyat yo‘nalishlari, faoliyat motivlari 
tizimini rivojlantirish, talabalarning ichki ehtiyoj-motivatsion sohasini shakllantirish;
3) logopedlarning yetakchi fikrlash qobiliyatlarini takomillashtirish, fikrlashning operativ komponentini 
shakllantirishni ta’minlash; 
4) tafakkurning aks ettiruvchi komponentining asosini tashkil etuvchi birlamchi pedagogik faoliyatni 
tahlil qilish, uning natijalarini idrok etish, introspeksiya qilish malakalarini rivojlantirish.
Modelning motivatsion-qiymatli komponenti boshqalarning faoliyatini boshqarish va faollashtirish 
vazifasini bajaradi, bo‘lajak logopedlarning shaxsini mustaqil rivojlantirishga kasbiy faoliyatning keng 
qamrovli qadriyatlarini kiritishga, qiziqish, ehtiyojlar va motivlarni rag‘batlantirishga, bo‘lajak nutq 
logopedlarning kasbiy faoliyat mazmunining butun boyligini o‘zlashtirish jarayoni uchun yo‘naltiradi. Uning 
samaradorligi, asosan, logopedning qadriyat yo‘nalishlarini shakllantirish darajasi bilan belgilanadi, chunki 
pedagogik vazifa nafaqat tushunilishi, balki subyekt tomonidan ham qabul qilinishi kerak, ya’ni shaxsning 
ehtiyoj-motivatsion va hissiy-irodaviy sohasi bilan bog‘liq.
Pedagogik vazifalarni aniqlash va ularni hal qilish yo‘llarini izlashda o‘qituvchining qadriyat yo‘nalishlari, 
uning axloqiy munosabatlari hal qiluvchi ahamiyatga ega. Qiziqish va motivlar ham ta’lim jarayonining 
asosi, ham samarali fikrlash faoliyatini rivojlantirish shart-sharoitlari hisoblanadi: ular ta’lim faoliyatini 
rag‘batlantiradi, tashkil qiladi, yo‘naltiradi va ta’lim jarayonining subyektlari sifatida bo‘lajak logopedlarning 
optimal faoliyatini ta’minlaydi. Shundan kelib chiqqan holda, ushbu komponentning mohiyati o‘quv 
jarayonida bir qator vazifalarni amalga oshirishdan iborat: 
- talabalarning axloqiy munosabatlarini rivojlantirish; nutqida kamchiligi bo‘lgan bolaning shaxsini 
logoped uchun o‘quv jarayonida asosiy qadriyat ekanligini anglash uchun sharoit yaratish; 
- nutq nuqsonlari va o‘z taqdiri uchun shaxsiy javobgarlik hissini tarbiyalash; 
- hayotingiz uchun strategiyani ishlab chiqish qobiliyatini rivojlantirish.
Taklif etilayotgan modelning mazmunli komponenti kasbiy tafakkurning mohiyati, uning xususiyatlari, 
tarkibiy qismlari, tartiblari, usullari va ularni rivojlantirish, shuningdek, ushbu jarayonlarning natijalari 
haqidagi bilimlar tizimidir. Belgilangan komponent bo‘lajak logopedlarning kasbiy tafakkurini rivojlantirish 
jarayonida amalga oshiriladigan fanlarni o‘qitish fanlarini o‘rganish mantig‘i va tuzilishini hisobga olgan 
holda sozlanishi mumkin. Modelning mazmuniy komponenti fanlarni tayyorlash fanlarini o‘rganishga 
asoslanadi masalan, “Logpediya ”, “Logopedik texnologiya”, “Logopsixologiya va psixologik korreksiya”, 
“Psixologik, pedagogik tashxis”, “Koxlar implant bolalar bilan logopedik ish”, “Logoritmika”, “Logopediya 
mashg‘ulotlarini tashkil qilish va rejalashtirish”, “Logopedik massaj”.