Ворислик ҳУҚУҚи амалий қўлланма Baktria press

ВОРИСЛИК ҲУҚУҚИ
30
таъминлаб туриш юзасидан қонун асосида ўзларига юклатилган 
мажбуриятларни бажаришдан бўйин товлаган ота-она (фарзандликка 
олувчилар) ҳамда вояга етган фарзандлар (фарзандликка олинганлар) 
қонун бўйича мерос олиш ҳуқуқига эга эмаслар. 
Қонуннинг ушбу талаби васият мажбуриятига ҳамда ҳар қандай 
меросхўрларга, жумладан мажбурий ҳисса олиш ҳуқуқига эга бўлган 
меросхўрларга ҳам тааллуқлидир.
Нолойиқ меросхўрларни ворисликдан четлатиш учун асос 
бўладиган ҳолатлар бундай четлатиш келтириб чиқарадиган ворислик 

---

31
билан боғлиқ мулкий оқибатларга дахлдор шахснинг даъвоси бўйича 
суд томонидан белгиланади.
Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2011 
йил 20 июлдаги 5-сонли қарори 6-бандида, фуқаролик кодекси 
1119-моддасининг биринчи қисмига кўра нолойиқ меросхўр деб 
топилиши мумкин бўлган шахсларнинг ворислигига оид низоларни 
кўришда уларнинг қонуний кучга кирган суд ҳукми билан аниқланган, 
ворисликка чақирилишга имкон яратган қонунга хилоф ҳаракатлари, 
фақат бу ҳаракатлар қасддан содир этилгандагина меросдан маҳрум 
этиш учун асос бўлиши ҳақида тушунтириш берилган.
Эҳтиётсизлик орқасида содир этган жинояти учун судланган шахсга 
нисбатан Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси 1119-моддаси 
биринчи қисмида назарда тутилган қоида қўлланилмайди.
Меросхўр фақат суднинг ҳал қилув қарорига кўра ва фақат 
меросдан четлатиш ўзи учун ворислик билан боғлиқ мулкий оқибатлар 
туғдирадиган шахснинг даъвоси бўйича нолойиқ деб топилиши ва 
меросдан четлатилиши мумкин.
Меросдан мажбурий улуш олиш ҳуқуқи 
Қонунчиликда вояга етмаганлар ва меҳнатга қобилиятсиз 
шахсларнинг мерос олиш ҳуқуқи ҳимояланган бўлиб, бу амалдаги 
Ўзбекистон Республикаси ФКнинг 1142-моддасида бу ўз аксини топган.
Хусусан, мазкур қонун нормасида меросдан мажбурий улуш 
олиш ҳуқуқига эга бўлган шахслар доираси аниқ белгиланган бўлиб, 
мерос қолдирувчининг 
вояга етмаган 
ёки
меҳнатга қобилиятсиз