Volume ǀ issue ǀ

ASOSIY QISM
Leptospiroz
–
bu oldini olish va davolash mumkin bo`lgan kasallikdir. Bu 
kasallik odam va hayvonlarda uchraydigan o`tkir infeksion kasallik hamdir. 
Leptospiroz-jigar, qon tomirlari, buyraklar va tananing boshqa tizimlariga gemorragik 
shikastlanish bilan xarakterlanadigan yuqumli kasallik hisoblanadi. Leptospiroz 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 4 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
194 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
kasalligi hayvonlarda qisqa vaqtli isitma, gematuriya, anemiya, sarg`ayish, 
gemoglobinuriya, gemorragik diatez, shilimshiq qavatlar va teri nekrozi, hazm qilish 
organlarining atoniyasi, ba`zan homila tashlash, o`lik yoki hayotchanligi past organizm 
tug`ilishi bilan ham namoyon bo`ladi . Bu kasallik o`zidan tabiiy o`choq qoldiradi, 
tabiiy o`choqli kasallik deyilishini sababi ham shunda. Bu kasallikda ko`pincha 
markaziy asab tizimida buzilishlar bo`ladi. 
Kasallikning tavsifi va xususiyatlari
.
Ko`plab sut emizuvchilar leptospirozga 
duchor bo`lishlari va yuqtirishlari mumkin. Bu kasallikning asosiy yuqtiruvchilari 
sichqonlar va kalamushlardir 
 
Shu sababli ham sichqon va kalamushlar bu borada ancha xavflidir. Bir marta 
yuqtirilgan bo`lsa, bu organzm tashuvchi bo`lib qoladi. Kasal yoki yaqinda sog`aygan 
itlar bilan aloqa qilish natijasida odamga ham oziq ovqat orqali yuqadi. 
Infeksion manbalari 
–
leptospira patogenlairidir. Sutemizuvchilar tanasida leptospiralar 
paydo bo`lganidan bir necha kun o`tgach kasallik belgilari paydo bo`ladi. Harorat 
ko`tariladi. Chunki bakteriyalar tez ko`payishi natijasida butun vujudga tarqalgan 
bo`ladi va buning natijasida organizm infeksiya uchun javob reaksiyasini beradi. 
Buyrak epiteliy naychalariga kirgandan keyin bakteriyaning ko`payishi jadallashadi. 
Qizil qon hujayralari infeksiya tufayli nobud bo`ladi, shu bilan birgalikda anemiya 
boshlanadi. Bilirubin pigmenti to`planib qoladi 
–
jigar hujayralarini kasallik yo`q 
qiladi, ya`ni buzuq bosqichga o`tadi. Kasallikka qarshi dorilarni qabul qilmaydigan 
hayvon buyrak yetishmovchiligi bilan vafot etadi. 
Etiologiyasi. 
Leptospiroz qo`zg`atuvchisi 1914-yilda aniqlangan. 1915-yilda esa 
spiroxetlar sinfida Leptospiraceae oilasi va leptospira jinsi aniqlangan.
Patogen 
bakteriyalar uchi “C” simon egiladigan uzun spiral shaklli tanaga ega. Uning 
uzunligi 6-20mikron, qalinligi 0,1 mikron Uning kichikligi va harakatchanligi 
infeksiyadan keyin tananing tez tiklanishi uchun yordam beradi. Leptospira 
bakteriyalari ko`p turlidir va ayyor desa ham mubolog`a bo`lmaydi, chunki ular o`z 
tashuvchiarini organizmiga hech qanday ta`sir qilmaydi. Ammo shu bilan birgalikda u 
o`z xo`jayini organizmiga kirishi bilan organizmga patogenlik mohiyatini namoyon 
qiladi. Leptospiralar hovuzlar, ko`lmaklar, nam tuproqlarda bir necha oy yashashi 
mumkin. 
Leptospira 
Icterohaemorrhagiae 
turlarining 
zotlari 
asosan 
kemiruvchilardir. 
Kemiruvchilar siydik tarkibidagi suv bilan yoki to`g`ridan-to`g`ri ushlangan sichqonlar 
va kalamushlar orqali odamlar va hayvonlar infeksiyalanishi mumkin . Ushbu turdagi 
bakteriyalar orqali olingan leptospiroz sariqlikka olib kelishi deyarli kafolatlangan.