Volume ǀ issue ǀ

Keywords:
public authorities, freedom of information, openness, transparency, 
appeals, Freedom of Information (FOI), deadlines. 
KIRISH
Xorijiy mamlakatlarda davlat hokimiyati institutlari faoliyati ochiqligi va 
sh
affofligini ta’minlash o‘
ziga xos tarzda rivojlangan. Rivojlangan xorij mamlakatlarida 
fuqarolarning davlat hokimiyati organlari faoliyatiga doir axborotlarni olishi, qabul 
qilinayotgan qonunlar va boshqa normativ hujjatlarning jamoatchilikka taqdim etilishi 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 4 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
205 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
jarayonlarini tartibga soluvchi maxsus qonun hujjatlari qabul qilingan. Davlat 
hokimiyati institutlari 
o‘
z faoliyati haqidagi axborotlarni jamoatchillikka yetib borishini 
ta’minlash jarayoni tartibga solingan bo‘
lib, bu davlatning muhim funksiyalaridan biri 
hisoblanadi. K
o‘
p xorijiy davlatlarda hukumat zimmasiga davlat hokimiyati institutlari 
faoliyatiga oid axborotlardan fuqarolarning erkin foydalanishini ta’minlash qonunlar 
bilan yuklatilgan. Jamoatchilikka davlat faoliyatiga oid ma’lumotlar, axborot v
a 
hujjatlarning tez va aniq yetkazilishi y
o‘
lga q
o‘
yilgan. 
ASOSIY QISM
Dunyo b
o‘
ylab hozirgi kunda 100 dan ortiq mamlakatlarda, xususan AQSh, 
Germaniya, Fransiya, Yaponiya, Buyuk Britaniya, Avstraliya, Shvetsiya, Kanada, 
Albaniya, Estoniya, Finlandiya, Rossiya kabi rivojlangan mamlakatlarda axborot 
erkinligi, davlat hokimiyati institutlarining ochiqligi, fuqarolarning davlat hokimiyati 
organlari faoliyatiga oid axborotlarni erkin olishiga doir qonun hujjatlarining turli 
shakllari joriy qilingan. Davlat hokimiyati institutlari faoliyatining ochiqligiga oid 
normativ-huquqiy hujjatlarning rivojlanish tarixi 250 yildan ziyodga borib taqaladi.
Jumladam, Shvetsiyada 1766-yilda qabul qilingan 
“
Matbu
ot erkinligi toʻgʻrisida”gi 
qonun axborot erkinligi t
o‘g‘
risida dunyodagi eng qadimgi qonun hisoblanadi. 
Shvetsiyadagi ushbu qonun davlat hokimiyati institutlari faoliyatiga oid ma
’
lumotlarni 
ommaviy nashr etishga va fuqarolarga davlat hokimiyati institutlari faoliyatiga oid 
hujjatlarga kirishga huquq bergan.
Boshqa rivojlangan mamlakatlarda, jumladan, AQShda Konstitutsiyaning 
tegishli moddalari, 1966-yilda qabul qilingan 
“Axborot erkinligi to‘g‘
risida
”gi qonun, 
“Hukumatning ochiqligi va shaffofligi to‘g‘risida” gi memorandum, 2013
-yil 9-mayda 
imzolangan “Hukumat faoliyati ochiqligi to‘g‘risida”gi farmon
va boshqa hujjatlar 
fuqarolarning davlat hokimiyati organlari faoliyatiga doir axborotlarga erkin kirishini 
kafolatlaydi. 1966-
yilda qabul qilingan “Axbor
ot erkinligi t
o‘g‘
risida
”gi qonunga ko‘
ra 
har bir davlat organlari AQSh federal reestrida jamoatchilikka quyidagi ma’
lumotlarni 
taqdim etishi shart: 
1.
Davlat organi yoki tashkilotning markaziy va hududiy b
o‘
linmalarining 
strukturaviy tavsifi, manzili, shuningdek, jamoatchilik tomonidan murojaatlarni 
yuborish, murojaatlarga javob berish va jamoatchilikka davlat organi faoliyati 
haqida 
ma’
lumot berishi mumkin b
o‘
lgan xodimlar haqi
da ma’lumot
; 
2.
Davlat organi yoki tashkilotning funksiyalarini belgilab beruvchi asosiy 
strategiyasining mazmun-moxiyati, shuningdek, mavjud b
o‘
lgan barcha rasmiy 
va norasmiy protseduralarning xususiyati 
va talablari haqida ma’lumot
; 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2