Ҳайвонларга нисбатан патогенлиги. Гепатит В вируси шимпанзе маймунлари орасида кенг тарқалган бўлиб, улардан 25% да HBs-антигенга қарши HBs-антителолар борлиги аниқланган. Гепатит В вирусининг барча серотиплари ўзоқ адаптация натижасида шимпанзеда касалликнинг сариқсиз енгил шаклларини қўзғатади.
Касалликнинг одамлардаги патогенези. Гепатит В нинг манбаи бемор ва вирус ташиб юрувчилар ҳисобланади. Ер шарида 500 млн. дан ортиқ вирус ташиб юрувчилар бор. Вирус, асосан, парентерал йўл билан, яхши стерилланмаган тиббиёт асбоблари (шприц, игна, скальпель тиш даволашда ишлатиладиган асбоблар ва бошқалар) ҳамда жинсий алоқа орқали юқади. Одам учун 0,001 мл плазма ёки қон юқумли миқдор ҳисобланади. Вирус одам организмидаги барча биологик суюқликларда бўлади, шунинг учун онадан болага йўлдош орқали, кўкрак сутидан ҳам ўтади. Тиббиёт ходимлари бу инфекция бўйича хавфли гуруҳга киради.
Яширин даври узоқ, 30 кундан 180 кунгача. Гепатит В вирусининг организмга кириш дарвозалари қон томирлар бўлганлиги сабабли, вирус инфекцион жараённинг бошидан қонга тушади ва бутун организмга тарқалиб, гепатоцит ҳужайраларига ёпишади. Аммо вирус репродукцияси гепатоцит ҳужайрасини лизисга олиб келмайди, яъни гепатит В вируси гепатоцит ҳужайрасига тўғридан-тўғри цитопатик таъсир кўрсатмайди. Шунинг учун жигардаги асосий патологик жараён, вирусни гепатоцит ҳужайрасига киришидан бошланмасдан, балки иммуноцитларни ҳужайранинг ташқи мембранасида вирус антигенларини аниқлаш вақтидан бошланади. Шундай қилиб, гепатит В вирусида гепатоцит ҳужайраларининг зарарланиши иммунопатологик сабабларга асосланган.
Гепатит В патогенлик шаклларининг хилма-хиллиги (ўткир, ўртача ўткир, сурункали, персистенцияловчи) касаллик қўзғатувчи антигенларининг гепатоцит ҳужайралари билан ўзаро таъсирлашишига боғлиқ. Натижада бир томондан, продуктив ёки интегратив инфекция ривожланса, иккинчи томондан иммун жавоб шакли ва иммунопатологик намоён бўлиш даражаси рўй беради.
Касаллик оғир кечади, жигарнинг ўткир дистрофияси 6–15% ҳолларда сурункаликка ўтади, бу жараён жигарда бирламчи ўсма касаллигининг ривожланишига олиб келади. Шу сабабли, бу касалликда леталлик юқори. Аммо маълум бир ҳолларда касаллик симптомсиз инфекция кўринишда ҳам кечиши мумкин. Бунда беморлар қонида HbsA ни узоқ вақтгача аниқласа бўлади.
Иммунитети. Бемор соғайганидан сўнг нисбатан турғун иммунитет ҳосил бўлади. Гепатит В вирусига қарши НВс- ва HBs-антителолар 50% беморларда топилади. HBs-антигенга қарши, асосан, протектив антителолар синтез қилинади.
Do'stlaringiz bilan baham: |