Virtual xirurgiyaga yana bir qadam «xirurgik operatsiya»

XIRURGIK OPERATSIYA

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASINING UMUMIY VA BOLALAR XIRURGIYASI KAFEDRASI

ОXUNОV A.О., SHARIPОV YU.YU.

XIRURGIK OPERATSIYALAR TASNIFI

Xirurgik operatsiyalar odatda, davolash maqsadida o'tkaziladi, biroq diagnostik operatsiyalar ham qilinadi. Diagnostik oper-

atsiyalarga biopsiya, punksiya qilish (qorin bo‘shlig‘i, plevral bo'shliq, orqa miya punksiyalari va b.). endoskopik tekshirishlar (tsistoskopiya, bronxoskopiya, ezofagoskopiya, gastroskopiya, torakoskopiya, laparoskopiya va b.), angiografiya va yurakni kateterizatsiya qilish, diagnostik torakotomiya va laparotomiya kiradi. Diagnostik operatsiyalarning bir qismi, ayniqsa, diagnostik torakotomiya yoxud laparotomiya har holda xavflidir, shuning uchun ham tekshirishning boshqa barcha imkoniyatlari tugagan- dan so'nggina ularni qo‘llash lozim. Davolash operatsiyalari radikal va palliativ bo'lishi mumkin. Radikal operatsiyalar deb, kasallangan (shikastlangan) a'zolar yoki to'qimalarning yorib ко'rib olib tashlanishiga (absseesdagi insiziyalar, appendektomiya, xolesistektomiya, me’da rezeksiyasi, ochiq arterial tomirni bog'lash va b.) aytiladi. Lekin shunisi ham borki, bunday operatsiyalar natijasida kasallikning qaytalanishi yoki yangi paydo bo'lishi bartaraf etiladi. Radikal operatsiyalar kengaytirilgan va kombinatsi- ya qilingan bo'lishi mumkin. Masalan, agar me’da o‘smasi atrofidagi to'qimalarga tarqalgan bo'lsa, bir paytning o'zida me’da bi- lan birga taloq olib tashlanadi, jigarda o'sma tarqalgan bo'lagi, ko'ndalang-yo'g'on ichakning ko'richakdan to'g'ri ichakkacha bo'l- gan qismining bir bo'lagi rezeksiya qilinadi va yon-atrofdagi limfa tugunlari ham olib tashlanadi, ya’ni o'sma tarqalgan hamma to'qimalar olib tashlanadi. Palliativ operatsiyalar kasallikni keltirib chiqargan sabablarga barham bermaydi, lekin bemorning ah- volini yengillashtiradi. Masalan, o'sma yo'g'on ichak yo'lini (bo'shlig'ini) to'sib qo'ygan va uni radikal operatsiya yo'li bilan olib tashlashning iloji bo'lmasa, ichak sirtmog'i qorinning old devoriga keltiriladida, keyin yo'g'on ichak yo'li ochiladi, Bunday holda o'sma o'z joyida qolaveradi, lekin ichakdan ovqat o'tmay qolishiga barham beriladi va ichakdagi ortiqcha narsalar o'z yo'lidan bemalol chiqa oladi.

Xirurgik operatsiyalar muddatiga qarab, quyidagicha tafovut qilinadi:

I) kechiktirib bo'lmaydigan (juda shoshilinch) yoki navbatdan tashqari operatsiya;

2) zudlik bilan qilinadigan (urgent) operatsiya;

3) rejali operatsiya.