Viii. Malumotlarni va kartalarni rakamli tarzga aylantirish yullari Reja

2. Qog‘ozdagi xaritadan raqamli xaritaga o‘tish yo‘llari
Geografiya axborot tizimlarida ma’lumotlar bazasini yaratish asosiy muammo deb hisoblanadi, chunki ma’lumotlar bazasini yaratish tannarxi loyihaning tannarxini 80 va undan ortiq foizini tashqil qiladi. Bu ko‘p mablag‘ va vaqt talab qiladigan jarayon bo‘lib, u hatolardan xoli emas. Geografiya axborot tizimlaridan foydalanish tajribasi shuni ko‘rsatadiki ma’lumotlar bazasini yaratilishi bilan hamma ishlarni yakunlanish xavfi bor va ushbu baza taxlil qilishda ishlatilmasligi mumkin. Ishning samadorligini oshirish uchun xarajatlarni kamaytirish va aniqlikni oshirish yo‘llarini izlash lozim.
Ma’lumotlarni yaratish jarayonini avtomatlashtirish muammosi hozirgi kunda dolzarb muammolardan biri bo‘lib turibdi va zamonaviy texnologiyalarda ohirigacha echilmagan masala. Ma’lumotlar bazasini barpo etishda juda ko‘p ko‘shimcha ishlarni bajarish to‘g‘ri keladi va bu taxririy ishlarni oshib borishiga olib keladi. Avtomatlashtirish talablariga javob berish uchun manbalarni qayta chizish to‘g‘ri keladi. Xarajatlarni kamaytirish maqsadida manbalarni yaratish usullarini takomillashtirishga e’tibor berilmoqda va boshqa yondashuvlarni izlashga haraqat qaratilmoqda.
Bunday yondashuvlardan biri ma’lumotlar bilan almashuv tizimni yaratishdir. Geografiya axborot tizimlarida ma’lumotlarni yaratish uchun ob’ektlarni joylashishi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni va ularning atributlarini kodlashtirish kerak. Ob’ektlarni joylashishi odatda tekis koordintalar tizimida kodlanadi va kompyuter xotirasida “x,y” majmui sifatida saqlanadi. Bunday ishlarni olib borishda manbalar turli masshtab va proeksiyada yaratilishi tufayli bir necha muammo to‘g‘iladi. Manbalarni bir xil koordinatalar tizimiga olib kelish uchun bir necha matematik hisob-kitob (transformatsiya) ishlarini bajarishga to‘g‘ri keladi va natijada bunga ko‘proq vaqt ketadi va ishning tannarxi oshadi.
Xaritani raqamli tarzga aylantirishda bir necha usullardan foydalaniladi va ular qo‘llaniladigan asbob, vositalar, yondashuvi, uslubiyoti sababli bir biridan farqlanadi. Natijada olingan ma’lumot ham o‘z xususiyatlari bo‘yicha farqlanadi.
Atributlarni kompyuter xotirasiga kiritishda asosan klaviaturadan foydalaniladi va bevosita kerakli ma’lumot tegishli jadvallarga joylashtiriladi.