Vii bob. Pechlarda issiqlik

G'ishtli regeneratorlar

Yonish jarayoniga beriladigan havoni oldindan isitsh uchun maxsus issqlik almashtirgichlari - g'ishtli regeneratorlar va keramik (sopolli) rekuperatorlar qo'llaniladi. Bu materiallar arzon va issqlikka chidamli bo'lganlari uchun havoni 1000-1200 °C gacha isitish imkonini beradilar. Shunga qaramay ular qator kamchiliklarga ega: cheklangan nisbiy issiqlik unumdorligi, shlakka nisbatan chidamsizlik, gaz zichligining pastligi va hokazo.

G'ishtli renegatorlar arzonligi va issiqlikni to'plovchi material sifatida oddiy g'ishtdan foydalanishi bilan ajralib turadi. Regenerator ichida joylashtirilgan g'ishtlar qizigan tutun gazlari bilan isitiladi va ma'lum vaqtdan keysh sovuq havo
bilan sovitiladi.Qo'llaniladigan g'ishtlarning o'lchamlari bo'lib, odatda

uzunligi =250-300 mm, balandligi =100-150, qalinligi =50-100 mm bo'ladi. Gazlar o'tadigan kanalning eni =50-150 mm bo'ladi.

Rekuperatorning asosiy ko'rsatkichlari: - joylashtirilgan 1 hajmli g'ishtning nisbiy isitilish yuzasi; kg/m³ - joylashtirilgan 1 m³ hajmli g'ishtning og'irligi.

31

9.1-rasm. Regenerator ichida g'ishtni joylashtirish turlari: a)oddiy; b)mos bo'lmagan; v) kanalli.

Regenerator ichida g'ishtlar “a” va “b” turda joylashtirilganda =18-20

m²/m³ va =1200-1400 kg/m3 bo'ladi. Agar “v” turda joylashtirilsa,

tegishlicha =14-16 m²/m³, ammo =1800-2000 kg/m3 bo'ladi. G'ishtli regeneratorning issiqlik balansi tenglamasi:

(9.1) Tenglamaning chap tomoni tutun gazlari regeneratorga bergan issqligini va

tenglamaning o'ng tomoni esa, havo bilan yoqilishi isitishga sarflangan issqlikni ifodalaydi.
Regenerator ichida joylashtiriladigan g'ishtning kerakli yuzasi quyidagi tenglamadan aniqlanadi:

, m² . (9.2)

bunda: - havoni isitishga sarflanadigan issqlik, kjoul/soat;

- ish siklining davomiyligi, soat ulushlari;

- issiqlik uzatilishi koeffisienti, kjoul/m2 °Csikl; - haroratlar farqi, °C.
Bu tenglamadagi eng asosiy kattalik issiqlik uzatilish koeffisienti hisoblanadi:

31

(9.3)

bunda - yig'indi issiqlik berish koeffisienti, kjoul/m2 °C;

- havoga issiqlik berish koeffisienti, kjoul/m² °C;

- ikki yoqlama isitilayotgan g'ishtning ekvivalent qalinligi, m;

- g'ishtning solishtirma og'irligi, kg/ m³;

- issiqlikni to'plash (akkumulyasiya) koeffisienti;
- harorat koeffisienti (sikl davomida g'ishtning o'rtacha harorati uning yuzasi harorati bilan bog'laydigan koeffisient).

Issiqlik berish koeffisienta regenerator ichida g'ishtlarni joylashtirish (terish) turiga bog'liq bo'ladi. Chunonchi “a” turi uchun:

; “b” turi uchun:

“v” turi uchun:

bunda: T - tutun gazlarining harorati, °K;

- tutun gazlarining keltirilgan tezligi, m/sek;

- kanalning ekvivalent diametri, m.

Akkumulyasiya (to'plash) koeffisienta

parametrining funksiyasi hisoblanadi, bunda

o'tkazish koeffisienti, m²/soat.
umuman olganda

- g'ishtning harorat

ning qiymatlarini uning aniqlovchi parametrlarga bog'liqligidan foydalanib topish mumkin:

Harorat koeffisienti quyidagi munosabatdan aniqlanadi:

;

bunda: - ish siklida g'isht harorati o'zgarishlarining amplitudasi;

va -isitish va sovitish paytidagi g'isht yuzasining o'rtacha haroratlari.
Odatda g'ishtli regeneratorlar uchun =2,2-2,5 bo'ladi.