Vii – Лаборотория ишининг ҳисоботи Мавзу: Марказий бўлмаган чўзилиш (сиқилиш)даги нормал кучланишларини тажриба йўли билан аниқлаш



Download 0,56 Mb.
Sana02.03.2022
Hajmi0,56 Mb.
#478235
Bog'liq
7 - laboratoriya


VII – Лаборотория ишининг ҳисоботи
Мавзу: Марказий бўлмаган чўзилиш (сиқилиш)даги нормал кучланишларини тажриба йўли билан аниқлаш.
Режа:
1. Ишдан кўзда тутилган мақсад;
2. Намуна эскизи (зарур ўлчамлари кўрсатишилиши керак);
3. Индекатор ёрдамида намуна деформацияси ва кучланишни аниқлаб, биринчи жадвални тўлдириш;
4. Назарий усулда кучланишларни Аниқлаш;
5. Назарий усулда ва тажриба ёрдамида аниқланган кучланишларни солиштириш;
6. Тажриба ва назарий усулда аниқланган кучланиш ординаталардан фойдаланиб нормал кучланиш эпюрасини қуриш;


Таянч иборалари: Марказий бўлмаган чўзилиш ва сиқилиш, эксцентриситет, тензометрлар даччик, тензодаччик, электротензометрлаш, гальвонаметр, гальвонаметр шкаласи рухсат этилган кучланиш.


1. Ишдан кўзда тутилган мақсад:
Марказий бўлмаган чўзилишда кўндаланг кесимда ҳосил бўладиган нормал кучланишларни тажриба йўли билан аниқлаб, назарий усулда топилган қийматлар билан солиштириш.


2. Намуна эскизи (зарур ўлчамлари кўрсатилиш керак).
Тажриба ўтказиш учун кўндаланг кесими тўғри тўртбурчак бўлган ва учта электротензометрни жойлаштириш имкониятини берадиган кенгликка эга ясси пўлат намуна олинади. Бу намуна эскизи 3-расмда тасвирлаган бўлиб, кенглиги мм, қалинлиги мм ва узунлиги мм га тенг бўлган кам углеродли пўлатдан тайёрланган ясси пластинкадир.
Намунанинг х ўқидан е═40 мм масофада чузувчи кучни узатувчи штифтни ўтказиш учун тешик ўйилади. Бунда е га эксцентриситет деб аталади.

3-расм.


3. Индекатор ёрдамида намуна деформацияси ва кучланишини аниқлаб, 2-жадвални тўлдириш: Намунани чўзувчи машинага жойлаштириб, уни бошланғич 50 кн куч Билан чўзамиз, бунда намуна машина қисқичларига яхши жойлашиб ўтириб олади. Индекаторлар стелкасини нолга тўғирлаб қўямиз. Чўзувчи куч эксцентриситетини га тенг қилиб оламиз, унда бўлгани учун кесимда фақат чузувчи кучланиш ҳосил бўлади. Энди юкка орттирма берамиз, бунга мос А,В,С нуқталардаги индекаторларнинг кўрсаткичларини биринчи жадвалга ёзиб қўямиз. Намунани юклашни 3-4 марта поғонали равишда бир хил куч миқдори билан амалга оширамиз ва индекатор кўрсаткичларини биринчи жадвалда қайд қилиб борамиз. Ҳар бир поғонадаги тенг куч миқдори орттирмасига индекаторларнинг тенг миқдордаги орттирмаларининг мос келиши юклашнинг пропорсанналлик чегарасидан чиқиб кетмаганлигини билдиради.
Абсалют деформацияларини ўлчаётган индекаторларнинг шкаласи битта оралиғи 0,01 мм га тенг бўлганини деформацияни ўлчаш учун оламиз.
2-жадвал

Энди индекатор кўрсаткичларидан фойдаланиб, брус узунлиги ўртасидаги кўндаланг кесимнинг А,В,С нуқталаригдаги абсалют ва нисбий деформацияларни ҳисоблаб, бу нуқталарда ташқи куч таъсиридан ҳосил бўладиган кучланишларнинг ҳисоблаймиз. Брус (намуна) узунлиги эканлигини эслатиб ўтамиз. Индикатор шкаласи бита оралиғи сқ0,01 мм га намуна эластиклик модули :


ва Юқоридан қўйилган 1,2,… индекслар, юкланишнинг 1,2,… босқичларига мос келган абсолют ва нисбий ҳамда куланишларни билдиради.


4. Низарий усулда кучланишларни аниқлаш:

Назарий усулда марказий бўлмай чўзилаётган (сиқилаётган) брусларнинг кўндаланг кесими нуқталаридаги кучланишлар, агар бу брусга таъсир этувчи куч бош ўқлардан бири устида, масалан оу ўқида туриб таъсир кўрсатса (1-расм) қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:


;
Бунда - марказий бўлмай чўзилаётган брус кўндаланг кесимидаги нуқтада ҳосил бўлаётган кучланишнинг назарий усулда ҳисобланаётган қиймати, - ташқаи куч орттирмаси, - брус кўндаланг кесим юзи, - эксцентиситет, - кучланиши ҳисобланаётган нуқталарнинг координатаси, - брус кўндаланг кесимининг ўқига нисбатан инерция моменти.
Бу тажрибада чўзувчи кучнинг пропорционаллик чегарасидан чиқиб кетмайдиган энг катта қийматини деб қабул қиламиз. Унда куч орттирмасини
;
деб оламиз.
Бруснинг кўндаланг кесими юзини А ва С нуқта координаталарини , В нуқта координатасини , инерция моментини ва куч қўйилган нуқта эксцентриситетини деб оламиз. Бунда бўлгани учун брус кўндаланг кесимида фақат чўзувчи кучланиш вужудга келади.

Энди брус узунлиги ўртасидаги кўндаланг кесимнинг А,В,С нуқталаридаги кучланишларни ҳисоблаймиз:
5.Назарий усулда ва тажриба ёрдамида аниқланган кучланишларни солиштириш:
Назарий ва тажриба ёрдамида А,В,С нуқталарда марказий бўлмай чўзилишдан ҳосил бўлган кучланишларни солиштирасиз:
А,В,С нуқталардаги кучланишлар назарий усулда ва тажриба ёрдамида Аниқланганда уларнинг фарқи 3% дан ошмаяпди.
6. Тажриба ва назарий усулда аниқланган кучланиш ординаталаридан фойдаланиб, нормал кучланиш эпюрасини қуриш:
Тажриба ёрдамида ва назарий усулдп ҳисоблаб топилган кучланиш ординаталаридан фойдаланиб, уларнинг эпюрасини қурамиз. Бунинг усун намуна ўқига перпендикуляр саноқ бошини ўтказиб, бир томонини «-» , бир томонини «+» ишора Билан белгилаймиз. Юқорида такидлаганимиздек брус кўндаланг кесимида фақат чўзувчи кучланиш пайдо бўлагни учун, улар «+» ишорали томондан ҳисобланади. А,В,С нуқталардан ҳисобланган нормал кучланиш ординаталаридан фойдаланиб, унинг эпюрасини қурамиз (2 -расм).
Пунктир чизиқ Билан тажрибадан Аниқланган нормал кучланиш эпюрасини чегараловчи чизиқ , туташ чизиқ Билан эса назарий усулда Аниқланган нормал кучланиш бўйича қурилган эпюрани чегараловчи чизиқ тасвирланган.


7. Хулоса:
бўлганда марказий бўлмай чўзилаётган брус кўндаланг кесимидаги нормал кучланишларни тажриба йўли билан аниқлаганимизда, бу назарий усулда аниқланган нормал кучланишлар қийматларини 3% гача бўлган хатолик билан тасдиқламоқда.
Download 0,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish