Vetinariya 2016. pmd

Operatsiya xonasi, bog‘lov xonasi,

stanoklarning tuzilishi va jihozlanishi, hayvonlarni

operatsiyaga tayyorlash

Jarrohlik amaliyotida ko‘pgina jarrohlik asboblari qo‘llaniladi.

Jarrohlik asboblarini ishlatishda quyidagi umumiy qoidalar mavjud:

1. Barcha operatsiyalarni bajarishda faqat ishga yaroqlilarini qo‘llash.

---

10

2. Har bir asbob faqat o‘z ko‘rsatmasi bo‘yicha qo‘llanilishi.

Xirurgik asboblar operatsiya o‘tkazish vaqtida infeksiya manbai

bo‘lishi mumkin. Operatsiya natijalari yaxshi bo‘lishi uchun

asboblarni operatsiyadan oldin va operatsiyadan keyin sterilizatsiya

qilish zarur.

Asboblar sterilizatsiyasi asosan, ikki xil usulda o‘tkaziladi.

Issiq usul – bu yuqori darajali harorat ta’sirida asboblar

yuzasidagi mavjud mikroblarni yo‘qotish. Bu usul quyidagilarga

bo‘linadi: qaynatish, olovda kuydirish (flambatsiyalash) – issiq

havoni qo‘llash (oxirgi paytlarda avtoklav yordamida amalga

oshiriladi).

Veterinariya sohasida qaynatish keng tarqalgan usul bo‘lib

hisoblanadi. Asboblarni qaynatish uchun sterilizator (qaynatgich)

dan yoki biror bir emallangan qopqoqli idishdan foydalanish

mumkin. Sterilizator ikki xil bo‘ladi: oddiy va elektrli. Ular metall-

dan yasalgan qopqoqli idish va unga quyiladigan to‘r plastinadan

iborat bo‘ladi. Qaynatishdan oldin barcha operatsiyaga kerakli

asboblarning ishga yaroqliligi tekshiriladi, yangilaridan surtmasi

artiladi. Murakkab asboblar qismlarga ajratiladi, ignalar mandren

bilan tozalanadi, asboblar dokaga o‘raladi.

Qaynatish usuli birinchi marta 1988-yilda Davidson va Kummar

tomonidan tavsiya etilgan. Ular asboblarni oddiy suvda 5–10 minut

davomida qaynatganlar. Sterilizatorga yetarli miqdorda suv yoki eritma

quyiladi, suv asboblar yuzasidan 1–2 sm yuqoriroq ko‘tarilishi

kerak. Chunki Xoxrakov ma’lumotlariga ko‘ra suvga botmagan

asboblarga namlik, kislorod, askorbin kislota ta’sir etib ularning

zanglashini tezlashtiradi. Shprislarni qismlarga ajratib distillangan

suvda qaynatish lozim. Ularni ishqorli eritmalarda qaynatish mumkin

emas, chunki ular shprisning shisha devorida qolib mahalliy

og‘riqsizlantiruvchi moddalarning parchalanishiga olib keladi.

Rezinali asboblar distillangan suvda dokaga o‘ralgan holda

qaynatiladi.

Kuydirish usuli – bu usul tezkorlik bilan bajarilayotgan

operatsiyalarda qo‘llanilishi mumkin. Buning uchun asboblar

emallangan idishga solinadi, ustidan 96

o

 li spirt quyib yoqiladi, biroz

sovugandan keyin ularni ishlatish mumkin. Olov ta’sirida mikroblar

tez nobud bo‘ladi, lekin bir necha marta bu usul qo‘llanilgandan

so‘ng asboblar xiralashib ishdan chiqadi. Bundan tashqari bu usul

xavfli, chunki qizib turgan asboblar xirurgning qo‘lini kuydirishi

mumkin.

---

11

Issiq havo yordamida sterilizatsiya qilish – buning uchun

asboblar quritgich shkafga qo‘yiladi va 150–160

o

 haroratda 20–30

minut davomida sterilizatsiya qilinadi.

Avtoklav usuli – uni bir joyda ishlatish mumkin. Buning uchun

xirurgik asboblar bokslarga ishlatilish guruhlariga qarab solinadi va

atmosfera bosimida 40 minut davomida avtoklavda sterilizatsiya

qilinadi.