«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

Raxit bilan kasallangan buzoq.
bo’lishi kabi belgilar kuzatiladi. 

---

173 
Suyaklarning jadal o’sadigan va gavdaning og’irligi eng ko’p 
tushadigan joylari deformasiyaga uchraydi. Oldingi oyoqlarni 
chalishtirib turish, bo’g’inlarning qiyshayishi yoki to’liq bukilmasligi 
kuzatiladi. Suyak to’qimasi tarkibidagi fosfor kislotasi va kal’siy tuzlari 
miqdori keskin kamayadi. Oldingi oyoqlardagi naysimon suyaklar va 
umirtqa pog’onasi qiyshayadi. Karpal bo’g’inlar shishadi, qovirg’alar 
ichkari tomonga bukiladi, ko’krak qafasi yon tomondan torayadi, qorin
pastga osiladi va hajmiga kattalashadi. Tulash kechikadi, hazm 
jarayonlarining buzilishi, ich ketishi kuzatilishi mumkin. Tana harorati 
me’yorlar chegarasida saqlanadi. 
Raxit paytida ko’pincha asab tizimida buzilishlar, uyqusirash holati 
yoki bezovtalanish, laringospazm, to’satdan yerga yiqilib tushish, qisqa 
vaqtli qaltiroqlar yoki tana muskullarining uzoq davom etadigan 
klonik va tonik qaltiroq 
kuzatiladi. Nafas harakatlarida ishtirok etuvchi muskullarning qaltiroq 
xurujlari oqibatida asfiksiya tufayli hayvon halok bo’lishi mumkin.
Kasallik ko’pincha oshqozon va ichaklar katari, bronxopnevmoniya, 
ayrim suyaklarning sinishi, sepsis belgilari bilan o’tadi. 
Tashxisi.
Yosh hayvonlarni oziqlantirish va saqlash sharoitlari, 
klinik belgilar, rentgenoskopik va bioximiyaviy tekshirishlar natijalari, 
kasallikning asosan surunkali tarzda kechishi hisobga olinadi. 
Raxit kasalligida D vitamini, kalsiy, fosfor kabi metabolitlarning 
qondagi miqdori kamayib, ishqoriy fosfotaza fermentining faolligi 
ortadi. Kasallangan buzoq qonidagi 25 –gidrooksixole-kalsiferolning 
miqdori me’yordagi 30 - 70 ng/ml o’rniga 7 - 14 ng/ml gacha kamayadi 
(V.I. Levchenko, G.V.Chumak, 1990). Bundan tashqari asab tizimi 
funksiyalarining buzilishlari, oshqozon va ichaklar kanalidagi bezlar 
sekresiyasining kamayishi, ich ketishi, keyinchalik mineral moddalar 
yetishmovchiliklari belgilari paydo bo’ladi.
Sog’lom buzoqlar qon zardobidagi ishqoriy fosfotaza fermentining 
maksimal faolligi 5 - 6 birlik/100 ml, cho’chqa bolalarida esa 7 
birlik/100 ml.ni tashkil etadi. Raxit paytida esa bir necha marta ortadi 
(L.A.Tixonyuk, 1980). Raxitning dastlabki bosqichlarida qon zardobi 
tarkibidagi umumiy kalsiyning miqdori me’yordagi 10 - 12,5 mg.100 ml 
o’rniga 6 - 9 mg.100 ml. gacha, anorganik fosfor me’yordagi 5 - 8 
mg.100 ml o’rniga 2,5 - 4 mg.100 ml. gacha kamayadi.