«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

 

---

91 
Sog’lom hayvonlar qonida eritrositlar va leykositlar miqdori. 
Hayvonlarning 
turi 
Eritrositlar, 
mln/mkl 
Leykositlar, 
ming/mkl 
Gemoglobin, 
g% 
Qoramollar 
5,0-7,5 
4,5-12,0 
9,9-12,9 
Qo’ylar 
7,0-12,0 
6,0-14,0 
7,9-11,9 
Echkilar 
12,0-17,0 
6,0-12,0 
10-15 
Cho’chqalar 
6,0-7,5 
8,0-16,0 
9,9-11,9 
Otlar 
6,0-9,0 
7,0-12,0 
9,0-14,9 
Parradalar 
3,0-4,0 
20,0-40,0 
- 
Itlar 
5,8-8,4 
3,5-10,5 
11,0-18,0 
Mushuklar
6,6-9,4 
10,0-15,0 
10,0-14,0 
Qonda eritrositlar miqdorining ko’payishi (polisitimiya, eritrositoz) 
diareya, ileuslar, dengiz sathidan 1400-2000 m balandlikka ko’tarilgan 
paytlarda kuzatiladi. 
Patologik leykositoz, yiringli yallig’lanish jarayonlarida, leykoz, 
limfogranulositozlar va ba’zi xirurgik infeksiyalarda kuzatiladi.
Leykositemiya organizm reaktivligining pasayganligi va qon ishlab 
chiqaruvchi a’zolar faoliyatining buzilshidan dalolat beradi. 
 
Qondan surtma tayyorlash va leykoformulani aniqlash. 
Buyum 
oynasini bir uchining har ikala tomonidan o’ng qo’lning bosh va 
ko’rsatkich barmoqlari bilan oynaning uchi qonga sekinlik bilan 
yaqinlashtiriladi. Qon tomchisining diametri 2-3 mm bo’lsa oynachaning 
1
/
2
-
3
/
4
qismiga surtishga yetishi mumkin. Silliqlangan yopqich oynachasi 
30-45
0 
burchak ostida predmet oynachasidagi qon tomchisiga tegiziladi. 
Qon predmet oynasi bilan yopqich oynacha o’rtasiga bir tekisda 
joylashgach, yopqich oynacha chaqqonlik bilan oldinga suriladi. Surtma 
qancha yupqa bo’lsa maqsadga muvofiq bo’ladi. 
Quritilgan 
surtmani 
fiksatsiya 
qilish, 
ya’ni 
oqsillarning 
denaturasiya-lanishi va hayotiy strukturasini saqlashi hamda qon 
xujayralarining predmet oynachasiga mahkam yopishtirish maqsadida
metil spirtda 3-5 daqiqa, denaturat spirtda 10-15 daqiqa, etil spirtida 20-
30 daqiqagacha saqlanadi. 
Fiksatsiya qilingan surtma Ramanovskiy-Gimza buyog’ining ishchi 
eritmasida 20-30 daqiqa saqlanadi. Ishchi eritmani tayyorlash uchun 
asosiy eritmaning har bir tomchisi 1 ml distillangan suv bilan 
aralashtiriladi. 

---

92 
Keyin surtma yuviladi, quritiladi va mikroskop ostida immersion 
sistemada leykoformula aniqlanadi. Buning uchun 200 ta leykosit 
sanalib, ular turlarining foizdagi nisbati aniqlanadi. 
Leykogrammada yosh neytrofillar hamda degenerativ shakllarining 
paydo bo’lishi, neytrofillar yadrosining siljishi yuqumli va yallig’lanish 
jarayonlarida kuzatiladi.
Regenerativ siljishda tayoqchayadroli va yosh neytrofillar ko’payadi 
va yallig’lanish hamda yiringli-septik jarayonlar paytida kuzatiladi. 
Degenerativ siljishda xujayralardagi degenerativ o’zgarishlar bilan bir 
qatorda tayoqchayadroli va segmentoyadroli neytrofillar ko’payadi. Bu 
siljish qizil ilik faoliyatini to’xtaganligini bildiradi va salmonellyoz, 
o’tkir peritonit, uremik va diabetik komalar oqibatida kelib chiqadigan 
intoksikasiyalar paytida kuzatiladi. Leykemoid siljish turli xil kasalliklar 
paytida organizm reaktivligini ko’rsatadi va shakllanmagan leykositlar 
(miyelosit, perimiyelosit, miyeloblastlar) ning paydo bo’lishi bilan 
xarakterlanadi.