«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

Д гиповитаминоз (рахит). Кальций-фосфор алмашинуви ва суяк тўқимаси ўсишининг бузилиши билан ўтадиган касаллик. Асосан, 3-5 ойлик жўжалар касалланади.
Сабаблари. Рацион таркибида калциферолнинг етишмасмлиги. Кальций ва фосфор танқисликлари, улар нисбатларининг бузилишлари, ултрабинафша нурлар етишмаслиги ва антисанитария ҳолати касалликка сабаб бўлувчи омиллар ҳисобланади.
Ривожланиши. Д витамини етишмаган пайтда суяк тўқимасининг ўсиши бузилади, бўғин ва мускуллар ҳар хил патологик ўзгаришларга учрайди. Кальций алмашинувининг бузилишлари ўз навбатида парранданинг асаб фаолияти ва қалқонсимон без функцияларининг бузилишларига олиб келади. Ёш жўжаларда бир вақтнинг ўзида ҳам Д витамини ҳам кальций ва фосфор етишмовчилиги кузатилганда оғир рахит ҳолати вужудга келиши мумкин.
Белгилари. Касаллик кўпинча сурункали кечади. Дастлаб, ҳолсизланиш, патларнинг ҳурпайиши, қанотларнинг тушиши, иштаҳанинг пасайиши ва бошқа ўзгаришлари кузатилади. Айрим ҳолларда жиғилдон шишади, мускулли ошқозон атонияга учрайди ва ич кетиши қайд этилади.
Кейинчалик, оёқларнинг заифлашуви, оқсаш, ҳаракат мувозанатининг бузилиши ва ўтириб қолиш белгилари кузатилади. Оёқларнинг қийшайиши касалликнинг асосий белгиси ҳисобланади. товуқларда рационда Д витамин ва минерал моддалар етишмовчиликлари қуёш нури етишмовчилиги билан биргаликда кузатилган пайтларда остеомаляция ривожланади. Тухумнинг юпқа пўчоқли ва баъзан пўчоқсиз бўлиши, тухум беришнинг кескин камайиши, овқат ҳазм қилиш тизимининг бузилишлари, кейинчалик, суякларнинг юмшаши ва синувчан бўлиб қолишлари остеомаляциянинг асосий белгилари ҳисобланади.
Олдини олиш. Йил фаслларига қараб паррандаларнинг Д витаминга бўлган эҳтиёжи ҳам турлича бўлади. Д₂ витаминига (эргокальциферол) нисбатан Д₃ витамини (кальциферол) 30 марта кучлироқ антирахитик таъсир кучига эга ҳисобланади. Хусусан, паррандаларнинг кальциферолга нисбатан суткалик талаби (1 бошга) мкг ҳисобида куркалар учун - 3-5, ғозлар учун - 5-10, товуқлар учун 1-2, бир ойлик жўжалар учун 0,05-0,1 мкг ни ташкил этади. Товуқларда Д витамин тақчиллиги улар қафасларда сақланган пайтларда янада ортади.