«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

Ривожланиши. Мис темирнинг гемоглобин таркибига бирикишини таъминлаши билан эритроцитларнинг етилишига шароит яратади, остеогенез, жунлар ва патларнинг пигментацияси ва креатинизацияси жараёнларида қатнашади. Мис элементи церулоплазмин, цитохромоксидазалар, тирозиназалар ва бошқа ферментлар таркибига киради.
Миснинг етишмовчилигида темир гемоглобиннинг синтези учун ишлатилмайди, эритропоэз издан чиқади, яъни эритроцитларнинг ривожланиши ретикулоцитлар босқичида тўхтайди. Оксидланиш - қайтарилиш жараёнларининг, креатинизация ва пигментациянинг бузилиши қайд этилади, таркибида мис сақлайдиган оксидловчи ферментларнинг фаоллиги пасаяди ва бу вақтда тўқималардаги протеазаларнинг фаоллиги ортади. Касалликнинг кечиши давомида марказий асаб тизими ва орқа мияда атрофик ва дистрофик ўзгаришлар, кейинчалик, миелинсизланиш, энцефаломаляция ва гидроцефалия ривожланади.
Белгилари. Касаллик айниқса ёш қўзиларда характерли клиник белгилар билан оғир ҳолда кечади. Касалланган қўзилар бўйнини ва оёқларини чўзган ҳолда ётади, мускуллар тонуси пасаяди. Ўрнидан турмоқчи бўлганда чайқалиб кетади, ҳаракатланишда оёқлари тўқишиб, йиқилади. Вақти-вақти билан клоник ва тетаник қалтироқ қайд этилади. Касаллик оғир кечганда одатда туғилганидан 2-5 кун ўтгач қўзиларнинг ўлими кузатилади. Касаллик ўртача даражада ярим ўткир ёки сурункали тарзда кечади. Қўзиларда касалликнинг клиник белгилари уларнинг 2-3 ҳафталигида, баъзан 3 ойлигида кузатилади. Шиллиқ пардаларнинг оқариши, гавда орқа қисмининг тебраниши, гандираклаб юриш, кейинчалик, клоник, тетаник қалтироқ, оёқ мускулларининг фалажи қайд этилиб, қўзилар қийинчилик билан ўрнидан туради ва ҳаракатланади, кўпинча йиқилиб тушади, орқа оёқлар ҳаракатсиз бўлади.
Чўчқалар ва бошқа ҳайвонларда гипокупроз кўпинча яширин тарзда кечади. Уларда шиллиқ пардаларнинг анемияси, жунларнинг сийраклашиши, қўнғир тус олиши, синувчан, қаттиқлашган бўлиши, жунларнинг тўқилиши, иштаҳанинг ўзгариши (лизуха), диарея қайд этилади. Бузоқларда кўзниг атрофида терининг пигментсизланиши, бўйин соҳаси ва тананинг бошқа қисмларида терида бурмалар ҳосил бўлиши кузатилади.
Барча турдаги ёш ҳайвонларда гипокупроз қондаги гемоглабин, эритроцитлар, церулоплазмин ва мис миқдорининг камайиши билан кечади.