Verska(1 128) 2017 yil p65

BOSH  KELISHIK  SHAKLI
1-topshiriq.  Matnda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning qaysi so‘z
turkumiga mansubligi va qaysi kelishik shaklida ekanini aniqlang.
Anvar, qorni och bo‘lsa kerak, dasturxonni Muhayyoning qo‘lidan
olib, uni buzuq avtobusga boshladi. Dasturxonni darrov ochdi. Ovqat
ko‘pligini ko‘rib, Muhayyoning ijozati bilan ustasi, oqsoq cholni
chaqirdi. (Abdulla Qahhor)
2-topshiriq. Bosh kelishik shaklidagi so‘z gapda qanday vazifada
kelayotganini ayting.
Bosh kelishik shakli maxsus qo‘shimchaga ega emas.
Bu shakl kim?, nima?, qayer? so‘roqlarining biriga javob
bo‘ladi va gapda ko‘pincha ega, ot kesim, undalma
vazifalarida keladi.  Masalan: 1. Men 7-sinf o‘quvchi-
siman. 2. O‘zbekistonning  poytaxti – Toshkent.  3. Tosh-
kent, munchalar go‘zalsan!
118-mashq.
 Matnni o‘qing. Bosh kelishik shaklidagi so‘zlarni toping.
Ular gapda qanday vazifa bajarayotganini ayting. Xoinlik nima? Shu haqda
bahslashing.
Ulug‘bek mirzo bobosidan so‘rabdi:
– Dunyoda inson uchun eng yaxshi narsa nima-yu, eng
yomon narsa nima?
 Amir Temur javob beribdi:
– Dunyoda inson uchun eng yaxshi narsa ham botir, sa’y-
g‘ayratli, ham go‘zal axloqli bo‘lib nom chiqarish. O‘limdan
ham battar, yomon narsa axloqsizlik va xoinlik bilan nom
chiqarishdir. (Xurshid Davron)
119-mashq.