Вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

Фойдаланилган адабиётлар 
1. Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендуемых к посеву на 
территории Республики Узбекистан на 2013 г. 
2. Шералиев. А.Ш. Ўзбекистонда помидор ўсимлигида фузариоз касаллигининг тарқалиши ва унга 
қарши кураш чоралари. “Мева ва сабзавот экинларидан юқори xосил олиш технологияси”. Илмий 
асар. Тип. ТошДАУ. Тошкент, 1995. 61-65 бет. 
3. Шералиев А.Ш.Род Fusarium Lk et Fr.в Узбекистане (Систематика, распрос транение, 
биоэкология). Автореферат докторской диссертации. Ташкент, НПЦ Ботаника, 2001. 40 с. 
ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА АМАЛГА ОШИРИЛАЁТГАН ЎЗГАРИШЛАР ВА СИФАТ 
ЖИXАТДАН ЯНГИЛАНИШЛАР 
 
Ў.Қахрамонов, У.Ўроқов
ТМИ 
 
Хозирги кунда қишлоқ хўжалиги сохасида ижобий ўзгаришлар юз бермокда, бунга мисол килиб 
2013-йилда амалга оширилган ишларни мисол килсак бўлади. 2013 йилда қишлоқ хўжалиги 
маxсулотлари ишлаб чиқариш xажми 2000 йилга нисбатан 2,3 баробар кўпайди. Фақат ўтган йилнинг 
ўзида қишлоқ хўжалиги маxсулотлари ишлаб чиқариш 6,8 фоизга, жумладан, деxқончилик – 6,4 
(5)
352

---

фоизга, чорвачилик – 7,4 фоизга ўсди. Изчил юқори ўсиш суръатлари билан бирга, ялпи ички 
маxсулотнинг умумий xажмида қишлоқ хўжалиги маxсулотлари улушининг камайиш тенденцияси 
кузатилмоқда. Масалан, 2000 йилда бу борадаги кўрсаткич 30,1 фоизни ташкил этган бўлса, 2013 
йилда фақатгина 16,8 фоизни ташкил этди. Буни иқтисодиётимизда амалга оширилаётган чуқур 
таркибий ўзгаришларнинг, мамлакатимиз бир пайтлардаги аграр республикадан босқичма-босқич 
равишда саноати ривожланган замонавий давлатга айланиб бораётганининг яққол тасдиғи сифатида 
қабул қилишимиз даркор. Қишлоқ хўжалигининг ўзида кенг кўламли ўзгаришлар ва сифат жиxатдан 
янгиланишлар юз бермоқда. Юртимизда экин майдонларини оптималлаштириш ва қишлоқ хўжалиги 
экинларини районлаштириш борасида ҳар томонлама пухта ўйланган сиёсат олиб борилаётгани энг 
муҳим хомашё ва экспортбоп маxсулот бўлмиш пахта етиштиришнинг нисбатан барқарор xажмини 
сақлаган xолда, бошқа қишлоқ хўжалиги маxсулотлари етиштиришни бир неча баробар кўпайтириш 
имконини берди. Энг муҳими, халқимизни озиқ-овқат маxсулотлари билан тўлиқ таъминлашга замин 
туғдирди, керак бўлса, уларни чет мамлакатларга экспорт қилишга имкон бермоқда. Хусусан, ғалла 
етиштириш 2000 йилга нисбатан 2 баробар, картошка – 3,1 марта, сабзавот – 3,2 баробар, узум – 2 
марта, гўшт ва сут – 2,1 карра, тухум – 3,4 баробар ошди. Ўтган 2013 йилда миришкор деxқон ва 
фермерларимизнинг фидокорона меҳнати билан мисли кўрилмаган натижаларга эришилди – 7 
миллион 800 минг тонна ғалла, 8 миллион 400 минг тонна сабзавот етиштирилди. Мамлакатимизнинг 
улкан хирмонига 3 миллион 360 минг тоннадан ортиқ пахта хомашёси етказиб берилди. 
Қишлоқлар xаётида юксак натижаларга эришишда, аввало, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини 
ташкил этишнинг асосий шакли сифатида фермерликни йўлга қўйган ва унинг ривожи учун кенг 
имкониятлар очиб берганлиги xал қилувчи роль ўйнади. Бугунги фермер хўжаликлари самарали 
фаолият юритиш учун ўз ихтиёрида ижара асосидаги етарлича экин майдонларига эга бўлган, юксак 
самарали замонавий техника билан таъминланган, илғор технологияларни пухта эгаллаган йирик 
хўжаликлардир. Мухтасар айтганда, улар қишлоқларимизнинг таянч устунидир. 
Кўп тармоқли фермер хўжаликлари қишлоқ хўжалиги маxсулотлари етиштириш билан бирга, 
уларни чуқур қайта ишлаш, қурилиш ишларини амалга ошириш ва қишлоқ аxолисига хизмат 
кўрсатиш каби йўналишларда самарали фаолият кўрсатмоқда ва ўз истиқболини топмоқда. Бугунги 
кунда мамлакатимизда бундай фермер хўжаликларининг сони 18 мингдан зиёдни ташкил этмоқда. 
Юртимизда қишлоқ хўжалигини ривожлантиришнинг келажаги, ер ва сув ресурслари бўйича 
имкониятларимиз чекланганини ҳисобга олиб, бу борада ягона тўғри йўл – қишлоқ хўжалигини 
интенсив асосда ривожлантириш, ерларнинг мелиоратив xолатини тубдан яхшилаш, селекция 
ишларини чуқурлаштириш, юксак самарали замонавий агротехнологияларни жорий этиш ва сувдан 
оқилона фойдаланиш, энг муҳими – деxқон ва фермерларнинг дарди билан яшаш, каби ғойаларни 
илгари суришдир. 
Фақат ерга меxр, унинг унумдорлигини ошириш ва биринчи навбатда деxқон ва фермерга 
доимий эътибор, уларнинг манфаати xақида ғамхўрлик қилиш – бу қишлоқни ва қишлоқ хўжалиги 
ишлаб чиқаришини ривожлантириш бўйича биз танлаган йўлдир.