Вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

Хулоса: Доривор артишокни 90х40х1 схемада жойлаштирилган ва азот 150 кг/га меъёрда 
қўлланилган вариантда ўсимликнинг бўйи 43,4 см, барглар сони 24,6 дона бўлиб, яъни шу 
кўрсаткичлар бўйича азот 180 кг/га меъёрда қўлланилган вариантдагидан унча фарқ қилмайди. Кўчат 
қалинлиги ҳамда ўсимликнинг ўсиши ва ривожланиши яхши бўлганлиги ҳисобига бу вариантда 
кўпроқ доривор маxсулот олинган.
Адабиётлар 
1. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М, «Колос», 1979. 
2. Нурматов Ш. ва бошқ.«Дала тажрибалари услубияти» ЎзПИТИ, Т.: 2007. 
ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ЭКИНЛАРИ ТАННАРХИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ 
МАСАЛАСИ XАҚИДА 
 
Б.Ишниязов, Б.Сафаров, З.Ишниязов 
 
Мамлакатимизда барпо этилаётган янги жамият ва давлатчиликни ривожланишида муҳим 
аҳамиятга эга бўлган омиллардан бири унинг иқтисодидир. Бу ҳар бир Ўзбекистон фуқаросининг 
иқтисодий билимга эга бўлишини тақозо этади. Фан асосларини ўрганиш иқтисодий билимни кетма-
кет ва систематик шакллантириш учун катта имконият яратади. Иқтисодий билимларни эгаллашда, 
унинг масалаларини ечишда, айниқса, математикани ўрни катта. Одатда иқтисодий ҳисоб-китобда 
математика асосий ўринларда туриши аниқ масалаларни ечишда намоён бўлади. Мумкин бўлган 
ўринларда “абстракт математика” дан “аниқ математика” га ўтиши билан бирга иқтисодий 
масалаларга ҳам ўтилади. Бунда иқтисодий масалаларнинг математик моделларни қуриш муҳимдир. 
Кўп xоллларда иқтисодий масалаларнинг математик моделлари функциялар, тенгламалар орқали 
ифодаланади. Қишлоқ хўжалик махсулотларини таннархи
x
в
a
y
+
=
(1) 
формула орқали ифодаланади. Бу ерда 
−
y
1 центнер қишлоқ хўжалиги махсулотини таннархи,
х – қишлоқ хўжалиги экинлари xосилдорлиги г/ц, а ва в коэффицентлар энг кичик квадратлар 
методи ёрдамида ушбу тенгламалар системасидан аниқланади: 
314

---

⎪
⎪
⎩
⎪
⎪
⎨
⎧
=
+
=
+
∑
∑
∑
∑
∑
=
=
=
=
=
n
i
n
i
n
i
i
i
i
i
n
i
n
i
i
x
y
в
x
a
y
xi
в
na
x
1
1
1
2
1
1
.
1
1
1
(2) 
Мазкур мақолада вилоятда охирги 8 йил ичида етиштирилган ўртача xосилдорлик маълумотлари 
бўйича вилоят пахта xосилини таннархини келгуси йилга режалаштириш масаласи статистик 
методлар ёрдамида таҳлил қилинган. 
Олинган маълумотлар ёрдамида (1) формуладаги а ва в параметрларни баxолаш учун қуйидаги 
жадвални тўлдирамиз.