Вазирлиги

Азимутли проекциялар
. Алоҳида азимутли проекциялар бундан 2,5 минг 
йил олдин маълум эди. Ҳозирги шароитда ҳам азимутли проекциялар жуда 
катта назарий ва амалий аҳамиятга эга. 
Улар нолинчи хатоликли бир нуқтага ёки битта асосий параллелга эга бўлиши 
мумкин.
Азимутли картографик проекция – унда нормал тўрлар параллели – 
қисқарувчан айланалар, меридианлар эса – уларнинг радиусларидир яъни улар 
ўртасидаги бурчаклар узоқликларнинг тегишли тўрларига тенг бўлган 
проекциядир. 

---

78 
Асосий азимутли проекцияларни санаб ўтамиз: 
Гномоник азимутли проекция.
Қадимги Грецияда Фалес Милетский бу 
проекцияни юлдузли осмон картаси учун қўллаган. Муҳим хусусиятларига эга: 
гномоник проекцияда ортодромия – шардаги икки нуқта ўртасидаги қисқа 
масофа чизиғи – туғри чизиқ билан тасвирланади. Ушбу хусусиятига кўра 
проекция навигацияда қўлланилади. 
Стереографик азимутли проекция.
Машҳур астроном Гиппарх томонидан 
таклиф қилинган. Унинг асосий хусусиятини қадими юнон олими Клавдий 
Птолемей ўрганган. Проекция тенг бурчаклидир. Таъқидлангандек, у ажойиб 
хусусиятга эга: бу проекцияда ҳар қандай айлана шарнинг юзасида айлана 
билан тасвирланади. У нафақат картографияда балки бошқа соҳаларда ҳам, 
яъни кристаллографияда, электротехникада ҳам қўлланилади.
Тенг оралиқли азимутли проекция.
Юлдузли осмон картаси учун Мисрда 
қўлланилган. Уни парижлик математик, профессор Г.Постель (1510-1581) 
таклиф қилган. Ушбу проекцияда унинг марказдан радиал чиқувчи 
масофалар,хатоликларсиз тасвирланади. У авиация, сейсмик ва бошқа карталар 
учун қулай, у бўйича карта марказидан жорий нуқтагача бўлган масофа 
баҳоланади. 
Тенг катталикдаги азимутли проекция
Немис математиги И.Г. Ламберт 
томонидан таклиф қилинган. Ярим шар, материклар, океанлар картасини тузиш 
учун қўлланилади.