119
Тижорат банклари давлат қисқа муддатли облигацияларни сотиб олиш (ёки уларни
сотиш) га рақобатли буюртмаларни битимнинг йўналиши давлат қисқа муддатли
облигациялар миқдори, уларни нархи ва сотиб олувчи (ёки сотувчи) нинг махсус кодини
кўрсатган холда савдо тизимига киритади. Рақобатсиз буюртмалар учун нарх бўлиб,
буюртма берилган вақтдаги савдо тизими томонидан автоматик тартибда хисобга
олинадиган савдолар нархининг ўртача бахоланган нарх хисобланади. Буюртма берилган
пайтида унинг вақти савдо тизимида қайд этилади. Гаровдаги давлат қисқа муддатли
облигацияларининг сотилиши дилернинг депо хисобварағидаги гаровга олиниб тўсиб
қўйилган бўлинмасига мос келувчи сотиш учун тўсиқ қўйилган бўлинмасига
субхисобварағидан амалга оширилади.
Тижорат банклари давлат қисқа муддатли облигацияси сотиб олишга буюртма
тушганда савдо тизими пул позициясини қийматини берилган буюртма қийматини тўлиқ
қаноатлантириш учун зарур бўлган пул суммаси маблағларига (воситачилик тўлови хақи
суммасини қўшиб хисобланган холда) камайтиради. Агар олинган натижа Ўзбекистон
Республикаси Марказий банки томонидан ушбу тижорат банки учун белгиланган лимитдан
кам бўлса, мазкур буюртма ижрога қабул қилинмайди. Тижорат банкидан давлат қисқа
муддатли облигацияларни сотишга буюртма тушганда савдо тизими депо позицияси
қийматини берилган буюртмани тўла қаноатлантириш учун зарур бўлган давлат қисқа
муддатли облигациялар сонига камайтиради. Агар олинган натижа салбий бўлса, берилган
буюртма ижрога қабул қилинмайди. Агар котировка хисобга олинадиган рақобатли
буюртма у берилган вақтдаги нарх бўйича шартларни жорий котировкага мос келмаслиги
сабабли қаноатлантирилмаса, унда буюртма навбатга қўйилади.
Агар котировка хисобга олинмайдиган рақобатли буюртма, шунингдек, гаровга
олинган облигацияларни сотиш учун берилган рақобатсиз буюртма билан битим тузишнинг,
улар берилган пайтдаги нархлар шартларнинг мос келмаслиги сабабли иложи бўлмаса, унда
ушбу буюртма савдо тизимидан олиб ташланади.
Буюртмалар қуйидаги шартларга риоя қилган холда қаноатлантирилади:
-буюртманинг хажми унинг устунлигига таъсир қилмайдиган холатда;
-берилган вақтидан қатъий назар, афзалроқ нархга эга бўлган буюртма, афзаллиги камроқ
бўлган нархдаги буюртмага нисбатан олдинроқ қаноатлантирилади;
-нархлари бир хил бўлганда, олдин берилган буюртма, ундан кейинроқ берилган
буюртмага нисбатан илгари қаноатлантирилади;
-битим хамиша навбатда биринчи турган буюртманинг нархи бўйича тузилади;
-агар буюртма битим тузиш пайтида фақат қисман қаноатлантирилиши мумкин бўлса,
унда унинг қаноатлантирилмаган қисми алохида буюртма сифатида қараб чиқилади.
Давлат қисқа муддатли облигациялар олди-сотдиси бўйича ижро этилган битим
натижалари бўйича дилернинг буюртмаси (тўлиқ ёки қисман) қаноатлантирилган тақдирда,
ушбу дилернинг буюртмалари таъминоти воситаси бўлиб хизмат қиладиган пул маблағлари
позицияси ва депо позицияси қайта хисобланиши амалга оширилади.
Биз қуйидаги иккинчи жадвалда давлат қисқа муддатли облигацияларни жойлаштириш
юзасидан ўтказиладиган ким ошди савдоларининг ўтказилиши тартибини кўриб чиқамиз.
2-жадвал
Do'stlaringiz bilan baham: