40
қоғозлар бозорида депозитарийлар фаолияти тўғрисида» ги қонун ва Ўзбекистон
Республикаси Вазирлар Махкамасининг 1999 йил 21 майдаги 263 - сонли «Қимматли
қоғозларни Марказий Депозитарийсини ташкил этиш ва унинг фаолияти масалалари
тўғрсида» ги қарори асосида олиб борилади.
Ўзбекистон Республикаси амалдаги қонунига асосан депозитарийлар юридик ва
жисмоний шахслар, шу жумладан чет эл юридик ва жисмоний шахслари томонидан, юридик
шахснинг исталган ташкилий – хуқуқий шаклида тузилиши мумкин.
Ўзбекистон Республикаси худудида ваколатли давлат органида рўйхатдан ўтган
тижорат банклари, реестр эгалари тегишли лицензия асосида қимматли қоғозлар бозорида
депозитарий сифатида фаолият кўрсатиши мумкин. Шуни таъкидлаш лозимки депозитарий
фаолият билан инвестиция институтлари хисобланадиган инвестиция маслахатчилари,
инвестиция воситачилари ва инвестиция фондлари шуғулланиши мумкин эмас.
Депозитарий устав фондининг энг кам миқдори 3000 минимал иш хақи миқдорида
бўлиши лозим. Депозитарий учун улар фаолиятида мажбурий коэффициентлар Н1 0,0001
ўрнатилган. Н2 коэффициенти депозитарий фаолияти учун қўлланилмайди.
Мамлакатимизда депозитарий тизими икки босқичли бўлиб, улар марказий
депозитарийни ва турли ташкилий- хуқуқий мулкчилик шаклидаги депозийтарийларни ўз
ичига олади.
Хар бир депозитарий ваколатли давлат органидан давлат рўйхатидн ўтиб, махсус
лицензия олгандан сўнг ваколатли давлат органи тасдиқлаган тартибда Марказий
депозитарийда вакиллик хисоб варағини очиши керак.
Амалдаги қонунчиликка асосан депозитарийлар ўз фаолиятини махсус рухсатнома
(лицензия) асосида амалга оширадилар. Ушбу лицензияда рухсат берилган депозитар
хизматлар рўйхати кўрсатилади. Лицензия бериш, уни қайтариб олиш ёки унинг амал
қилишини тўхтатиб қўйиш Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан
белгиланган тартибда амалга оширилади хамда оммавий ахборот воситаларида эълон
қилиниши шарт
Депозитарийлар филиаллар очиш хуқуқига эга бўлиб, улар депозитарийнинг алохида
бўлинмалари хисобланади. Депозитарий филиали ўз фаолиятини уни тузган депозитарий
тасдиқлаган низом асосида амалга оширади. Депозитарий филиали уни тузган депозитарийга
берилган лицензияда назарда тутилмаган депозитар хизматлар кўрсатиши мумкин эмас.
Депозитарийлар ўз депонентларининг Марказий депозитарий вакиллик хисоб
варақларида жамлаб хисобга олиб бориладиган нақд бўлмаган қимматли қоғозларига бўлган
хуқуқлар хисобини юритадилар, шунингдек, нақд қимматли қоғозларни сақлашни амалга
оширадилар ва улар бўйича хуқуқлар хисобини юритадилар. Ўзбекистон Республикасининг
хозирги замон депозитар тизимини қуйидаги чизмада кўришимиз мумкин.
1-
чизма.
Do'stlaringiz bilan baham: